ایرانشهر منتشر شد

نخستین هفته‌نامه تارنمای ایرانشهر منتشر شد

نخستین هفته‌نامه تارنمای ایرانشهر با 19 جُستار ارزنده، خبر، گزارش، سروده و یادداشت در موضوعات مختلف ایران‌پژوهی منتشر شد. در این هفته‌نامه خواندنی اینترنتی مطالبی به قلم حمید احمدی، شروین وکیلی، مسعود لقمان، بهرام روشن ضمیر، حسین خطیبی نوری،مجید ساسانی،لیلا منصور، مسعود بربر، نوید خواسته، محمد مهدی مرادی، عقاب‌ علی‌احمدی و دیگر پژوهشگران در موضوعاتی چون «آرمان‌های انقلاب مشروطه»، «خانه پدری صادق هدایت ...»، «سرگذشت و تاریخچه علوم ارتباطات در ایران» منتشر شده است. هفته نامه ایرانشهر که هر آدینه ‌روزآمد می‌شود، دارای بخش‌های گوناگون است که هریک به شاخه‌ای از پژوهش‌های ایران‌شناسی می‌پردازد. برخی از این بخش‌ها عبارتند از: شاهنامه‌پژوهی، هنر، میراث ایران‌زمین،اندیشه ملی، نقد و بررسی کتاب، زبان‌پژوهی، تاریخ باستان، تاریخ معاصر، دین‌پژوهی، استوره‌شناسی، آیین‌های ایرانی، یاد بزرگان، هویت ملی، حوزه تمدن ایرانی، اقتصاد، اندیشه، تاریخ معاصر، محیط زیست، کودکان و نوجوانان، همایش‌ها و تازه‌ها. با آرزوی پیروزی و شادکامی برای همه ایرانشهریان، خواندن این نشریه اینترنتی پربار را به همه دوستداران ایران‌زمین و ایران‌‌پژوهان سفارش می‌کنم: http://iranshahr.org

اصفهان را بیشتر بشناسیم: 6) حمام رهنان

دیداری از حمام تاریخی رهنان

گرمابه تاریخی رهنان در شهر کوچکی به همین نام در شمال غرب اصفهان قرار گرفته که چند سال پیش به اصفهان پیوست و اکنون بخشی از منطقه 11 شهرداری اصفهان است. گرمابه تاریخی رهنان از آثار دوره زندیه است که در میانه چهار محله قدیمی رهنان ( زاگان، چهارشاه، طاحونه، ماشاده) و در کنار بازارچه و مسجد ذوقبلتین قرار دارد؛ به‌طوری که در گذشته امکان دسترسی اهالی هر چهار محله به این مکان‌های همگانی به خوبی فراهم بوده است. گرمابه رهنان، با 1467 متر مربع مساحت شامل دو حمام بزرگ و کوچک برای استفاده جداگانه اما همزمان زنان و مردان است، از این روی به «حمام دو قلو» معروف است. راه ورود به حمام یک هشتی کوچک و راهرویی پر پیچ و خم است که مانع خروج سریع هوای گرم داخل حمام به بیرون و ورود هوای سرد بیرون به داخل می‌شود. پس از آن راهرو، یک درگاه کوتاه به بینه‌ای بسیار بزرگ باز می‌شود. بینه زیبای حمام رهنان مربعی به ابعاد 20 در20 متر با تاقی گنبدی و ۱۶ ستون است که روی سکو و در کنار حوض میانی قرار دارند و شاید به نشانه کثرت یا تکرار تصویر آن‌ ستون‌ها در آب حوض‌های سکوی میانی، مردمان این جا را «حمام چهلستون» نیز نامیده‌اند.

