سروده مرتضی مشتاقی

بر مزار زاینده رود

مرتضی مشتاقی

 عکس اثر مهرداد سپهر

اصفهانی بود و یک زاینده رود / زنده رودش گشته اکنون مرده رود

بود امواجش خروشان سال‌ها / هیچ کس را یادی از خشکی نبود

ساحلش سرسبز چون باغ بهشت / بلبلان سرمست آواز و سرود

گر صفاهان گشت نام اصفهان / از صفای روح بخش رود بود

بسترش اکنون کویری بیش نیست / شکوه‌های ما ندارد هیچ سود

ما ندانستیم قدر آن عزیز / ناسپاسی‌های ما خشکش نمود

داغ آن بر دیده و دل‌ها نشست / گریه باید کرد بهرش رود رود

از خدا خواهیم بارانی ز لطف / تا دوباره زنده گردد زنده رود

گزارش همایش هفته اصفهان

چهارمین همایش هفته اصفهان برگذار شد

ایران‌نامه: چهارمین همایش هفتۀ اصفهان با موضوع "شهر خلاق و باغ‌شهر اصفهان" با حضور جمع پرشور دوستداران اصفهان برگذار شد. این همایش یک روزه، دوم آذرماه 1391 در تالار امیرکبیر دانشگاه آزاد خوراسگان از ساعت 9 بامداد تا 18 پسین برپا شد.

در ابتدای همایش دکتر عبدالله جبل‌عاملی از طرف دکتر احمدعلی فروغی رئیس دانشگاه خوراسگان به حاضران خوش‌آمد گفت. وی در سخنانش ابراز امیدواری کرد که برگزاری چنین نشست‌های بتواند به بیان بهتر ارزش‌های شهر تاریخی اصفهان کمک کند تا بهتر بتوانیم برای حفظ این ارزش‌ها گام برداریم. وی همچنین ابراز تاسف کرد که شهر تاریخی اصفهان هنوز از داشتن یک نشریه اصفهان‌شناسی وزین محروم است.

در ادامه، دکتر سیروس شفقی رئیس هیات مدیره انجمن دوستداران اصفهان، ضمن سپاس‌گزاری از حاضران در همایش و همکاری دانشگاه خوراسگان که همواره از حرکت‌‌های علمی حمایت کرده است، تاکید کرد: شهر خوب، شهری است که فرهنگ‌ساز باشد و اصفهان چنین شهری است و حضور انجمن‌های ادبی، فرهنگی، هنری، علمی، اجتماعی و ... فراوان در سطح شهر یکی از نشانه‌های زنده و پویا بودن فرهنگ در این شهر است. انجمن دوستداران اصفهان هم یکی از این تشکل‌های مردمی است که همه ساله یکم آذرماه «روز اصفهان» را گرامی داشته و خوشبختانه برای چهارمین سال پی در پی، همایش هفته اصفهان را برگذار کرده است تا گامی برای شناخت و پاسداشت اصفهان برداشته باشد.

اصفهان و توسعه ناپایدار

درهای توسعه پایدار به روی اصفهان بسته است!

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: شهر تاریخی اصفهان به لحاظ جمعیت پس از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران است؛ اما با وجود پتانسیل‌های فراوان، این شهر همچنان در شمار شهرهای در حال توسعه ایران باقی مانده است و درهای توسعه پایدار همچنان به روی اصفهان بسته است.

20 سال از زمانی که در سال ۱۹۹۲ در «کنفرانس زمین» توسعه پایدار تعریف شد، می‌گذرد. پایداری وضعیتی است که در آن مطلوبیت امکانات موجود در طول زمان کاهش نمی‌یابد و به توانای اکوسیستم‌ها برای تداوم کارکرد در آینده نامحدود مربوط می‌شود، بدون آنکه به کاهش منابع و یا بار بیش از حد بر منابع منجر شود. بنابراین توسعه پایدار فرایندی همه جانبه است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاری‌ها، و سمت‌گیری توسعه فن‌آوری که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تامین نیازهای اولیه زیستی مردم، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، تنوع فرهنگی، و حفظ یگانگی اکولوژیکی.

چند سال است که یکم آذرماه از سوی اصفهان شناسان به عنوان روز اصفهان نامگذاری شده است و هرساله در چنین روزی در گوشه و کنار شهر جلساتی برای بررسی و ریشه یابی مشکلات و مسائل شهر توسط سازمان‌های مردم نهاد برگذار می‌شود و دیدگاه‌های مختلف کارشناسان در موضوعات مختلف شهری بیان می‌شود. اما این که چقدر مدیران شهری به این انتقادها و دیدگاه‌ها توجه می‌کنند و تا چه اندازه توسعه پایدار شهر در دستور کار آنان قرار دارد، موضوع مهمی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.

پیام دکتر دهقانی به مناسبت روز اصفهان

 

اصفهان، پایتختی چند فرهنگی بوده است

دکتر محمود دهقانی

به عنوان یک ایرانی عاشق اصفهان، به دلسوزانی که در اصفهان خدمت می‌کند به ویژه به همه دست اندرکاران "همایش هفته اصفهان" درود می فرستم. اصفهان از دیر باز آبروی ایران بوده و هست. از همین شهر اصفهان بود که نام ایران در سراسر جهان پیچید و پرآوازه تر شد. معماری اصفهان زبانزد خاص و عام و مورد بازدید گردشگران درونی و جهانگردان سراسر جهان است.

