آرش و تیرگان: سروده استاد توران شهریاری

    آرش و تیرگان  

  

از دوره‌های دور که دوران رازهاست در هر زمان نشان ز نشیب و فرازهاست گاهی فروغ و پرتوی از چاره‌سازهاست گه نیز جای پای بهین پیشتازهاست آرش نژاده‌ای است دلاور از آن زمان او داد آب و رنگ حماسی به تیرگان   گاه پگاه بود روزی ز روزهای خوش تیرماه بود آغاز تیر روز زیبا و خاطره انگیز و دل‌فروز البرز پر صلابت و با فرّ و جاه بود همراه با سپیده دمان فروغ‌مند شد آشکار بر رخ خورشید نوش‌خند ماندست از آن طلوع رهایی به یادها فرمان مینوی اهورا به بادها کای باد تندسیر سبک‌تاز تیزرو زین کوه زی کرانه جیحون روانه شو تا تیر جان آرش فرخ تبار را بر ساقه تناور گردوبنی بلند نزدیک مرو، ساحل جیحون، کنار رود تا نیم‌روز گرم و دمان، آوری فرود

        

تخریب حمام تاریخی زعفرانی

حمام زعفرانی اصفهان در آستانه نابودی

ایران‌نامه‌-مهدی فقیهی: یکی از حمام‌های تاریخی و گمنام اصفهان که در دل بافت تاریخی محله جوباره و در انتهای کوچه منارسفید واقع شده، حمام زعفرانی است که قدمت آن به پیش از دوره قاجاریه می‌رسد، اما اکنون به حال خود رها شده است و در آستانه ویرانی قرار دارد. حمام زعفرانی و حمامی صاحب آن که تاکنون فراز و نشیب‌های بسیاری را به خود دیده و بی‌مهری‌های زیادی را تجربه کرده‌اند، پس از سال‌ها تلاش و استقامت به پایان کار خود رسیده‌اند. پای صحبت‌های حمامی پیر می‌نشینم. سفره دلش باز می‌شود و می‌گوید: از اولین مالکان حمام فردی بود به نام «استاد علی» که تا سال 1321 خورشیدی حمام را به شکل تقریباً سالم در اختیار داشت بعد از آن آقای «حسین مدرسه» مالک حمام شد ولی وی پس از چندی تلاش و کار بی وقفه و حفظ و حراست از ساختار زیبا و سنتی حمام، دار فانی را بدرود گفت که به دنبال آن مالکیت این حمام به دست وارثانش که یکی از آنها  فرزندش «اصغر مدرسه» بود، واگذار شد.

میراث طبیعی باداب سورت

چشمه‌های باداب سورت از نگاه دوربین مهرداد سپهر

مهرداد سپهر دوست و هنرمند عکاس اصفهانی، دلبسته طبیعت ایران است و هزاران قطعه عکسی که در سفرهای همیشگی‌اش به چهارگوشه ایران از جلوه‌های طبیعی این مرز و بوم برداشته،بهترین گواه آن است. مهرداد سپهر، به تازگی دیداری از میراث طبیعی چشمه‌های رنگین باداب سورت داشته و عکس‌های زیبایی را از این پدیده طبیعی نادر با خود به ارمغان آورده و با مهر فراوان برای انتشار به ایران‌نامه سپرده است. پدیده زیبا و دیدنی چشمه‌های آب معدنی باداب(آب‌گازدار) سورت که از شگفت‌انگیزترین شاهکارهای طبیعت ایران‌زمین است، در جنوب ساری و یک کیلومتری شرق روستای اُروست ((Orost در 68 کیلومتری شمال دامغان و 7 کیلومتری غرب روستای بادله واقع شده است. چشمه‌های چشم‌نواز باداب سورت دربرگیرنده دو چشمه با آب‌های متفاوت از نظر رنگ، بو و مزه هستند. یکی از این چشمه‌ها آبی بسیار شور دارد و مردم برای آب‌تنی و درمان دردهای عضلانی و برخی بیماری‌های پوستی به آن پناه می‌برند. چشمه دیگر نیز آبی به رنگ نارنجی و ترش مزه با رسوبات اکسید آهن دارد که طی هزاران سال در مسیر خود از فراز کوه به پایین، ده‌ها آبگیر کوچک و بزرگ در رنگ‌های نارنجی، زرد و قرمز زیبا ایجاد کرده‌ است. این چشمه‌ها پس از دماوند، به عنوان دومین اثر میراث طبیعی کشور ثبت ملی شده‌ اند و از نادرترین چشمه‌های رنگین در دنیا هستند، از این روی نیاز به مراقبت بیشتر دارند و نیز شناساندن جایگاه آن‌ها به دوستداران طبیعت ضروری به نظر می‌رسد. عکس های مهرداد سپهر را از چشمه‌های باداب سورت در ادامه ببینید:

جشن سازه‌های آبی شوشتر مردمی نبود

در جشن سازه‌های آبی شوشتر

میزبانان اصلی غایب بودند

فرهاد رهبری (مدیر انجمن بوم آب و آفتاب) 

