خانه های تاریخی اصفهان، 2) خانه صیفور قاسمی

خانه‌های تاریخی اصفهان، بخش دوم:

خانه تاریخی صیفور قاسمی: خانه  گردشگری

مهدی فقیهی ( میراث‌پژوه )

خانه صیفور قاسمی در ضلع غربی خیابان حکیم، در کوچه مقابل مسجد تاریخی حکیم و در محله قدیمی گرک یراق واقع شده است. این بنا که از ساخته های اواخر دوره قاجار به شمار می‌آید، به سبک و سیاق معمول ⁽¹⁾ آن زمان ساخته شده و بنابر اطلاعات موجود⁽²⁾ مالک آن یکی از نوادگان ظل‌السلطان⁽³⁾ حاکم وقت اصفهان بوده است، ولی در حال حاضر این خانه تاریخی به نام آخرین مالکش صیفور قاسمی نامیده می‌شود. نمای بیرونی این خانه که در ضلع جنوبی و هم جوار با کوچه قرار دارد با آجر چینی خفته به شکل نیمانیم^(۴) و قاب‌بندی‌های ⁽⁵⁾ متعدد داخل دیوار  که پنجره هایی را در خود جای داده‌اند تزئین یافته است. ورودی این بنا که در قاب بزرگ آجری با پوشش قوسی شکل قرار گرفته قبلا در میانه جبهه جنوبی قرار داشته که پس از مرمت ساختمان اندکی به گوشه جنوب شرقی متمایل گشته است. برای ورود به این خانه تاریخی از درب چوبی دو لته ای⁽⁶⁾ که به شیوه سنتی ساخته شده گذر می‌کنیم و به محوطه کریاس⁽⁷⁾ خانه وارد می‌شویم.

اعتراض به بلندمرتبه سازی در بافت تاریخی یزد

44 سازمان غیر دولتی خواستار شدند:

در یزد، جلوی یک اشتباه بزرگ تاریخی را بگیرید

به دنبال ازسرگیری احداث ساختمان کتابخانه مرکزی یزد بدون در نظر گرفتن مصوبات قبلی استانی و کشوری در خصوص تعدیل طبقات فوقانی برای جلوگیری از تخریب منظر بافت تاریخی یزد، 44 سازمان غیردولتی دوستدار میراث فرهنگی از سراسر کشور با انتشار بیان‌نامه‌ای به مسئولان هشدار دادند که جلوی این اشتباه بزرگ تاریخی را در یزد بگیرند و کتابخانه را به‌گونه‌ای بسازند که منظر بافت تاریخی شهر یزد آسیب نبیند تا به پی‌آمدهای تلخی، مانند به عقب افتادن ثبت جهانی بافت تاریخی شهر کهن یزد، ختم نشود. متن بیانیه سازمان‌های مردم‌نهاد در این مورد به شرح زیر است:

اصفهان را بیش‌تر بشناسیم: 5) پل چوم

پُل تاریخی چوم زیر بار سنگین خودروها 

                                                                           شاهین‌ سپنتا - معصومه ‌شهباز 

در شش کیلومترى شرق پُل شهرستان، در شرق اصفهان و در یک کیلومتری جاده اصفهان–دشتی، در ابتدای دشت «کرارج-‌براآن» در نزدیکی روستای «اشکاوند» و در کنار روستای «قلعه‌چوم»، پُلی تاریخی به نام «چوم» بر بستر زاینده رود آرمیده است. پل چوم که نمایی همانند پُل تاریخی شهرستان دارد، بر بنیانی کهن‌تر از دوره صفوی ساخته شده اما ساختار امروزی آن یادگار دوره صفوی است. برای شناخت بهتر موقعیت این پل تاریخی شایسته است که نگاهی کوتاه به ریشه‌یابی نام پُل‌ چوم و روستای قلعه چوم داشته باشیم: استاد محمد مهریار، در «فرهنگ جامع نام‌ها و آبادی‌های کهن اصفهان»، واژه چوم را دگرش یافته «گوم» یا «کوم» به معنی قنات یا آبی که از قنات به دست می‌آید، می‌داند و یادآور می‌شود که نام روستاهای دیگر ایران همچون چومان (در بانه و پیران‌شهر) و چومه (در خرم‌شهر) نیز با این واژه هم‌ریشه است.