 این شهر آوردگاه فرهنگ ها و ادیان بود و روزگاری اروپاییان هنرمند در این شهر گالری هنر بر پا کرده بودند و پیروان ادیان گوناگون نیایشگاه های خود را به دلخواه خود تزئین می کردند.

اهمیت اصفهان از آنجاست که حتا اروپاییان نیز با تاریخ برجسته خود در مورد هارمونی فرهنگی در این شهر زبان به تحسین گشودند.  تاورنیه در مورد اصفهان می گوید : "در مجمعی رسمی حساب کردم به سیزده زبان اصلی از جمله لاتینی ،فرانسه،  آلمانی، هلندی، ایتالیائی، پرتقالی، فارسی، ترکی، عربی، هندی، شامی و مالایی"، صحبت می‌کردند.

اگر امروز در کشورهایی چون ایالات متحده امریکا، استرالیا ، کانادا و نیوزیلند صحبت از جامعه چند فرهنگی می‌کنند، اصفهان در بیش از چهار سده پیش چند فرهنگی‌ترین پایتخت جهان بود و الگوبرداری‌های فرهنگی امروز در برخی کشورها در چهار گوشه جهان از روزگار پیشین این شهر زیباست.

مردم باهوش و پرتلاش اصفهان در امور بازرگانی و هنر و فرهنگ  نه تنها زبانزد  مردم سراسر ایران بلکه مورد تحسین اروپاییان نیز بوده‌اند. شاردن طلا فروش و جهانگرد فرانسوی می گوید: "هنگامی که شاهی (پیشوایی) عادل و زیرک بر اورنگ این کشور تکیه‌زده باشد و با پیشگیری از بیدادگری‌های راهزنانه وزیران، از قوانین مراقبت به عمل آورد، می‌توان گفت ایران خوشبخت‌ترین امپراتوری های جهان است".  

اینجانب به سهم خود از همه دست اندرکاران چهارمین همایش هفته اصفهان، به ویژه از استادان و مسئولان گرامی دانشگاه آزاد خوراسگان سپاسگزار بوده و امیدوارم مسئولان نهادهای دیگر نیز، برای برپایی این کار شایسته فرهنگی پیش قدم باشند.

با ارادت و اخلاص محمود دهقانی از سیدنی استرالیا

به فرخندگی روز اصفهان، یکم آذرماه

گلْ گشت ِ زنده رود

دکتر جلیل دوستخواه

بادا ز من به شهر ِ سپاهان بسی درود ! / بر باغ های خُرّم ِ گلْ گشت ِ زنده رود!

آن جا که می توان به بر ِ هم دلان نشست  /دم زد ز مهربانی و خواند از وفا سرود

بانگ ِ جلال ١ و تار ِ جلیل ٢ و نی  ِ حسن٣  / آرد هزار شور به سر، چون کسی شنود

گلْ بانگ شاهزیدی ٤ و شهنامه خوانی‌اش  /زیر و بم ِ نوا و نغمه‌ی او، کان یگانه بود

رفتم به اصفهان و مرا گشت وقت خوش / بر من در ِ نشاط و طرب، زندگی گشود

با نخبگان اهل ِ هنر، همْ سخن شدم / دادند بهر ِ پویه، مرا شور و رهنمود

از فیض ِ روح بخش ِ کلام ِ سخنوران  / از نو، تن ِ من از عَدَم آمد سوی ِ وجود!

آن گوهر ِ گران که ز کف داده بودمش، / گنجور برگرفت و به گنج ِ مَنَش فَزود

تا رفته بودم از وطن ِ خویشتن بِرون، / از بام ِ من، هُمای ِ سعادت پریده بود

شادم کنون که طایر ِ فرخنده پی، هُمای / بگشود باز شهپر و آمد بدان فرود!

فرخنده باد طالع ِ میمون ِ اصفهان٥  / کز اوست هستی‌ی من و زویست تار و پود.

 _________________________________

 ١)  زنده یاد استاد جلال تاج.   ٢)  استاد جلیل شهناز.   ٣) زنده یاد استاد حسن کسایی. ٤) استاد اصغر شاهزیدی. ٥) اشاره است به نماد ِ برج قوس (ماه آذر) در احکام نجوم کهن که ترکیبی است از نیم تنه ی مردی تبر و کمان بر دست و در حال تیراندازی، پیوسته به تنه‌ی اسبی.. این نماد را در ادب فارسی، نیمسب نیز خوانده اند. ملک الشعرا بهار در چکامه ای به گویش توسی، گفته است: "نبمسب  نصب ِ تن اَدمه ی تیرکمون به دست / نصب ِ دیگش به اسب مُعیتایه پَند ِری". نمودی از این نماد را بر کاشیکاری‌ی زیبای سردر ِ قیصریّه بر فراز ِ دروازه‌ی بازار ِ چیت سازها در شمال میدان ِ نقش جهان، می توان دید و تندیسی از آن نیز در گلگشت ِ کرانه ی زاینده رود ( در میانه ی دو پل ِ الله وردی خان و خواجو)، افراشته شده است.