ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

نظرسنجی

درباره کدام جشن ملی نیازمند اطلاعات بیشتر هستید؟

روزانه‌ها

همه

ردپای آدم برفی در استوره و تاریخ شاید کمتر کسی به این نکته توجه کرده است که ردپای مرد برفی یا همان آدم برفی را می‌توان در استوره‌های ایرانی پیدا کرد. یکی از داستان‌های پرکشش شاهنامه فردوسی، داستان نبرد رستم با دیو سپید است.
ریشه‌ها و پیوندهای فرهنگی جشن بهاری میله گل سرخ در مزار شریف این نگارنده با بررسی آیین‌های مشابه در ایران زمین و دیگر کشورها می‌کوشد تا به نمایی روشن‌تر از ریشه‌های تاریخی و فرهنگی «میله گل سرخ» دست یابد.
گلی گشو/ گرگشو، آیینی ایرانی در ماه رمضان نظر به گستردگی این آیین در نواحی مختلف ایران و شباهت ها و اشتراکات غیر قابل انکار در نام و شیوه برگذاری این آیین، نگارنده بر این باور است که گلی گشو یا گره گشو یا گرگیعان یک آیین کاملا ایرانی است.
نمابرگ (پوستر) های ویژه جشن اسفندگان (سپندارمزگان) جشن اسفندگان، 5 اسفندماه، روز زن ایرانی و مادر زمین...
گل پلنگ مشک، نماد جشن اسفندگان در فرهنگ‌های گیاه‌شناسی از گل پلنگ مشک و درخت بیدمشک به عنوان دو گونه گیاهی متفاوت نام برده می‌شود و به نظر می‌رسد که در برهان قاطع در زیر واژه «پلنگ مشک» به یک نقل‌ قول نامتداول و به احتمال زیاد نادرست، اشاره شده و آمده: «..بید مشک را هم گفته اند...»
نگاهی به پیشینه و جایگاه یلدا در فرهنگ ایران شناسایی بهتر و ثبت این جشن کهنسال به عنوان میراث مشترک بشری ضمن این که می تواند آن را به همه ملت های جهان بیشتر بشناساند ، امکان حفظ ارزش های جهانی نهفته در این جشن و انتقال بهتر آن را به نسل های بعدی بشر فراهم خواهد آورد.
آیین آذین بندی سرو مهر در جشن یلدا پس از گسترش آیین مسیح در ارمنستان و اروپا، اگرچه پیروان این آیین به بسیاری از سنت های میترایی رنگ و روی مسیحی دادند اما کلیسای متعصب برای مستقل نشان دادن مسیحیت از کیش مهر کوشید تا برخی از نمادهای مشهود مهری همچون سرو مهر را به فراموشی بسپارد...
چله درست است یا یلدا، یا هر دو؟ بلندترین شب سال را ایرانیان با جشن و شادی و شب زنده داری سپری می کنند. جشنی که گروهی آن را "چله" و گروه دیگر "یلدا" می نامند و همواره این پرسش پیش می آید که کدام نام درست تر با به قولی ایرانی تر است؟
جشن های ایرانی در تقویم رسمی ایران این نگارنده نگاهی خواهد داشت به تاریخچه و برتری های گاهشماری رسمی کشور نسبت به گاهشماری های دیگر و اهمیت آن در تعیین دقیق زمان جشن های ایرانی، و سپس دیدگاه شماری از پژوهشگران و اندیشمندان را در این باره، بازمی نماید.
زندگی نامه شاهین سپنتا من در بیستم اردی بهشت ماه سال 1353 خورشیدی در اصفهان به دنیا آمدم...
رد پای موشخوشو از بابل تا پارس «موشخوشو» چیست؟ آیا یک جانور افسانه ای است یا یک نماد جانوری واقعی برای مردوک خدای بابلیان ؟ ارتباط بین «موشخوشو» و مردوک از کجا سرچشمه گرفته؟ و چرا پس از کورش در دوران هخامنشی به این نماد توجه نشده است؟
از استوره تموز و ایزد رپیتوین تا حاجی فیروز با نگاهی به یک آوند سیمین دوره ساسانی به نظر می‌رسد که "حاجی فیروز" امروز، خویشاوند همان "دوموزی" کهن است که همچو او با جامه‌ای سرخ و چهره‌ای سیاه و سازی در دست، در حالی که ساز می زند، می رقصد و ترانه می خواند به میان مردم می آید و نوید بخش گرم شدن زمین و بهار طبیعت و نوروز است.
آش اسفندی و جشن اسفندگان یکی از غذاهای سنتی که از دیرباز در نواحی مختلف ایران به روش‌های مختلف و با نام‌های متنوع پخته می‌شده، آش اسفندی نام دارد...
جدول نام گل های ویژه جشن های ایرانی تطبیق نام فارسی هر گل با نام علمی و نام انگلیسی برای جلوگیری از اشتباه در شناسایی گل ویژه هر جشن...
سیر سور، جشنی برای تندرستی ... پرهیز ار مصرف چربی و خوردن سیر همراه با سبزیجات و گوشت برای پیشگیری از بیماری ها در این جشن انجام می شده است...
گلنار پارسی در دستان شاهنشاه هخامنشی گُلی که خشایارشا و ولیعهدش در دستان خود دارند «گُلنار پارسی» است، نه نیلوفر آبی ....
گل نازبو ، نماد جشن شهریورگان شاه اسپرغم را «سلطان الریاحین» و یا «ریحان سبز» یا « نازبو/ نازبوی/ نازبویه» نیز نامیده اند ...
شاهنامه گویا ( نسخه شنیداری) شاهنامه فردوسی بر بنیان نسخه چاپ مسکو با صدای گوینده معاصر اسماعیل قادر پناه
«هنر نزد ایرانیان است و بس!» در شاهنامه فردوسی واژه «هنر» در اینجا به معنی امروزی و مترادف با «Art» نیست. همچنین «ایرانیان» نیز معادل «ملتِ ایران» نیست.
