به مناسبت یادروز کورش بزرگ

هفتم آبان ماه، یادروز کوروش بزرگ:

فرصتی برای بازنگری  

و بازاندیشی برای سرافرازی هرچه بیشتر ایران

دکتر داود هرمیداس باوند ( استاد حقوق و روابط بین الملل و سخنگوی جبهه ملی ایران)

در زمانی که نظام برده داری و طبقه بردگان جایگاه و نقش تعیین شده در دولت شهرها و امپراتوری های وقت داشتند و در تعارضات نظامی-سیاسی غالبا" سرنوشت جوامع مغلوب به نابودی  و یا اسارت جمعی رقم زده می شد و فاتحان اعمال این خشونت ها و برخوردهای غیرانسانی را به عنوان جزیی از مدیریت و اداره صحیح نظام امپراتوری یا دولت شهرها تلقی می نمودند و فراتر از آن با فخر تمام چنین اعمالی را برای آگاهی آیندگان در کتیبه های خود منقوش می ساختند، چنانکه در این رابطه "سناخریب" پادشاه آشور ( 705-682 قبل از میلاد) درباره حمله خود به کشور عیلام چنین می گوید: " من سی و چهار دژ و شهر عیلام را تسخیر نمودم ، اهالی آنها را اسیر کردم و شهرها را آتش زدم و به خاکستر تبدیل نمودم و دود آتش مانند دود یک قربانی بزرگ پهنای آسمان را فرا گرفت". در همین راستا "آشوربانیپال" دیگر پادشاه آشور (625 قبل از میلاد) پس از تسخیر کشور عیلام تنها به کشتار و غارت ساکنان عیلام بسنده نکرده، بلکه با شکافتن مقابر پادشاهان و قهرمانان عیلامی، استخوان های آنان را نیز به نینوا پایتخت آشور فرستاد و در کتیبه خود می گوید: "سرزمین شوشان و شهر ماداکنو و شهرهای دیگر را با خاک یکسان کردم  و در مدت یکماه و یک روز کشور عیلام را به تمامی عرض آن جاروب نمودم. من این کشور را از حشم و گوسپند و نیز از نغمه های موسیقی بی نصیب ساختم و به ددان، ماران و جانوران صحرا و آهوان اجازه دادم آن را فرا گیرند".

به مناسبت روز کورش

هفتم آبان سال 539 پیش از میلاد

روزِ بنیاد کشور ایران به عنوان واحدی سیاسی

دکتر شروین وکیلی (جامعه‌شناس و پژوهشگر تاریخ )

سی و شش قرن پیش، در حدود سال 1595 پ.م. شاه کشور هیتی، که مورسیلیس نام داشت، در حمله­ی برق‌آسایی مهم‌ترین شهر میان‌رودان باستان، یعنی بابل، را فتح کرد. مردم بابل برای دفاع از شهر خود بسیار کوشیدند، اما شکست خوردند. پس از سقوط شهر، مورسیلیس بعد از چند هفته ناچار شد به کشور خویش برگردد و بابل را به حال خود رها کند. فرزندان او هرگز نتوانستند بر بابل حکومت کنند.

سیصد و شصت و پنج‌ سال بعد، در حدود 1240 پ.م. شاه مقتدر آشور، که توکولتی نینورتا نام داشت، پس از غلبه بر مقاومت شدید بابلی‌ها موفق شد این شهر را فتح کند اما او هم نتوانست بر این کشور حکومت کند و بعد از چند ماه به دنبال شورش بابلیان از این قلمرو رانده شد. نوادگان او که در سرزمینی نزدیک به بابل می‌زیستند، بارها و بارها به این شهر حمله کردند و اغلب موارد در فتح و غارت بابل کامیاب می‌شدند. اما هم‌چنان بعد از هر پیروزی با مقاومت و شورش بابلی‌ها روبه‌رو می‌شدند و از این اقلیم رانده می‌شدند. پانصد و پنجاه سال به این ترتیب سپری شد، تا آن که در 700 پ.م. سناخریب، شاه آشور، به بابل تاخت و این شهر را تسخیر کرد. او پیش از این هم دو بار بابل را فتح کرده بود و هر دو بار به خاطر شورش مردم بابل ناچار شده بود ارتش خود را از آن منطقه خارج کند. در سومین بار، شاه خونخوار آشور از مقاومت مردم این شهر دستخوش خشمی جنون‌آمیز شد و فرمان داد تا بابل را با خاک یکسان کنند. سربازانش مسیر رود دجله را برگرداندند و این منطقه­ی باستانی را به باتلاقی متروک تبدیل کردند. با وجود این، فرزندانش بعد از چند سال او را کشتند و شهر بابل را دوباره بازسازی کردند و استقلال ظاهری­اش را به رسمیت شناختند. فرزندان سناخریب تا چهل سال بر بابل فرمان راندند و در این مدت بابل چندین بار شورش کرد.