درخواست نجات بخشی تپه گونسپان

29 سازمان غیردولتی با انتشار بیانیه خواستار شدند:

تپه تاریخی گونسپان را از نابودی نجات دهیم

29 سازمان مردم نهاد از سراسر کشور با انتشار بیانیه‌ای مشترک، با اعلام این خبر که تپه تاریخی گونسپان به‌عنوان یادگاری از چندین هزار سال تمدن ایرانیان، به جهت قرار گرفتن در محدوده آبگیری سد کلان ملایر، در شرف نابودی است، مردم و مسئولان را فراخواندند تا همه باهم به منظور جلوگیری از این واقعه تلخ، تلاش کنند. در این بیانیه آمده است: تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی یادگارهای نیاکان این آب و خاک هستند و می‌باید به عنوان سند هویت ملی این سرزمین حفظ گردیده و به صورتی علمی و کارشناسانه مورد بررسی و مطالعه قرار گیرند اما شاهدیم که متاسفانه در بسیاری موارد با عدم حفاظت صحیح برای همیشه در معرض نابودی قرار می‌گیرند. برای نمونه تپه گونسپان، در 32کیلومتری شهرستان ملایر با 28 متر ارتفاع به عنوان یکی از بلندترین تپه‌های باستانی ایران که تاکنون عملیات نجات بخشی در آن صورت نگرفته است، به جهت قرار گرفتن در محدوده آبگیری سد کلان ملایر در معرض نابودی کامل می‌باشد.

از نگاه دوربین

بهشت غرب ایران از نگاه محمد سلطان الکتابی

محمد سلطان الکتابی، عکاس هنرمند اصفهانی، شیفته آسمان است و به طور تخصصی به عکاسی از پدیده‌های نجومی می‌پردازد و عکس‌های یگانه‌اش از آسمان شب در بسیاری از پایگاه‌های تخصصی بین‌المللی نجوم منتشر شده است. محمد سلطان‌الکتابی که دانشجوی رشته معماری نیز هست، نگاه خاصی به پدیده‌های نجومی در کنار آثار تاریخی و میراث طبیعی ایران دارد که در نتیجه این نگاه ویژه، عکس‌های تلفیقی ماندگاری از این آثار تاریخی در کنار پدیده‌های نجومی از او به یادگار مانده است. یکی دیگر از زمینه‌های کار محمد سلطان الکتابی عکاسی از طبیعت چشم‌نواز ایران‌زمین است. محمد سلطان‌الکتابی که به تازگی سفری چهار روزه به کردستان «بهشت غرب ایران» داشته و از سنندج، اورامان، پاوه و پلنگان دیدار کرده، عکس‌‌های زیبایی را از طبیعت آن سامان با خود به ارمغان آورده است که در ادامه می‌توانید ببینید و شرحی را که او از دیدنی‌های طبیعی و معماری ویژه اورامان و پلنگان به زبان انگلیسی نگاشته، بخوانید:

به یاد دکتر پرویز ورجاوند

برگ‌هایی از آلبوم خاطرات با دکتر پرویز ورجاوند

هرکس که مسائل و موضوعات مربوط به ایران را در رشته های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و تاریخی پیگیری می‌کرد، دکتر پرویز ورجاوند را می‌شناخت. او باستان‌شناسی آگاه و هوشیار، پژوهش‌گری توانمند و پرکار، و یک چهره ملی پرتلاش بود که نوشته‌ها و مصاحبه‌هایش در بیشتر رسانه‌های نوشتاری، شنیداری و دیداری فارسی‌زبان درون‌مرز و برون‌مرز منتشر می‌شد. شخصیت پویا، مبارز، شجاع و نواندیش دکتر پرویز ورجاوند او را چهره محبوب جوانان تلاش‌گر در عرصه‌های مختلف و با گرایش‌های مختلف ساخته بود و همین باعث می‌شد که در بیشتر گردهمایی‌‌های دانشجویی و جشن‌های ملی که گروه‌های جوانان برگزار می‌کردند، مهمان باشد تا با سخنان راهگشا و شورانگیز خود تلاش‌های آنان را رهنمون باشد؛ هرچند که بسیار پیش آمد که جلسات سخنرانی‌اش در دانشگاه‌ها یا نشست‌های سیاسی توسط گروه‌های فشار برهم زده شد اما او هربار جدی‌تر از دفعه پیش در محل سخنرانی حاضر می‌شد و به دفاع از حقوق ملت می‌پرداخت.

خانه های تاریخی اصفهان، 1) تاریخچه

خانه‌های تاریخی اصفهان، بخش نخست:

نگاهی به تاریخچه ساخت خانه

مهدی فقیهی (میراث‌پژوه )

