سردر خیمه‌گاه هم قربانی منافع پشت پرده خواهد شد

سردر تاریخی باغ خیمه‌گاه را نجات دهیم 

ایران‌نامه – شاهین سپنتا: چند سال پیش سردر کاخ تاریخی هشت بهشت تخریب شد تا امروز جای آن را بنایی بی‌هویت و نامربوط با محور تاریخی چهارباغ بگیرد و چشم‌انداز کاخ هشت‌بهشت را از درون خیابان چهارباغ کور کند و امروز این نگرانی وجود دارد که در صورت بی‌توجهی دوستداران اصفهان، فردا یکی دیگر از اثرات مخرب طرح «احیاء بدنه چهارباغ» به صورت تخریب بقایای سردر تاریخی باغ خیمه‌گاه خودنمایی کند. طرحی که با عنوان «احیاء بدنه چهارباغ» با مساحت بیش از ۱۱ هزار مترمربع با عرض ۲۱ متر و ۶۵ سانتی متر و طول ۵۳۰ متر در ۳ طبقه اجرا می‌شود، تاکنون نقشی جز تخریب هویت تاریخی چهارباغ نداشته است. این موضوع را نه تنها دوستداران اصفهان می‌گویند بلکه بالاترین مقام اجرایی استان اصفهان نیز به آن معترف است. علیرضا ذاکر اصفهانی، استاندار اصفهان، چندی پیش در سخنانی با اشاره به منافع پشت پرده برخی افراد در  این پروژه تاکید کرد: «احداث یک ردیف از مغازه‌های جدید در چهارباغ با عنوان احیای بدنه چهارباغ عباسی چیزی جز مقاصد منفعت‌طلبانه برای کسب پول و درآمد نیست. دیواری که اخیرا در خیابان چهارباغ عباسی کشیده شده و میان خیابان و پارک فاصله ایجاد کرده، مورد اعتراض همه شهروندان است و در واقع در این عرصه شهرداری بد سلیقگی کرده است».

ویرانی فزاینده عصار خانه دردشت

آخرین روزهای عصارخانه دردشت!

ایران‌نامه – مهدی فقیهی: در گذشته‌های نه چندان دور، کارگاه‌های روغن‌گیری متعددی در گوشه و کنار شهر اصفهان دیده می‌شد که به نام عصارخانه مشهور بودند. در این کارگاه‌ها افرادی به نام عصار کار می کردند که مهارتشان گرفتن عصاره یا روغن دانه‌های گیاهی گوناگون برای مصارف خوراکی،‌ پزشکی و روشنایی چراغ ها بود. سابقه ساخت این کارگاه‌های قدیمی به چندین سده پیش باز می‌گردد. نقش عصارخانه در گذشته و امروز از لحاظ صنعتی، اقتصادی، تأمین روشنایی، توسعه کشاورزی، تغذیه دام‌ها، رنگ سازی، صابون‌سازی و تهیه مواد خوراکی بسیار مهم بوده است. در آن زمان در جهت رفع احتیاجات عمومی مردم عصارخانه‌های متعددی همچون «عصارخانه شاهی» نزدیک چهارسوق شاه، «عصارخانه شاهزادگان» در محل بازارچه بلند، «عصارخانه بیدآباد» نزدیک بازارچه حبیب‌اله خان و کارگاه‌های متعدد دیگری بنا نهاده شد به طوری که اصفهان دارای 17 عصارخانه بود. از میان این عصارخانه ها چند باب آن سالم بر جای مانده که به عنوان مثال می توان به عصار خانه معروف به شیخ بهایی نزدیک گرمابه شیخ بهایی که در کوی جماله اشاره کرد و نیز «عصارخانه شاهی» واقع در بازار بزرگ اصفهان (قیصریه) در ضلع جنوبی میدان نقش جهان قرار دارد و چندی پیش مورد مرمت قرار گرفته است.

بشنو از نی چون حکایت می کند ...

خانه خداوندگار نی،  فرومی ریزد!

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: سنگ مزار نمادینی در تخت فولاد اصفهان نصب شد تا رهگذران «خداوندگار نی» و هنرش را از یاد نبرند، اما خانه تاریخی او که روزگاری نوای خوش نی استاد در آن جاری بود و خانه مشتاقان و دوستداران هنر او بود، امروز در چنگال سیری‌ناپذیر سوداگران گرفتار آمده و دیر نیست که کالبد رنجور این خانه کهنسال را در هم فرو کوبند و صدای نی استاد که هنوز از هر گوشه «خانه نی» به گوش می‌رسد، در تهاجم صدای گوش‌خراش بولدوزها گم شود. خداوندگار نی، عنوانی است که دوستداران موسیقی و چهره‌های نامدار موسیقی ایرانی همچون استاد روح‌الله خالقی و استاد حسن کسایی به  هنرمند پرآوازه ایرانی «نائب اسدالله اصفهانی» داده‌اند. استاد نایب اسدالله نی‌زن اصفهانی، از هنرمندان دوران قاجار، در شهر اصفهان دیده به گیتی گشود. او نی‌نوازی را نزد پدرش «نائب‌حسین‌خان» از هنرمندان آن دوره و «ابراهیم آقا باشی» فراگرفت و خود نیز منشاء نوآوری‌های ماندگاری در این رشته هنری شد. 