سال گذشته در چنین روزهایی بود که پرونده ثبت جهانی مجموعه آبی تاریخی آبشارهای شوشتر مورد پذیرش سازمان یونسکو قرار گرفت و پس از تلاش و کوشش فراوان کارشناسان و دوست داران میراث فرهنگی بالاخره این مجموعه بی نظیر ، به سیاهه (لیست) میراث جهانی پیوست و به عنوان دهمین اثر جهانی ثبت شده ایران در این فهرست قرار گرفت، آن هم با شروطی و رفع برخی موانع و مشکلاتی که اگر رفع نشوند خطر خروج این اثر از فهرست میراث جهانی وجود دارد. پس از این اعلام، که شادمانی مردم را همراه داشت مسئولین فرهنگی استان و دیگر سازمان‌های مرتبط و همچنین میراث فرهنگی کشور اعلام نمودند جشن باشکوه و درخوری به عنوان "جشن ملی سازه‌های آبی شوشتر" برپا می‌دارند که مردم شوشتر و علاقه‌مندان میراث هم در آن حضور خواهند داشت. وعده‌های کاذبی که این شور و هیجان را علی رغم همه تدارک دیدن‌ها و آماده سازی‌ها به واقعیت نزدیک نکرد.

سرودها و ترانه های ایران زمین: 22) وطن

وطن، عشق تو افتخارم !

فرید صلواتی روزنامه‌نگار جوان و پرشور اصفهانی است که همواره با قلم و کلامش از آرزوی آزادی و آبادی وطن می‌گوید. نگاه متفاوت فرید به ریشه بسیاری از گرفتاری‌های میهن و ملت را در تازه‌ترین آلبوم‌اش با نام «قناری حصاری» می‌توان دریافت. فرید در یکی دیگر از آثارش با نام «وطن» از لاله‌زار میهن یاد می‌کند. فرید و سارا، در این سرود بارها از عشق خود به وطن می‌گویند و به آن افتخار می‌کنند. فرید می‌گوید: "سرود «وطن» را برای وطنی خوانده‌ام که سال‌هاست، درفش کاویانش بر زمین مانده است." کار تنظیم آهنگ این سرود را «هومن همامی» برعهده داشته است که اقتباسی از موسیقی فیلم سینمایی z ساخته آهنگساز بزرگ یونانی میکیس تئودوراکیس (Mikis Theodorakis) است. این سرود میهنی را از این نشانی می‌توانید بردارید و بشنوید. 

از نگاه دوربین دمیتری کِِسِل

جلوه‌هایی از اصفهان در59 سال پیش

به‌ تازگی شرکت گوگل با استفاده از آرشیو عکس مجله لایفLIFE) ) یک گالری عکس راه‌اندازی کرده و میلیون‌ها عکس تاریخی را که بیش از ۹۰ درصد آنها تاکنون منتشر نشده بود، در اینترنت منتشر نموده است. مجله لایف از سال ۱۹۳۶ تا اواسط سال ۲۰۰۷ توسط تیم انتشاراتی هفته‌نامه آمریکایی تایم منتشر شد و به صورت تخصصی به عکاسی خبری ‌پرداخت. در میان دو میلیون عکسی که گوگل تا به حال از آرشیو مجله لایف منتشر کرده، بیش از 100 قطعه عکس مربوط به ایران است. در این مجموعه، عکس‌هایی از دکتر محمد مصدق در دادگاه نظامی، عکس‌های خانوادگی محمدرضا شاه پهلوی و آیین ازدواج او با ثریا و شهبانو فرح، آموزش و پرورش و صنعت در ایران، تصاویری از هویدا، زندگی روزانه مردم، مراحل ساخت سد کرج، تصاویری از شهرهای تهران و اصفهان و شیراز در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ خورشیدی و عکس‌هایی از اداره اطلاعات و روابط فرهنگی آمریکا در تهران دیده می‌شود. عکس‌های این مجموعه متعلق به پنج عکاس است، اما بیشترین تعداد عکس‌های ایران اثر دمیتری کسل (Dmitri Kessel) عکاس اوکراینی است. گوگل اعلام کرده در حال اسکن کردن ۱۰ میلیون قطعه عکس دیگر از آرشیو مجله لایف است که به‌تدریج، به این مجموعه اضافه خواهد شد. در این مجموعه، عکس‌هایی با کادربندی و کیفیت خوب از جلوه‌های زیبای میدان نقش جهان و بازار اصفهان در سال 1951 میلادی ( 59 سال پیش ) به چشم می‌خورد که در ادامه می توانید ببینید:

خانه های تاریخی اصفهان، 3) خانه شیر محمدی

خانه‌های تاریخی اصفهان، بخش سوم:

خانه تاریخی شیرمحمدی

مهدی فقیهی (میراث پژوه)