در هفتم آبان‌ماه 539 پ.م. مردم بابل دروازه­های‌شان را بر کوروش گشودند و شاه پارس‌ها بدون نبرد وارد شهر شد و کتیبه‌ی حقوق بشر را، هم‌زمان با متحد شدن قوم‌های مقیم ایران‌زمین، نویساند. پس از آن جانشینان کوروش تا 230 سال بر بابل فرمان راندند.

به فرخندگی 7 آبان روز جهانی کورش بزرگ

کتاب شناخت: «کورش بزرگ»،  نوشته نویسنده عرب صابر صالح زغلول

کورش الأکبر

"مؤسس الدولة الفارسیة وأبو إیران؛ حیاته و فتوحاته وهل هو ذوالقرنین"

تالیف: صالح صابر زغلول  

الناشر: دار الکتاب العربی للنشر و التوزیع - القاهرة

تاریخ النشر: 14/03/2011

عدد الصفحات: 327 صفحة

الطبعة: 1   

مجلدات: 1    

 یحتوی على: صور/ رسوم  

یقول کورش فی نقوشه التاریخیة بعد أن مکن الله له فی الأرض و إعطاء کنوز المخابئ: "الآن و بما أننی وضعت تاج مملکة الفرس، و بابل، و أمم الاتجاهات الأربعة علی رأسی بمساعدة أهورا مازدا "الله"، أعلن بأننی سأحترم تقالید، و عادات و أدیان أمم إمبراطوریتی، ولن ادع أیاً من حکامی و أتباعی، أن ستصغرونها أو یهینوها، مادمت أنا حیاً. و من الآن فصاعدا، لن افرض حکمی علی أیة امة. فالجمیع حر بقبوله، أو رفضه". و یبرر مایکل هارت اختیاره لکورش واحداً من المائة العظماء و أعظمهم محمد "صلی الله علیه وسلم" بقوله: "وعظمة کورش لاترجع فقط إلی معارکه الضخمة ولا إلی توحید هذه الدول المتنافرة. إنما ترجع أهمیته إلی أن إنجازاته کانت نقطة تحول فی التاریخ السیاسی للعالم القدیم، و لذلک فهو واحد من الذین غیرو مجرى التاریخ". لقد کان کورش الحاکم العادل المتسامح ولا یزال مثلاً أعلی للکثیر من حکام و قادة العالم القدیم و الحدیث و خاصة فی الغرب لذلک ستعرف فی هذا الکتاب لماذا زار الإسکندر الأکبر قبر کورش فی فارس و لماذا کان الرئیس الأمریکی توماس جفرسون یحتفظ بنسختین من کتاب "سیرة کورش وأخلاقه" و لماذا قال الرئیس الأمریکی ترومان "أنا کورش أنا کورش"، کما ستکتشف أنه فی عصر کبار المؤرخین الیونانین مثل هیرودوت وزینوفون و أیضاً کبار الشعراء کهومیروس کان العداء شدیداً بین بلاد الیونان و بلاد فارس فکان من الطبیعی ان ینسب کتاب الیونان للفاتحین الفرس کل نقیصة بل یحولوا الفضائل إلی نقائص ولکن کان الأمر مختلفاً بالنسبة لکورش الأکبر الذی یصف فی أحد نقوشه أنه "الذی وفقه إله السماوات للحکم بالعدل والحق" وأنه "طاهر وصالح القلب والید" بالتأکید هذا الوصف هو الفخر ولکنه کان عن حق. اقرأ هذا الکتاب لتعرف أیضاً لماذا "کورش الیهود هو المحرر الموعود، کورش النصارى هو مسیح الحیارى، کورش المسلمین هو ذو القرنین".

