دستور زبان فارسی در اینترنت

پایگاه "دستور زبان فارسی" در اینترنت راه اندازی شد

پایگاه تخصصی دستور زبان فارسی به کوشش دکتر نوید فاضل از این پس در اینترنت در دسترس دوستداران زبان فارسی و پژوهشگران است.

در تارنمای «دستور زبان پارسی» که به سه زبان فارسی، انگلیسی و آلمانی در نشانی  http://www.dastur.info در دسترس است، مطالب در این سرفصل‌ها دسته بندی شده‌اند: نگاهی بر پایه‌هایِ واج‌شناسی، واژه‌شناسی، اسم و بندِ اسمی، صفت و بندِ صفتی، پردازه و بندِ پردازه، شماره، ضمیر، ادات و بندِ اداتی، هم‌بستگی و هم‌نشانیِ زنجیره‌ای، نشان و نشان‌بخشی، برنهشت و بندِ برنهشتی، بن‌هایِ فعل، فعل و بندِ فعلی، روی‌کردهایِ بندِ فعلی، جمله و اندام‌هایش، میانجی، هم‌بستگیِ بندهایِ جمله‌ای، وابستگیِ بندهایِ جمله‌ای، پیش‌وند و پیراوند، پس‌وند، واژه‌نامه، سیاهه عنصرهایِ زبانی، دفترنامه، و  جدولِ بن‌هایِ فعل در زبانِ پارسی .

در این تارنما که حاصلِ چندین سال کار و پژوهش‌ دکتر نوید فاضل است، او کوشیده تا یک دستور  ویژه زبان فارسی ارائه کند که الگوبرداری شده از دستور زبان‌های دیگر نباشد. وی برای رسیدن به این هدف کوشیده است تا با بهره‌گیری از آگاهی‌های گسترده‌اش در زمینه رایانه، سازگاری بیشتری بین زبان فارسی و زبان رایانه فراهم آورد.

نوید فاضل درباره انگیزه اش از انجام این طرح پژوهشی به  "دویچه وله فارسی" گفته است: «هرچه با جنبه‌های بین‌المللی زبان بیش‌تر برخورد می‌کند، متوجه می‌شود که ما زبان‌شناسی‌مان و دستورزبان‌مان بیش‌تر به گونه‌ا‌ی کپی‌برداری از زبان عربی است که با زبان ما هم‌ریشه نیست. برای همین ما همیشه از دیدگاه بررسی علمی زبان فارسی کاستی‌هایی داشته‌ایم. من هنوز جای خالی آن را در مجامع علمی زبان‌شناسی ایران می‌بینم و به نظر من رسید که شاید بهتر باشد، دست‌به‌کار شوم  و زبان‌شناسی، آوا‌شناسی و دستور زبان فارسی را بر اساس معیارهای بین‌المللی و با توجه به زبان‌های هم‌خانواده و خویشاوند مانند سانسکریت و هندی، یونانی و زبان‌های اروپایی بررسی کنم. به نظر من، ما فرهنگ غنی‌ای داریم که هنوز باید روی پایه‌هایش کار شود و سنگ بنای این فرهنگ، زبان و سنگ بنای زبان هم آوا‌شناسی و دستور زبان است.»

وی درباره اهمیت سازگار کردن دستور زبان فارسی با زبان رایانه گفت: «یکی از مسائلی که ما با آن در کامپیوتر برخورد داریم، فهمیدن و جواب‌دادن به زبان‌های انسانی‌ست. رشته‌ای که به آنNatural language processing می‌گویند. در این روش شما با کامپیوتر صحبت می‌کنید و کامپیوتر متوجه منظور شما می‌شود و با همان زبان به شما پاسخ می‌دهد. روی این رشته در زبان فارسی کم کار شده و بیش‌تر پژوهش‌ها در زبان‌های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی صورت گرفته است. می‌دانم که دانشگاه دبی در این زمینه ‌در زبان فارسی کار می‌کند. اما آن هم هنوز به جایی نرسیده است. به خاطر این که ما هنوز یک دستور زبان جامع نداریم که بتوانیم پایه این کار قرار دهیم و به کامپیوتر زبان فارسی را بفهمانیم. در هرحال فکر می‌کنم این زیربنایی باشد تا زبان فارسی در رده زبان‌های پیشرفته‌ دنیا قرار گیرد.»

دکتر فاضل در انجام این پژوهش از راهنمایی دکتر جعفرِ شهیدی، دکتر خسروِ فرشیدورد، دکتر حسنِ انوری، دکتر حسنِ احمدیِ گیوی و دکتر مهدیِ ماحوزی، خانمِ کُنی بابرُف (پژوهش‌هایِ فارسی، دانشگاهِ تکزاس،ِ آوستین، ایالاتِ متّحده‌یِ آمریکا)، دکتر دسموند دورکین- مایستر ارنست (دانش‌سرایِ علومِ انسانیِ برلین - براندِن‌بورگ، برلین، آلمان)، و دکتر جلیلِ دوستخواه (کانونِ پژوهش‌هایِ ایران‌شناختی، تاونزویل، استرالیا) نیز بهره برده است.

دکتر نوید فاضل، در سال ۱۳۴۷ خورشیدی در ایران دیده به گیتی گشود. وی تحصیلاتش در رشته‌ پزشکی را در ایران آغاز کرد و در آلمان به پایان رساند و دانش‌آموخته‌ رشته‌های ریاضیات و دانش رایانه نیز هست. دکتر فاضل یکی از پنج سرپرست «کانون پزشکان و دندان‌پزشکان ایرانی مقیم آلمان» بود و همچنین سرپرست شاخه‌ آلمان «انجمن پژوهشگران ایران» است و افزون بر مدیریت تکنولوژی کیفی در شرکت دویچه تله‌کام آلمان (بزرگ‌ترین شرکت مخابراتی در آلمان و اروپا)، به پژوهش ‌در زمینه‌ گسترش ظرفیت‌های موجود در زبان فارسی نیز مشغول است.

دوستداران زبان فارسی و پژوهشگران می‌توانند دیدگاه‌ها، تصحیح‌ها و آگاهی‌هایِ خود را برای پربارتر شدن تارنمای دستور زبان فارسی به نشانیِ [e-mail] بفرستند.