تخریب غیر اصولی در بازار اصفهان

تخریب آلاچیق چارسوی باغ قلندرها در بازار اصفهان

ایران‌نامه‌- مهدی فقیهی: از میدان نقش جهان و از مسیر بازار بزرگ اصفهان، قدم زنان به سمت میدان عتیق حرکت می‌کردم تا در سایه دل‌انگیز تاق‌های همسان و زیبای بازار و بازدید از جاذبه‌های این فضای دل‌انگیز فارغ از هیاهو و شلوغی شهر به مقصد خود برسم. پس از مدتی پیاده‌روی درست در میانه بازار چارچی، به گرد و غبار غلیظی برخورد کردم که تمام فضای بازار را پوشانده بود به طوری که تا فاصله چند متری چیزی دیده نمی‌شد؛ نزدیک‌تر که شدم، دیدم که این همه خاک از تخریب و آوار ریزی آلاچیقی است که بر فراز چهارسوق باغ قلندرها بود. تخریب این آلاچیق علاوه بر مسدود نمودن مسیر بازار و راه عبور عابرین، فضای داخلی بازار را تا چند متر آلوده کرده بود. در اینجا باید پرسید آیا مراجع ذیربط از این تخریب اطلاع داشته اند و به صورت قانونی به منظور مرمت انجام شده است؟ و پرسش دیگر این که آیا این روش تخریب و آوارریزی آن هم در یک معبر تاریخی صحیح است و آیا نباید این حجم خاک و گرد مرده را به طریقه بهتری مثلا حمل با گونی یا دلو به پایین انتقال داد تا هم از آلودگی هوا و آزار مردم جلوگیری شود و هم راه عبور عابرین مسدود نشود؟

دومین گزارش از کاوش‌های تپه اشرف

 آثاری تازه از قرون اولیه اسلامی در تپه اشرف اصفهان به‌دست آمد

ایران‌نامه- مهرناز شهباز: در ادامه کاوش‌های باستان‌شناسی در تپه اشرف اصفهان، آثار معماری از قرون اولیه اسلامی کشف شده که نشان می‌دهد قلعه دوران ساسانی در قرون اولیه اسلامی با تغییراتی مورد استفاده مجدد قرار گرفته است. دکتر علی‌رضا جعفری‌زند، سرپرست هیات باستان‌شناسی تپه اشرف اصفهان با بیان این خبر درباره یافته‌های جدید باستان‌شناسی در تپه اشرف گفت: «در ادامه کاوش‌ها به این نتایج رسیدیم که در دوره آل‌بویه در حدود قرن چهارم هجری در قلعه دوره ساسانی بازسازی‌هایی به صورت بسیار دقیق انجام شده است و برای مدتی از این قلعه استفاده شده است. سفال‌هایی که در اینجا به دست آمده و شیوه ساخت بازسازی‌ها، آجرهای به دست آمده دوره آل‌بویه در اینجا که مشابه آجرهای پل شهرستان و مسجد جامع اصفهان از آن دوره است و مغایرت این بخش‌های بازسازی شده با قسمت‌های مربوط به دوره ساسانی این موضوع را ثابت می‌کند که این قسمت‌ها در دوره آل‌بویه به بخش‌های دوره ساسانی افزوده شده است.»

مترو، تهدیدی برای شهر تاریخی اصفهان

متروی اصفهان در ُبن‌بست ناکارآمدی مدیران شهری

پس از گذشت یک سال از انحراف تونل شرقی خط شمالی- جنوبی متروی اصفهان در مجاورت سی و سه پل، هیچ تصمیم قطعی در خصوص رفع مشکلات مترو اصفهان گرفته نشده است. افزون بر این، ناتوانی در تعمیر TBM ، ریزش دیواره تونل در جلوی دستگاه TBM ، اختلافات سازمان قطار شهری و شرکت پیمانکار الموت، تغییر رئیس کارگاه میانی مترو و نارضایتی کارکنان موجب شده است که وضعیت پروژه متروی اصفهان همچنان سردرگم باقی بماند و مشکلات ناشی از طولانی شدن پروژه همچنان گریبان‌گیر مردم اصفهان باشد. در حال حاضر سازمان قطار شهری اصفهان به‌خاطر رهایی از بن بست موجود، تصمیم گرفته است که محل ایستگاه فعلی سی و سه پل را با 215 متر اختلاف به سمت جنوب شهر تغییر ‌دهد. این در حالی است که تاکنون حدود 5/1 میلیارد تومان برای ایستگاه فعلی هزینه شده که گویا قرار است برای جبران بخشی از هزینه‌ها ایستگاه فعلی به پاساژ تجاری تغییر کاربری دهد. این تغییر کاربری ایستگاه بر خلاف گفته مسئولان و طبق نظر کارشناسان مطالعات ترافیکی تمامی طرح‌های مطالعاتی این بخش از پروژه را بر هم خواهد زد و قطعا پس از راه اندازی مترو در این محل، شاهد ترافیک بسیار شدیدی در طول روز خواهیم بود. افزون بر همه این گرفتاری‌ها که پروژه زیان‌ده مترو برای اصفهان به ارمغان آورده، خطر عبور خط شمالی- جنوبی از  زیر خیابان چهارباغ و مجاورت سی و سه پل و همچنین خطر گذر خط شرقی – غربی از زیر میدان نقش جهان، آثار تاریخی اصفهان را به طور جدی تهدید می کند.

