گزارش تصویری از ورزنه

گزارش تصویری از گاوچاه ورزنه

 و برخی از جاذبه های گردشگری این شهر تاریخی

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: حاج ابراهیم حیدری، پیرمرد 60 ساله ورزنه‌ای، یک حلقه گاو چاه را باز‌سازی و به یک فرصت طلایی برای جذب گردشگران تبدیل کرده است. او می‌گوید که در گذشته با این روش سنتی روزانه 3000 متر مربع زمین کشاورزی را در دو نوبت صبح و عصر آبیاری می کردند، بدون آنکه نیازی به مصرف برق و استفاده از موتور آب‌کش باشد. در این روش برای بالا کشیدن آب از یک یا دو راس گاو کوهان‌دار سیستانی استفاده می‌شود. گاویار به گاوها کمک می‌کند تا بر یک سطح شیب دار یا " گاو رو " حرکت کنند و دلو را که به چرخ چاه بسته شده، درحالی که  پر از آب شده، از کف چاه بالا بکشند. دستیار او نیز آب را از دلو خالی کرده و در مزرعه هدایت می‌کند.

 حاج ابراهیم می‌گوید: این گاوهای من عادت کرده‌اند که اگر برایشان آواز نخوانم از چاه آب نمی‌کشند. او این بیت‌های عامیانه قدیمی را برای گاوهای دردانه‌اش می‌خواند تا با آواز او به حرکت درآیند:

دو سه روزه که بوی گل نیومد / صدای چه‌چه بلبل نیومد

بریم از باغبان گل بپرسیم / چرا بلبل به سیر گل نیومد؟

***

گل سرخُم چرا خوابی و نالی؟ / بیا تقسیم کنیم دردی که داریم

بیا قسمت کنیم درد سرت را / که تو کوچک‌تری طاقت نداری

***

سرت نازم که سرسر می کنی تو / مثال میش، به به می‌کنی تو

مثال بره گم کرده مادر / دمادم یاد مادر می‌کنی تو

گاوچاه ورزنه که به همت این پیرمرد خوش‌ذوق باززنده‌سازی شده در مدتی کوتاه به یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر تاریخی تبدیل شد و روزهای تعطیل پذیرای گروه‌هایی از گردشگران است تا با این شیوه سنتی آبیاری آشنا شوند.

ورزنه، شهری از توابع بخش بُن‌رود در شهرستان اصفهان است که در نزدیکی تالاب گاوخونی واقع ‌است و متاسفانه در سال‌های اخیر به واسطه مدیریت اشتباه منابع آب استان‌های اصفهان و چهارمحال بختیاری، این تالاب ارزشمند خشک شده است. 

پل قدیمی ورزنه، مسجد جامع، رباط شاه‌عباسی، کاروان‌سرا و بادگیرهای قدیمی، آب‌انبارهای فراوان، برج‌های کبوتر، قلعه‌ها و آثاری از آسیاب‌های آبی، از بناهای تاریخی این شهر به شمار می‌روند.

 یکی از ویژ‌گی‌های ورزنه، زنان و دختران چادر سفیدی هستند که به جای پوشیدن چادر سیاه متداول امروزی، بر اساس یک سنت کهن، در کوچه و خیابان چادری به رنگ کاملاً سفید به سر می‌کنند. 

گفتنی است که یکی از قدیمی‌ترین و مشهورترین گاوچاه‌های اصفهان بازمانده از دوره صفوی، در قسمت غربی مسجد جامع عتیق اصفهان در شمال شبستان زمستانی (بیت الشتاء) قرار داشته که این محل اکنون به شوفاژخانه مسجد تبدیل شده و گردشگران به آن راهی ندارند.

آب انبار « حاج محمد جعفر» ورزنه

مسجد جامع ورزنه بازمانده از دوران تیموری (سده نهم هجری)- از دو سمت متفاوت

 رباط شاه عباسی ورزنه، بازمانده از دوره صفوی

زنان چادر سپید ورزنه

یکی از کبوترخانه‌های تاریخی که اکنون ویران شده