از دیرباز، ساخت مسکن و خانه در معماری ایران و جهان جایگاه مهمی داشته است؛ چنان‌که تحقیقات نشان داده، انسان‌ها از هزاران سال پیش از میلاد مسیح (دوران ‌پارینه‌سنگی) در غارها زندگی می‌کردند و تقریباً از هزاره بیستم پیش از میلاد مسیح با هنر نقاشی و کنده‌کاری روی سنگ، بدنه داخلی غارهای محل سکونت خود را تزیین می نمودند، این نقوش که در شمار اولین تزئینات و هنرهای منسوب به انسان به حساب می‌آید، با رشد و تکاملی که در هزاره‌های بعدی به دست آورد، در تزیین و تکمیل اغلب دست ساخته‌ها به کار گرفته شد. پس از پایان یافتن دوره پارینه سنگی و آغاز دوران جدیدی به نام «نوسنگی»، یعنی در حدود هشت هزار سال قبل از میلاد مسیح، انسان‌های غارنشین از یک سو به دلیل رشد جمعیتشان، و از سوی دیگر به سبب کمبود منابع غذایی و محدود بودن فضای زندگی، غارهای محل سکونت خود را ترک کردند و به دشت‌ها و کنار رودها روی آوردند. این نقل مکان در آینده منشأ تحولات جدیدی در زندگی انسان‌های اولیه گردید چنان که آنها در اولین اقدام برای تامین سرپناه و مأمنی برای آغاز زندگی اجتماعی خود کوشیدند و  بر آن شدند تا با تجربیات و اندوخته‌هایی که از سکونت در غارها کسب نموده بودند، خانه‌های اولیه خود را با شکل و شمایلی نظیر غارها و به همان صورت محقر بنا کنند، ساخته‌شدن خانه‌های متعدد در کنار یکدیگر تدریجاً باعث پدید آمدن دهکده‌های اولیه گردید.

بلندمرتبه سازی در بافت تاریخی یزد

تخریب منظر تاریخی و فرهنگی بافت کهن یزد از سر گرفته شد

روند تخریب منظر تاریخی و فرهنگی بافت کهن یزد با از سرگیری احداث طبقات فوقانی کتابخانه مرکزی یزد، پس از 13 سال توقیف پروژه و بدون توجه به مصوبات قبلی، ادامه یافت. به گزارش شبکه انجمن‌های دوستدار میراث فرهنگی استان یزد، طرح ایجاد کتابخانه مرکزی یزد 13 سال پیش در زمینی به مساحت 12 هزار متر مربع با زیربنای 6 هزار متر مربع در بافت تاریخی یزد آغاز شد. این پروژه با 20 درصد پیشرفت فیزیکی، از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل سازمان مسکن و شهر سازی استان یزد شد و با توجه به اینکه در آن زمان اداره میراث فرهنگی نیز زیر گروه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود، مسئولین مسکن وشهرسازی یزد بدون کارشناسی و بررسی کامل، طرح را تا 30 درصد پیشرفت فیزیکی ادامه دادند. هنگامی که اسکلت فلزی پروژه با ارتفاع زیاد در میان بافت تاریخی خودنمایی کرد و توجه همگان را به خود جلب کرد، با اعتراض دوستداران میراث فرهنگی روبه رو شد و سازمان میراث فرهنگی استان نیز خواستار توقف بلندمرتبه سازی و تعدیل 9 متر از ارتفاع پروژه شد. اما اکنون برخلاف توافقات و مصوبات به عمل آمده بین مسئولان استانی و کشوری برای تعدیل ارتفاع ساختمان کتابخانه مرکزی یزد و انتقال بخش‌های تعدیل شده از ارتفاع به سطح، دوباره کار احداث طبقات فوقانی از سرگرفته شده و چشم انداز ثبت جهانی بافت تاریخی یزد را تیره و تار ساخته است.

مردمک 5

در خانه لطفی کرمان بوی زندگی نمی‌آید! 

                                              رویا ملکی (راهنمای گردشگران در کرمان)

قلم را به دست گرفته ام و صفحات سفید را پر می‌کنم از تاریخ شهرم؛ شهری که روزگاری مهد تمدن‌های بزرگی بود که اکنون آثار به‌جا مانده‌اش در موزه‌های مختلف جهان بر روی چشم نگهداری می‌شود. شهرم رنجور و خسته است و نیاز به دستان پُر مهری دارد که او را نوازش کنند و کجاست آن دستان؟!  در خانه نشسته ام، توی حوض‌ ِ خانه پُر است از ماهی‌های قرمز، و صدای پرندگان برفراز درخت پُر از سیب، طنین‌انداز است. خانه را آب و جارو کرده اند و بوی کاهگل مشامم را می‌نوازد. اهل خانه همگی در تکاپو هستند و پر از انرژی. خانه‌شان مجاور بازار شهر است، بازاری که اکنون طویل‌ترین بازار مسقف است و صدای بازاریان با هزاران امید در دل، به گوش می‌رسد. گوشه ای از خانه نشسته ام و به اهل خانه نگاه می کنم. چه زیباست خانه‌شان، اتاق‌هایشان هر یک به سبکی و به رنگی. اتاقی که رو به رویم است پر از آینه‌کاری است. این آینه کاری‌ها را جایی دیده ام.