گزارشی از محمد سلطان الکتابی

کاروان‌سرای خرگوشی، نگین غارت شده کویر!

کاروان‌سرای خرگوشی، نزدیک تالاب گاوخونی در جاده قدیمی یزد- اصفهان، بین ورزنه در استان اصفهان و ندوشن در استان یزد قرار دارد. فاصله بین این کاروان‌سرا و شهر عقدا حدود شصت کیلومتر است. این بنا از آثار دوره شاه عباسی و یکی از 999 کاروان‌سرای آن دوره است. این رباط تماماً از سنگ و آجر ساخته شده و ابعاد آن 80×80 متر است. این رباط شامل صفه‌ها، حجره‌ها و اصطبل است. دیواره روی پشت بام، دو متر عرض دارد. سردر آن دو طبقه و طبقه دوم شاه‌نشین است. در داخل رباط هجده صفه وجود دارد: صفه بزرگ‌تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد، دارای محراب و نمازگاه است. در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود دیده می‌شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است. این کاروان‌سرا کاملا داخل طبیعت بکر و وسط کویر قرار گرفته و می‌توان از آن به عنوان یک رصدگاه بسیار زیبا و مناسب استفاده کرد. از دور، این کاروان‌سرا منظره‌ای بسیار زیبا دارد. داخل آن اتاقک‌های سنگی وجود دارد که محل استراحت مسافرین بوده در ضمن محلی هم برای نگهداری حیوانات وجود دارد. متاسفانه اکنون، تالاب گاوخونی، همسایه دیرین کاروان‌سرا نیز حال و روز خوبی ندارد و گویا لکه‌ای‌ است که در حال محو شدن از نقشه‌هاست. پرندگان مهاجری که سال‌ها آن را زیستگاه و پناهگاه خود می‌دیدند اکنون با خشک شدن تالاب تمایلی برای بازگشت به آن نشان نمی‌دهند. دوست گرامی و هنرمندم «محمد سلطان‌الکتابی» از وضعیت نگران‌کننده این کاروان‌سرای ارزشمند، عکس‌هایی گویا تهیه کرده است که پیشنهاد می‌کنم در تارنمای او به این نشانی آن عکس‌ها را ببینید و گزارش او را بخوانید.