گزارش ویژه از همایش تپه اشرف

همایش دست‌آوردهای باستان‌شناسی تپه اشرف برگزار شد

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: نتایج دو فصل کاوش و لایه‌نگاری‌های انجام شده در تپه اشرف نشان داد که این تپه تاریخی دربرگیرنده آثاری متعلق به پنج دوره تاریخی اشکانی، ساسانی، دوره انتقالی ساسانی به اسلامی، قرن چهارم و پنج هجری، و قرن 12 هجری است. سرپرست گروه باستان‌شناسی و کاوش تپه اشرف، با بیان این مطلب در نخستین همایش دست‌آورد کاوش‌های باستان‌شناسی تپه اشرف اصفهان که توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان با حضور گروهای مختلف مردم، دوستداران اصفهان و مسئولان استان برگزار شد با بیان تاریخچه مطالعات پیشین در تپه اشرف و ارائه تصاویر، نمودار، و نقشه، نتایج مطالعات انجام شده  طی 2 فصل کاوش در این تپه را اعلام نمود. به گزارش ایران‌نامه، دکتر علیرضا جعفری زند با ارائه تاریخچه‌ای از وضعیت تپه اشرف و نمایش تصاویر هوایی برجای مانده از سال‌ها قبل تاکنون در بیان اهمیت مطالعات انجام شده بر تپه اشرف، آن را "تاریخ گمشده اصفهان" دانست و افزود: «متاسفانه کمتر به این بخش تاریخی شهر توجه شده است و حتی شاردن فرانسوی هم که در سفرنامه خودش توصیفات زیادی از بناهای تاریخی اصفهان ارائه می‌کند در مورد این تپه تنها یک جمله می گوید که "در کنار پل تاریخی اصفهان خرابه هایی عظیم وجود دارد". این تپه در طول تاریخ اصفهان بدون نام بوده تا زمانی که اشرف افغان تصمیم می گیرد بر روی آن کاخی بسازد».

ویرانی تدریجی آرامگاه نظام الملک توسی

آرامگاه خواجه نظام الملک توسی روی به ویرانی می‌رود

ایران‌نامه- مهدی فقیهی: آرامگاه خواجه نظام‌الملک توسی وزیر دانشمند ایرانی دوره سلجوقی، در محله دارالبطیخ اصفهان به خاطر بی‌توجهی و عدم مراقبت و نفوذ رطوبت به تدریج در حال تخریب است.  خواجه نظام الملک توسی از دانشمندان سده چهارم و پنجم (ه.ق) در دوره سلجوقیان با عنوان «خواجه بزرگ» و «سید الوزرا»، وزارت آلب ارسلان و پسرش ملک‌شاه سلجوقی را بر عهده داشت. وی که مردی دیندار و نیکوسیرت بود در دوران وزارت خود اقدامات ارزشمندی را در بسیاری از شهرها همچون توس،اصفهان، هرات، نیشابور و بغداد انجام داد که تأسیس مدارس نظامیه به عنوان اولین مدارس متمرکز در دوران اسلامی، از آن جمله است. وی همچنین در تکمیل رصدخانه‌ای بزرگ که احداث آن در زمان کاکویه و به‌واسطه پورسینا دانشمند فرزانه آن دوره آغاز گشته بود، کوشید و برای نخستین بار تقویم زیجی را تنظیم نمود. افزون بر این، خواجه نظام‌الملک در ایجاد و حفظ کتابخانه‌های بزرگ ری و اصفهان و ساخت بناهای متعددی همچون کاروان‌سراها، بازارها و اماکن مذهبی که نمونه عالی آن گنبد نظام الملک در مسجد جامع عتیق اصفهان است، اقدامات مؤثری انجام داد.  

آغاز فصل سوم کاوش در تپه اشرف

فصل سوم کاوش در تپه اشرف اصفهان آغاز شد

ایران‌نامه-شاهین‌سپنتا: سومین فصل کاوش تپه تاریخی اشرف به سرپرستی دکتر علی‌رضا جعفری‌زند، باستان‌شناس، آغاز شد. کار کاوش در تپه تاریخی اشرف که در کرانه زاینده‌رود و در نزدیکی پل تاریخی شهرستان در محدوده شهر اصفهان واقع است، از 28/4/89 آغاز شده و طی دو فصل کاوش بخش‌هایی از قلعه دوران ساسانی و افزوده‌های دوره اسلامی و بقایای کاخ اشرف افغان، به همراه قطعات سفال مربوط به دوران پیش و پس از اسلام به دست آمده است. گفتنی است، در حالی فصل سوم کاوش در تپه اشرف آغاز شده که تاکنون گزارشی از فصل‌های قبلی کاوش از سوی سازمان میراث فرهنگی با عنوان خودخوانده «تنها مرجع رسمی برای اطلاع‌رسانی در مورد کاوش‌ها»، جهت اطلاع عموم منتشر نشده است. در این مورد، یکم آذرماه امسال، سازمان میراث فرهنگی در اطلاعیه‌ای ضمن انحصاری خواندن انتشار هرگونه خبر و گزارش در خصوص کاوش‌های باستان‌شناسی، تاکید کرده بود:

شهروند نمونه اصفهانی درگذشت

مارو غازاریان، شهروند نمونه اصفهانی از میان ما رفت

در آستانه سال نوی میلادی، خبری بسیار بد همه دوستداران محیط زیست و فعالان میراث فرهنگی اصفهان را اندوهناک ساخت. خبر درگذشت «مارو غازاریان» از همشهریان ارمنی ما و یکی از فعالان سازمان‌های مردم نهاد اصفهان را شنیدم اما باور نکردم و فوری با تلفن همراه او تماس گرفتم. تلفن او خاموش بود. به مادرش زنگ زدم، سراغ خانم غازاریان را گرفتم، مادرش بغض کرد و گفت: «مارو پیش خدا رفت». علت را پرسیدم. گفت: «شب خوابید و صبح بیدار نشد، گویا در خواب سکته کرده است». برای همه دوستانش که چند سال است او را می‌شناسند، این خبر بسیار باورنکردنی و ناراحت‌کننده است. او را از سال 1382 که به عضویت کانون گسترش فرهنگ ایران بزرگ درآمد، می‌شناختم. او یکی از اعضای جوان و فعال کانون بود که در همه جلسات هفتگی حضوری فعال داشت و هر هفته با یک فهرست بلندبالا از پیشنهاداتش برای بهبود وضعیت میراث فرهنگی و طبیعی اصفهان ما را متوجه مسئولیت سنگینمان در برابر شهرمان می‌کرد و همه ما را به خاطر کم‌کاری‌هایمان شرمنده می‌ساخت. او بسیار به فرهنگ ایران عشق می‌ورزید و برای من بسیار ارزش داشت که یک همشهری ارمنی‌ام آن ‌قدر به شاهنامه فردوسی علاقه داشت که هرگز در جلسات شاهنامه‌خوانی غیبت نمی‌کرد و شاهنامه را با لهجه شیرین ارمنی‌اش می‌خواند و همیشه تاکید می‌کرد که باید این نشست‌ها را با جدیت برگزار کنیم.

گزارش ویژه: ادامه تخریب خانه نواب

تخریب خانه نواب در اصفهان ادامه دارد

ایران‌نامه:  پس از گذشت یک ماه از تخریب ساباط خانه نواب در اصفهان، تخریب بخش‌های دیگری از این خانه تاریخی ادامه دارد. ماه گذشته با سکوت یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی و ماموران شهرداری، ساباط و فروار خانه تاریخی نواب واقع در خیابان ابن‌سینا و در ابتدای کوچه مسجد آقانور، توسط گروهی از مردم به بهانه تعریض کوچه تخریب شد و اکنون پس از گذشت یک ماه، بخش‌های دیگری از این خانه تاریخی با سکوت دوباره نهادهای شهری در دست تخریب است. به نظر می‌سد در صورت ادامه این روند و بازگذاشتن دست تخریب‌کنندگان، در آینده‌ای نزدیک، شاهد ویرانی بخش‌های بیشتری از این میراث فرهنگی باشیم. گفتنی است که خانه تاریخی نواب بازمانده از دوران صفوی ـ قاجار، در سال 1384 خورشیدی به شماره 12124 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. 

گزارش تکمیلی از دومین همایش هفته اصفهان

دوستداران اصفهان، خدمات گالدیری به اصفهان را ارج نهادند

ایران‌نامه - شاهین سپنتا: در دومین همایش هفته اصفهان، یکی از بخش‌های برنامه، گرامی‌داشت یاد و نام برخی از بزرگان بود که برای پاسداشت هویت تاریخی و فرهنگی اصفهان کوشیده‌اند. در این برنامه از اوجینو گالدیری (Eugenio Galdieri) معمار و مرمت‌گر ایتالیایی که در حدود یک ماه پیش در روز 12 آبان‌ماه درگذشت، تجلیل شد و خدمات ارزشمند او به شهر اصفهان ارج نهاده شد. گالدیری در مرمت تعدادی از بناهای تاریخی ایران و به‌ویژه اصفهان همچون کاخ عالی قاپو، چهل‌ستون، هشت‌بهشت، و مسجد جامع اصفهان مشارکت داشت و سرپرست پروژه های مرمتی موسسه ایتالیایی ایزمئو (IsMEO) را در ایران بر عهده داشت. برنامه ده ساله حفاظت و مرمت از عالی قاپو نیز زیر نظارت دکتر گالدیری موجب نجات این بنای با ارزش تاریخی شد. گالدیری در سال ۱۳۵۹ همراه با زنده یاد دکتر باقر آیت الله زاده شیرازی به طور مشترک جایزه معماری آقاخان را برای مرمت بناهای تاریخی در شهر اصفهان به دست آورد.