نگاهی به هجونامه همشهری جوان

نقدی بر ویژه‌نامه «آیا کوروش بزرگ بود» همشهری جوان

علیرضا افشاری

شاید اکنون که تب توجه هفته‌نامه‌ی همشهری جوان به «علاقه‌ی ایرانیان به تاریخ‌شان» فروکش کرده، بتوان آن شماره را بازنگری کرد؛ مجله‌ای که باعث رنجش شماری از ایران‌دوستان شد. شماره‌ی 357 از هفته‌نامه‌ی فرهنگی ـ اجتماعی جوانانِ همشهری جوان، که در 16 اردیبهشت‌ماه به چاپ رسید، با طرحی تمام‌صفحه از کوروش بزرگ بر روی جلد و اختصاص 10 صفحه مطلب (6 گزارش، 3 یادداشت و 2 گفت‌وگو)، به زعم خود، به «تب علاقه به ایران باستان» پرداخته بود. نگاهی داریم به مطالب این شماره از مجله، که در نگاه نخست نقدی سازنده به نظر می‌رسید:

1. در سخن نخستِ موضوع ویژه (گیرم اسطوره‌ی تو بود کوروش)، سردبیر گرامی به سختی‌های نوشتن درباره‌ی کوروش اشاره کرده بود و این که «آدم‌هایی ... متعصبانه کوروش را بهترین در تاریخ غنی ایران می‌دانند یا با همان حد تعصب، با بلدوزر از روی خصلت‌های مثبت کوروش می‌گذرند. در این میانه‌ها ما تلاش کرده‌ایم روی لبه‌ی بام قدم برداریم ... بی‌آن‌که به هیچ سمتی سقوط کنیم»، در حالی که به دو دلیلِ آشکار همشهری جوان نتوانسته بی‌طرفی‌اش را حفظ کند و از همان اول سنگ بنا را کج گذاشت:

نخست، تصویر روی جلد که در کنار چهره‌ی کوروش پرگار، گونیا و نقاله‌ای قرار گرفته است؛ ابزاری که قاعدتاً به کار طراحی چهره نمی‌آیند و درون مطالب هم چیزی درباره‌ی مهندسی کوروش در بنیادگذاری یک تمدن منظم و منضبط نیامده است. این ابزارها که حضورشان در تصویر کاملاً غیرضروری است بیشتر به نظریه‌ای که فردی ایران‌ستیز نسبت به تاریخ باستانی ایران ــ و حتا در مواردی به شخصیت‌ها و دوره‌های افتخارآمیز تاریخ میانه‌ی ایران ــ دارد،  برمی‌گردد (برساخته بودن دوره‌هایی از تاریخ ما توسط فراماسون‌ها و جامعه‌ی یهود). پس، در گام نخست، در زیر نقابی از میانه‌روی و حفظ اعتدال و مستند بودن، مجله کاملاً اعلام موضع کرده است.

دو دیگر، به گزینش عنوان‌ها برمی‌گردد. درست است که در رسانه‌ها متداول است عنوان‌ها را هیجان‌انگیز و جذاب برگزینند اما عنوان‌هایی که برای اکثر مطالب این موضوع ویژه انتخاب شده‌اند، به عکس بخش‌های دیگرِ مجله، آشکارا توهین‌آمیز و تمسخرآلود هستند.

البته، اگر این موضوع را نشان‌دهنده‌ی بی‌طرفی و میانه‌روی بدانیم، از انصاف نگذریم که همشهری جوان در محتوای مطالب، آشکارا سخن زشت و ناسزایی به بنیادگذار کشور ایران نگفته است!