درخواست بازپس فرستادن گل نبشته های تخت جمشید

جمعی از دوستداران میراث فرهنگی از دولت آمریکا خواستار شدند:

گِل نبشته‌های تخت جمشید را به ایران بازپس دهید

به‌تازگی دیده‌بان یادگارهای فرهنگی و طبیعی ایران، نامه‌‌ای به سفارت سوئیس - حافظ منافع آمریکا در ایران– درباره گل‌نبشته‌های ایرانی که نزد مؤسسه شرق‌شناسی دانشگاه شیکاگو به امانت سپرده شده، نوشته است. دوستداران میراث فرهنگی ایران، در این نامه با اشاره به اهمیت معنوی هزاران لوح‌ گلی تخت جمشید برای ملت ایران که در سال 1937 میلادی جهت انجام امور پژوهشی، به آمریکا منتقل شد، خواستار شده‌اند که دولت آمریکا الواح امانتی را که باید چند دهه پیش به ایران بازگردانده می‌شد، به ایران بازپس دهد. در ادامه این نامه با توجه به احکام صادره اخیر دادگاه‌های آمریکا در این مورد آمده است: "حکم دادگاه و چنین رویه قضایی قطعاً باعث رواج بی‌اعتمادی در میان ملت‌ها خواهد گردید که نهایتاً تبادلات فرهنگی را به خطر خواهد انداخت و دیگر نمی‌توانیم ادعا کنیم که پاسدار میراث جهانی هستیم. این مجموعه حکم یک محموله تجاری را ندارد که از طریق توقیف آن بتوان خسارت مال دیگری را تأمین نمود و چنانچه پس از تأیید حکم در مجموعه‌های خصوصی قرار گیرد، دیگر ارزش جهانی خود را از دست خواهد داد." متن کامل این نامه را در ادامه بخوانید: 

سرودها و ترانه های ایران زمین: 23) ایران ایران

در روح و جان محمد نوری، مهر میهن موج می‌زد

محمد نوری هنرمرد پرآوازه ایرانی که با صدای دلنشین، خوش‌طنین و گرم در ترانه‌های ماندگارش از مهر میهن و عشق ایران برای نسل دیروز و امروز ایران می‌خواند، درگذشت. یکی از ترانه‌های محبوب محمد نوری «جان‌مریم» است؛ اما تاثیرگذارترین آثارش ترانه‌سرودهای شورانگیز ملی و میهنی اوست. «ایران، ایران»، «سرزمین خورشید»، «ای دیار خوب من»، «ای وطن»، «سرزمین محبوب من»، و «سفر برای وطن» شماری از ترانه‌های میهنی به یادگار مانده از محمد نوری است. ترانه‌سرود پرشور «‌ایران،ایران» سروده زنده‌یاد «تورج نگهبان» و ساخته «محمد سریر» در آلبوم «دلاویزترین»، یکی از دلاویزترین و ماندگارترین آثار زنده‌یاد محمد نوری است که در این نشانی می‌توانید بشنوید و متن آن را در ادامه بخوانید:

کشف آثار تاریخی در تپه اشرف

سرپرست گروه کاوش تپه اشرف اعلام کرد:

آثاری از دوره ساسانی در تپه اشرف اصفهان کشف شد

ایران ‌نامه- شاهین سپنتا و مهرناز شهباز: آثار معماری از دوره ساسانی به همراه سفال‌هایی از آن دوره در کنار آثاری از قرن چهارم هجری و بقایای کاخ تخریب شده اشرف افغان در نخستین روزهای اولین فصل کاوش در تپه تاریخی اشرف در نزدیکی پل شهرستان اصفهان و در کنار زاینده رود به دست آمد. دکتر علیرضا جعفری‌زند سرپرست گروه کاوش باستان‌شناسی تپه اشرف با اعلام این خبر درباره اهمیت کاوش در تپه اشرف گفت: در اصفهان از قرن چهارم هجری به بعد آثار ملموسی در دست است ولی درباره قبل از آن  به‌خصوص اصفهان پیش از اسلام اطلاعات ما اندک است و تپه اشرف تنها تپه تاریخی است که در محدوده شهر اصفهان قرار دارد؛ چون اصفهان شهری است که در طول تاریخ هیچ وقت نمرده برای همین لایه‌های تاریخی روی هم‌دیگر قرار گرفته اند و مثل شوش یا فیروز آباد نیست که امروز شهر به حال خودش رها شده باشد و باستان شناسان بتوانند به راحتی روی آن کاوش کنند. اصفهان کهن زیر اصفهان فعلی است. تنها چیزی که از آثار کهن در سطح باقی مانده، این تپه اشرف است و من معتقدم که بخشی از اصفهان پیش از اسلام اینجا نهفته است و کاوش در این تپه برای دستیابی به تاریخچه گمشده اصفهان بسیار اهمیت دارد. پس با نظر به این که بخشی از تاریخ شهر اصفهان و ایران در اینجا نهفته است این کاوش‌ها آغاز شد و با جدیتی که مهندس حیدری پور رئیس میراث فرهنگی اصفهان انجام داد، این قدم بزرگ در تاریخ اصفهان برداشته می شود و به نظر من اگر بیش از این تعللی صورت بگیرد، زیان های غیر قابل جبرانی به تاریخ شهر اصفهان وارد می شود.

اعتراض به چند پاره شدن سازمان میراث فرهنگی

بیانیه جمعی از دانش­آموختگان باستان­شناسی و میراث فرهنگی کشور درباره

انتقال ناگهانی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری از تهران

تشکیلات میراث فرهنگی ایران در یک دهه اخیر شاهد یکی از پُر افت و خیزترین دوره­های حیات خود بوده است. اگرچه «مرکز باستان­شناسی ایران»، در نیمه دهه 1360 در ادغام با چند مرکز دیگر به «سازمان میراث فرهنگی» تبدیل شد، اما دامنه تغییر و تحولات این تشکیلات به این­جا بسنده نکرد. قریب به یک دهه پیش، زمزمه پیوستن «سازمان ایران‌گردی و جهان‌گردی» به سازمان میراث فرهنگی در گوش­ها پیچید. سپس «سازمان صنایع دستی» را نیز به بهانه هم­سنخ­بودن به این سازمان وصله کردند و هرچه کارشناسان از این اقدام انتقاد کردند، اثری نبخشید. در یکی دو سال اخیر، در پی برخی موضع­گیری­های مقامات ارشد سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، زمزمه­های خروج این سازمان از حوزه معاونت ریاست جمهوری و الحاق (دوباره) به وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی در مجلس شورای اسلامی بالا گرفت که در پی انتقادها، این طرح مسکوت ماند. اخیراً، به دنبال مصوباتِ هیأت دولت مبنی بر کاهش تراکم جمعیت تهران، ریاست این سازمان به عنوان نخستین سازمان پیشگام در اجرای این طرح به دنبال انتقال «سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری» به شهرستان‌ها و شقه­شقه کردن آن است؛ به­گونه­ای که قرار است هر قسمت از پیکره این سازمان به گوشه­ای از کشور منتقل شود تا جمعیت پایتخت کاهش یابد.