گل زنبق، نماد جشن امردادگان زنبق مورد اشاره در متون کهن ایرانی و نماد جشن امردادگان، زنبق زرد یا زنبق رشتی است که تفاوت آشکاری با زنبق رسمی دارد ...
گل بنفشه، نماد جشن تیرگان گل بنفشه مورد نظر در متون کهن ایرانی همان Viola odorata یا بنفشه ایرانی یا بنفشه معطر است...
گل سوسن، نماد جشن خردادگان معروف‌ترین نمونه‌های گل سوسن نزد ایرانیان سوسن سپید یا سوسن آزاد است که به نام سوسن ده زبان یا صد زبان نیز شناخته می شود ...
سروده‌های شاهین سپنتا من نه آن بیدم که با این بادها لرزان شوم ... من نه آن چشمم که با این غصه‌ها گریان شوم
گل مرزنگوش، نماد جشن اَردیبهشت‌گان در کتاب بندهش، از میان گل‌ها، «مرزنگوش»، گل ویژه اردیبهشت معرفی شده ...
گمانی دربارۀ محل نظم همای‌نامه همای‌نامه منظومه‌ای است دربارۀ داستان مهرورزی همای، پسر شهریار مصر، بر گل کامکار، دختر شاه شام ...
پیشینه آشنایی ایرانیان با ماهی قرمز به نظر می رسد که ایرانیان بیش از 2500 سال پیش با ماهی قرمز آشنایی داشته‌اند و احتمالا این ماهیان از ایران به چین رفته اند...
گل بُستان افروز، نماد جشن فروردین‌گان در کتاب پهلوی بندهش، از میان گل‌ها، «بُستان ‌افروز» گل ویژه فروردین معرفی شده و آمده است:...
جشن‌های ایرانی در گفتگو با رسانه‌ها از چارشنبه سوری و هفت سین نوروزی تا سیزده به در و از اسفندگان تا شهریورگان و از حاجی فیروز تا ماهی قرمز ...
گل یاسمن سپید، نماد جشن بهمنگان در کتاب پهلوی «بندهش» آنجا که «درباره چگونگی گیاهان» سخن به میان می‌آید، از میان گل‌ها «یاسمن سپید»، گل ویژه «بهمن» معرفی شده
گل‌های جشن‌های سه‌گانه دیگان بر بنیان بندهش،بادرنگ « دی به آذر» را، و کاردک « دی به مهر» را، و شنبلید «دی به دین» را خویش است...
گل آذرگون نماد جشن آذرگان پرسش اینجاست که بر اساس دانش گیاه‌شناسی امروز منظور از گل آذرگون یا آذریون نامبرده شده در متون کهن ایرانی کدام گل است؟
برج جهان نما، نماد بحران هویت در معماری دولتی اصفهان آیا این برج بی قواره قرار است که به نشانه اوج ذوق و هنر معماران اصفهانی به دنیا معرفی شود؟ ...
آتشِ جشن سَده، آتش مهر وطن است پیوند بین آتش سده و مهر میهن را در ادبیات معاصر نیز به خوبی می توان باز خوانی کرد ...
اسفندگان، جشن آزادی زنان اسفندگان را می توان «جشن ویژه زنان» یا به سخن ژرف‌تر «جشن‌آزادی زنان» دانست ...
جشن شهریورگان یادآور نبرد کیومرث با اهریمن و آغاز شهریاری بشر بر روی زمین
جشن خُردادگان در یک نگاه خرداد، امشاسپند بانویی است که نگهداری از آب ها در این جهان خویشکاری اوست ...
نقدی بر طرح احیاء میدان عتیق اصفهان این طرح همچون لباسی بی قواره که به دست خیاطی ناشی دوخته شده باشد، بر تن شهر کهن اصفهان زار خواهد زد.
جشن آذرگان در یک نگاه جشن آذرگان از جشن های ویژه آتش در فرهنگ ایران است که در ستایش آذر اهورایی برگزار می شود...
بُن مایه های ایرانی نماد جهانی دارو و درمان مار در نشان جهانی دارو و درمان، یکی از نماد های آیین مهر است ...
سردر جورجیر،بنای یادمان صلح و همزیستی ادیان در اصفهان بنای جورجیر به نشانه صلح و همزیستی پیروان ادیان گوناگون در اصفهان ساخته شده بود ...
تالار اشرف، پیوندگاه جلوه‌های زیبای زمین و آسمان تالار اشرف در طول تاریخ همیشه یک عمارت حکومتی بوده و درهای آن به روی عموم مردم و گردشگران بسته بوده است ...
دیداری از ابیانه ابیانه را نه می توان در این چند سطر توصیف کرد و نه می توان از روزنه تنگ لنز دوربین به تصویر کشید ...
گزارش‌ها و یادداشت‌ها درباره اتحادیه نوروز تشکیل اتحادیه نوروز می تواند در گستره نفوذ فرهنگی نوروز تحولات مهمی را بین ملت هایی با ریشه های فرهنگی مشترک ایجاد کند ...
تاریخچه دعای تحویل سال یکی از آیین های ویژه هنگام گردش سال، خواندن « نیایش گردش سال» یا «دعای تحویل سال» است ...
ماهی قرمز سفره هفت سین ... این ماهی های کوچک به عنوان نمادی از « برج حوت » در هنگام حلول سال نو بر سر سفره هفت سین می نشینند ...
درخت سرو شب یلدا خانواده های ایرانی آذین بندی درخت سرو را به عنوان بخشی از مراسم جشن یلدا در خانه های خود زنده کنند و پاس بدارند
همکاری جهانی برای نجات اصفهان شما به عنوان عضوی از خانواده جهانی برای نجات این میراث مشترک چه خواهید کرد؟
اصفهانِ برباد رفته! ... بناهای تاریخی اصفهان به درستی شناخته نشده و بسیاری از این گنجینه های تاریخی نابود شده اند و برباد رفته اند...
تاریخچه یکم آذر ، روز نکوداشت اصفهان گزینش یکم آذر ماه از سوی گروهی از اصفهان شناسان به عنوان روزی برای اصفهان در اردیبهشت ماه سال 1384 ...