بله؛ کورش بزرگ بود

دویست‌ و‌ هفتاد و هفتمین شماره‌ امرداد چاپ شد

بله؛ کوروش، بزرگ بود

به گزارش امرداد نیوز، دویست‌ و ‌هفتاد و هفتمین شماره‌ نشریه امرداد چاپ شد. این شماره با تیتر نخست «بله؛ کوروش، بزرگ بود» بر روی دکه‌های روزنامه‌فروشی رفت. چندی پیش روزنامه همشهری در مطالبی، با این تیتر که «آیا کوروش بزرگ بود؟»، هم مردمی را که به بزرگی و منش نیک کوروش بزرگ می‌بالند و هم کوروش بزرگ را، دستمایه‌ی شیطنت خود کرد. امرداد در این شماره در گفت‌و‌گویی کوتاه، به چرایی بزرگی کوروش بزرگ پرداخته استدر همین راستا . در ششمین رویه‌ امرداد (رویه تاریخ)، از بزرگی کوروش بزرگ خواهید خواند. گفت‌و‌گوی امرداد با مرتضا ثاقب‌فر، پژوهشگر و نویسنده، به چرایی و چگونگی بزرگی کوروش می‌پردازد. در نوشتاری دیگر، داریوش احمدی، پژوهنده‌ تاریخ به روشنی به نادرستی‌های گزارشی که در «همشهری جوان» چاپ شده و سویه‌اش زیر سوال بردن بزرگی کوروش است، پرداخته است. 

کتاب شناخت: تاریخ کورش هخامنشی

تاریخ کورش هخامنشی،

پژوهشی تازه از دکتر شروین وکیلی منتشر شد

علی‌رضا افشاری 

به‌گفته‌ی نویسنده، در پیش‌درآمد کتاب، تاریخ کورش هخامنشی شرحی است بر زندگی نخستین شاه کشورِ متحدِ ایران که با هدف گشودن رازِ ماندگاری نام او و تحلیل دلایل اثرگذاری شگرف‌اش نوشته شده است؛ اثرگذاری‌ای که دامنه‌اش به حوزه‌ی سیاست و تاریخ اجتماعی محدود نمی‌شود، بلکه تا قلمرو فرهنگ و باورهای عمومی نیز بسط می‌یابد. آشکار است برای دست‌یابی به چنین تحلیلی باید در حد امکان نقادانه به تمام منابع معتبر موجود در مورد کوروش بزرگ نگریست تا در گام نخست تصویری در حد امکان عینی و دقیق از او به دست آید. سپس، این تصویر تحلیل شود تا جایگاه و کارکرد آن به عنوان سرمشقی فرهنگی و الگویی برای «منِ آرمانی» و ابرقهرمانان ایرانی مورد کنکاش قرار گیرد.این کتاب دیباچه‌ای است بر بازخوانیِ تاریخ و فرهنگ ایران با رویکردِ پاسخ‌دهی به نیاز بزرگ امروزِ ما و دیگران؛ بهسازی فرهنگی و بازسازی انسان. از این‌رو، نیازمند ریزنگری بیشتری است چرا که، علاوه بر نکته‌ی یادشده، به دلایلی که خواهم شمرد آغازگر نگاهی علمی و بومی به تاریخ و فرهنگ‌مان است. به نظر می‌رسد کتاب تاریخ کوروش هخامنشی از زوایای زیر دارای اهمیت است:

به فرخندگی روز جهانی کورش بزرگ

درود به کورش

سروده شاعر ملی استاد ادیب برومند 

به گیتی بسی شهریار آمدند / که با یک جهان اقتدار آمدند

از آغازِ تاریخ تا این زمان / بسی گونه ‏گون شهریار آمدند

گروهی ستایشگرِ خویشتن / ز خودکامگی نابکار آمدند!

