چگونه به حیوانات آسیب دیده کمک کنیم؟

راه‌های کمک به حیوانات بی سرپرست و آسیب دیده

دکتر مازیار منشئی

چندی پیش یکی از بازدیدکننده‌های وبلاگم سوالی را مطرح کرد که تصمیم گرفتم تا چند خطی در این زمینه بنویسم، البته این سوال خیلی از مواقع به طور تلفنی از دامپزشکان پرسیده می‌شود و ما نیز تا حد امکان مشاوره لازم در این زمینه  ارائه می‌دهیم .

امروزه افراد زیادی هستند که با مشاهده حیوانات مصدوم یا بیمار بی سرپرست (خیابانی) تصمیم به کمک کردن به ین حیوانات گرفته و می‌خواهند حتی الامکان با مراجعه به دکتر دامپزشک آنها را معالجه کنند. این حیوانات یا به دلیل تروما دچار آسیب شده‌اند یا به دنبال ابتلا به یک بیماری عفونی یا مزمن تحلیل برنده و عدم درمان، وضعیت وخیمی پیدا کرده اند.

 تروما (Trauma)* بیشترین درصد آسیب را به خود اختصاص داده که ناشی از تصادفات، نزاع بین حیوانات، آسیب‌های انسانی که به واسطه سنگ، چوب، شلیک گلوله و غیره به حیوان وارد می‌شود .

در برخورد با حیوانات بی‌سرپرست، همیشه این نکته را باید در نظر گرفت که این حیوانات تربیت شده نیستند و از انسان می‌ترسند، از طرفی در موارد تروما خود آسیب ایجاد شده و درد، باعث افزایش تحریک پذیری و استرس حیوان شده و رفتارهای آن را غیرقابل پیش‌بینی می‌کند.

در اکثر این موارد، این حیوانات نمی‌توانند درک کنند که انسان قصد کمک به آنها را دارد و با مقاومت، پرخاشگری، فرار و یا حمله،  هم می‌توانند به  انسان آسیب رسانده و هم آسیب‌دیدگی خود را تشدید کنند.

از طرفی توجه به این نکته هم حائز اهمیت است که به دلیل مشخص نبودن پیشینه بهداشتی و عدم اطلاع از بیماری یا بیماری‌ها (مانند بیماری‌های انگلی و عفونی و ...) می‌توانند از نظر انتقال بیماری های مشترک برای انسان بسیار خطرناک باشند، بنابراین باید احتیاط لازم را انجام داده تا از انتقال بیماری‌های احتمالی به انسان جلوگیری شود .

جهت کمک به حیوانات آسیب دیده، نکات زیر توصیه می شود:

·     این حیوانات با انسان آشنا نیستند و شما را یک عامل آسیب رسان می‌پندارند نه یک عامل کمک رسان و متقابلا با نزدیک شدن به آنها قصد فرار یا حمله را دارند پس باید این موضوع را یک رفتار طبیعی از طرف حیوان قلمداد کرد و مراقب بود که به انسان آسیبی نرساند. از طرفی نباید او را سرزنش کرده و یا با او بد رفتاریی کرد. توصیه می گردد در صورتی که احتمال خطر حمله و یا ایجاد صدمه به انسان وجود دارد از یگان‌های امدادی سازمان‌هایی مانند آتش نشانی، محیط زیست و.... کمک گرفت زیرا آنها با در اختیار داشتن تجهیزات لازم، هم از آسیب رسیدن بیشتر به حیوان و انسان‌ها جلو گیری می کنند.

·     باید به آرامی به حیوان نزدیک شد تا او احساس خطر کمتری داشته باشد. در صورت امکان، با ایستادن، نشستن و یا نوازش کردن حیوان باید اعتماد او را جلب کرد. توجه به این نکته ضروری است که در تمامی حالات ذکر شده باید محدوده، امکانات و آمادگی لازم جهت دور شدن سریع از حیوان وجود داشته باشد تا در صورت حمله حیوان، بتوان از صدمه خوردن جلوگیری کرد.

·     باید حتمأ از پشت به حیوان نزدیک شد تا در صورت لزوم فرصت فاصله گرفتن و دور شدن از حیوان را داشته و خود را در موقعیتی قرار دهید که توانایی گریز از حمله حیوان را داشته باشید.

·     استفاده از دستکش جهت جلوگیری از تماس پوست با ترشحات بدنی و خونی حیوان و سطح پوست حیوان ضروری است. در صورت امکان با استفاده از دستکش‌های ضخیم و محافظ از تخریش یا گزش توسط حیوان جلوگیری شود.

·     از ملامسه و فشار بر روی اندام‌های آسیب‌دیده خودداری شود، زیرا یه دلیل عدم اطلاع از شدت ضایعه و برخوردهای غیر تخصصی احتمال تشدید ضایعه وجود دارد و از طرفی به دلیل ایجاد درد، حیوان واکنش نشان داده و می‌تواند به انسان آسیب برساند.

·     حیوان باید با کمترین حرکت و جابجایی در یک محفظه ایمن و دربسته قرار گیرد (مانند باکس حمل و نقل) و به گونه‌ای که کاملا بی‌حرکت باشد، به نزدیک‌ترین مرکز درمانی دامپزشکی منتقل گردد.

·         تحت هیچ شرایطی نباید اقدام به درمان خودسرانه و بدون نظر دکتر دامپزشک نمود.

·     در پایان مجددأ یادآوری این نکته ضروری است که در صورت احساس خطر نسبت به رفتار حیوان و یا کمبود امکانات و تجهیزات ایمنی، نباید به حیوان نزدیک شد زیرا این کار هم برای انسان و هم برای حیوان خطرناک است. در چنین شرایطی می‌توان با یگان‌های امدادی نهاد‌هایی مانند انجمن حمایت از حیوانات و یا دیدبان حقوق حیوانات و یا جمعیت هلال احمر (در حوادث و رویدادهای پیش بینی نشده طبیعی)، آتش‌نشانی، محیط زیست، و نیروی انتظامی تماس گرفت.

------------------------

* تروما Trauma)‏) به هر نوع ضربه، جراحت، شوک٬ آسیب و حادثه وارد شده بر بدن گفته می‌شود با این شرط که از بیرون به بدن وارد شود و عامل درونی یا بیماری در بدن علت ایجاد آسیب نباشد.