آمار : 2760957 بازدید Powered by Blogsky

کتاب شناخت: فرهنگ ریشه شناسی فارسی

فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی منتشر شد

ایران نامه- شاهین سپنتا: فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی، نوشته «پاول هُرن» و «هاینریش هوبشمان» با برگردان و ویرایش دکتر جلال خالقی مطلق منتشر شد.

فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی، تازه‌ ترین کار دکتر جلال خالقی مطلق است که به کوشش انتشارات مهرافروز در اصفهان و با 577 رویه منتشر شده است.

پاول هرن، در دههٔ پایانی قرن نوزدهم فرهنگ نامه‌ای در ریشه‌شناسی زبان فارسی منتشر کرد. هاینریش هوبشمان اندکی سپس‌تر پیوستی بر این فرهنگنامه نوشت و بسیاری از کاستی‌هایش را درست کرد.

جلال خالقی مطلق، سال ها پیش به درخواست پرویز ناتل خانلری به ویرایش کارِ هرن و هوبشمان پرداخت و نخستین دفتر از این کار را با نام « اساس اشتقاق فارسی » ( آ- خ) در سال 1356 به کوشش بنیاد فرهنگ ایران چاپ کرد.

این کار ناتمام ماند تا به تازگی نسخه ویراسته ای دربرگیرنده حدود یک هزار واژه با افزوده‌های فراوان به کوشش خالقی مطلق در یک جلد با نام «فرهنگ ریشه‌شناسی فارسی » (آ- ی) به چاپ رسید.

در نسخه تازه، بخش بزرگی از تلفظ ‌های اشتباه در کتاب هُرن و هوبشمان ویرایش شده است و گواه های فارسی و پهلوی از سوی خالقی مطلق برای واژه ها بر پایه شاهنامه نسخه ویراسته خودش ارائه شده است.

نشانی انتشارات و کتابفروشی مهر افروز: اصفهان، دروازه دولت، ارگ جهان نما - طبقه ب یک

تلفن: 031 32121293 - 031 36205804

برای تهیه کتاب در تهران: کتابفروشی توس 66461007-021 و پخش فرهنگ: 66482150-021

ویراستار 4 شهریور 1394 ساعت 10:59 ب.ظ