در بدنه شرقی خیابان چهارباغ پایین، دقیقا مقابل ورزشگاه تختی، کوچه ای به نام «آقا جان بیک» ما را پس از طی مسافتی حدود ٥٠ متر به خانه‌ای قدیمی به نام «شیرمحمدی» می‌رساند که ورودی آن دقیقاً نبش خمیدگی گذر مجاور قرار گرفته است، این خانه تاریخی که بخشی از یک بنای بسیار  بزرگ‌تر بوده در سال‌های اخیر از بافت اصلی بنا جدا شده و به خانه‌ای مجزا تبدیل شده است. سوای بخش‌هایی از تالار⁽¹⁾ شاه‌نشین این خانه تاریخی که تخریب کمتری در آن راه یافته، بقیه قسمت‌ها در گذشته به خاطر دخل و تصرفات ناشیانه‌ای که در آن‌ها صورت گرفته، صدمات جبران ناپذیری را متحمل شده است به طوری که  تا حد زیادی از اصالت قاجاری خود دور گردیده و از ارزش تاریخی آن کاسته شده است. این بنا که کار احیا و مرمت آن  به تازگی به پایان رسیده است در جبهه بیرونی خود دارای دیواری مرتفع که با اندودی از کاهگل و قاب‌بندی‌های⁽²⁾ مزین به حاشیه‌های گچی که معرف فضاهای داخلی خانه هستند، می‌باشد.

سندی به قلم استاد نفیسی

سندی نویافته به قلم استاد سعید نفیسی درباره تالار اشرف

تالار اشرف یکی از بناهای زیبای اصفهان است که با همه ویژگی‌های یگانه‌اش، نسبت به دیگر بناهای تاریخی این شهر کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. یکی از معدود گزارش‌ها در مورد تالار اشرف و بناهای پیرامونش، گزارش نویافته‌ای نوشته استاد سعید نفیسی است که در این فرصت، پس از مروری کوتاه بر زندگی‌نامه استاد نفیسی به معرفی آن می‌پردازم. سعید نفیسی، در 18 خرداد‌ماه 1274 خورشیدی در تهران دیده به گیتی گشود و پس از پایان دوره متوسطه تحصیلات خود را در سویس و فرانسه به پایان برد و در سال ۱۲۹۷ خورشیدی به ایران بازگشت. وی ابتدا در دبیرستان‌های تهران به تدریس زبان فرانسه پرداخت و سپس در وزارت فلاحت و تجارت و فواید عامه مشغول خدمت شد. او در کنار کار روزنامه نگاری که شیفته آن بود، در سال ۱۳۰۸ خورشیدی به خدمت وزارت فرهنگ درآمد و به کار آموزش در مدارس علوم سیاسی،دارالفنون، مدرسه عالی تجارت و مدرسه صنعتی پرداخت. استاد نفیسی از سال 1313 به تدریس در دانشکده‌های حقوق و ادبیات دانشگاه تهران مشغول شد و سپس به عضویت فرهنگستان درآمد. سعید نفیسی که سال‌های آخر عمر را در پاریس زندگی می‌کرد، هنگامی که برای شرکت در نخستین کنگره ایران‌شناسان به تهران بازگشته بود در ۲۲ آبان ۱۳۴۵ خورشیدی درگذشت.

خانه های تاریخی اصفهان، 2) خانه صیفور قاسمی

خانه‌های تاریخی اصفهان، بخش دوم:

خانه تاریخی صیفور قاسمی: خانه  گردشگری

مهدی فقیهی ( میراث‌پژوه )

خانه صیفور قاسمی در ضلع غربی خیابان حکیم، در کوچه مقابل مسجد تاریخی حکیم و در محله قدیمی گرک یراق واقع شده است. این بنا که از ساخته های اواخر دوره قاجار به شمار می‌آید، به سبک و سیاق معمول ⁽¹⁾ آن زمان ساخته شده و بنابر اطلاعات موجود⁽²⁾ مالک آن یکی از نوادگان ظل‌السلطان⁽³⁾ حاکم وقت اصفهان بوده است، ولی در حال حاضر این خانه تاریخی به نام آخرین مالکش صیفور قاسمی نامیده می‌شود. نمای بیرونی این خانه که در ضلع جنوبی و هم جوار با کوچه قرار دارد با آجر چینی خفته به شکل نیمانیم^(۴) و قاب‌بندی‌های ⁽⁵⁾ متعدد داخل دیوار  که پنجره هایی را در خود جای داده‌اند تزئین یافته است. ورودی این بنا که در قاب بزرگ آجری با پوشش قوسی شکل قرار گرفته قبلا در میانه جبهه جنوبی قرار داشته که پس از مرمت ساختمان اندکی به گوشه جنوب شرقی متمایل گشته است. برای ورود به این خانه تاریخی از درب چوبی دو لته ای⁽⁶⁾ که به شیوه سنتی ساخته شده گذر می‌کنیم و به محوطه کریاس⁽⁷⁾ خانه وارد می‌شویم.