گروهی ستمگستر و سنگدل / به خونخوارگی در شمار آمدند

هزاران تن از بندگانِ خدای  / به آسیبِ آنان دچار آمدند

چو درّنده حیوان به خونبارْ جنگ / پیِ صیدِ ننگین شکار آمدند

گروهی به هنجارِ غارتگری / سبکتاز و چابکسوار آمدند

شماری به نستوده کردارِ زشت / ز دربارِ شاهی به‏بار آمدند

گروهی به کشورمداری مدیر / ولی از شرف برکنار آمدند

شماری دگر حامیِ مرز و بوم / ولی بهرِ کشتار، هار آمدند

که ‏را دانی از جمله شاهانِ پیش / که چون کورشِ نامدار آمدند

گرانپایه کورش گرانمایه شاه / جهانیش مدحت‏گزار آمدند

حقوقِ بشر را چو شد پایبند / به شکرش هزاران هزار آمدند

به اقوامِ مغلوب ورزید مهر / وِرا زین سبب خواستار آمدند

ببخشود بر هرکه پیروز گشت / وَ زین رو وِرا دستیار آمدند

به همراهی‏ اش گاهِ جنگ و نبرد / سراسر همه جانسپار آمدند

نپیمود جز راهِ همبستگی / بر آنان که از هر دیار آمدند

به هر تیره‏ای مهربانی فزود / گر از روم و گر از تتار آمدند

به هرکیش و دین چشمِ حرمت گشود / سویش جمله با زینهار آمدند

چنین بود آن مردِ پاکیزه کیش / که خلقش همه دوستار آمدند

سزد  گر به کورش درود آوریم / که خلقی از او کامکار آمدند

بود روزِ کورش بسی دلفروز / کز او جمله امّیدوار آمدند

در این روزِ ملّیِ ایران، «ادیب»

جوانان همه شادخوار آمدند 

 پیوند به سایت استاد

به مناسبت روز جهانی کورش بزرگ

پدر ملت ایران: کورش و فردوسی

بخشی از سروده پرفسور حسن امین برگرفته از دانشنامه منظوم ایران*

دو مَردند ایرانیان را پدر / که شد شام ایران از ایشان سحر

یکی کورش، آن شاه ایران‌مدار / دگر نیز فردوسی نامدار

بنا کرد کورش گر آیین داد / سخن نیز فردوسی آیین نهاد

یکی در سخن و آن به قانون نیک / ندارند در کار خودشان شریک

یکی مرد نامی ز جنگ‌آوران / دگر در سخن پیر رامشگران

یکی سرکشان را کشیده به بند / دگر داده بر مردم اندرز و پند

از او چون وطن از سخن زنده گشت / «زمین شش شد و آسمان گشت هشت»

فتح بابل و فرمان حقوق بشر کورش

به اقلیم بابل در آن سال و ماه / نبونید بیدادگر بود شاه

چو کورش خبر شد ز کردار او / بس اندیشه فرمود در کار او

ز ایران سپاهی فراهم نمود / به جنگ نبونید بشتافت زود

نبونید تسلیم شد در نبرد / شهنشاهش از شهر تبعید کرد

هم آن‌گاه دستوری از سر، نوشت / برای ملل حکم دیگر نوشت

به فرمان او حکمی انجام شد / که منشور آزادی‌اش نام شد

یکی استوانه ز کورش به‌جاست / حقوق بشر خوانی‌اش گر رواست

شهنشاهی کورش پاک دید / ز قفقاز و جیحون به عمان رسید

هم از داردانل رفت تا رود سند / فراتر به هندوکش و مرز هند ...

هنوز برای دیدن منشور کورش بزرگ فرصت هست

نوروز 1390، ایرانیان در کنار منشور کورش خواهند بود 

پس از استقبال و دیدار گسترده ایرانیان از منشور کورش در موزه ملی ایران و درخواست سازمان‌های مردم نهاد برای تمدید مهلت حضور این سند ارزشمند تاریخی در ایران، امروز در لندن اعلام شد که منشور کورش بزرگ تا نوروز در ایران خواهد ماند. مسئول دفتر امور رسانه‌های موزه بریتانیا در گفت و گو با بی‌بی‌سی فارسی، ضمن اعلام این خبر گفت که بنا بر توافق قبلی، قرار بود منشور کورش روز ۱۶ ژانویه به بریتانیا بازگردانده شود اما بر اساس تصمیم تازه موزه، این منشور تا ۱۵ آوریل و بعد از نوروز سال ۱۳۹۰ در ایران خواهد ماند. موزه بریتانیا در بیانیه تازه‌ای اعلام کرده است که تمدید مدت حضور منشور کورش در ایران که به دلیل استقبال خوب بازدیدکنندگان صورت گرفته است، سبب می‌شود مردم استان‌های مختلف ایران و گروه‌های دانش آموزی فرصت داشته باشند که این منشور را از نزدیک مشاهده کنند.