به مناسبت روز جهانی کورش بزرگ

پدر ملت ایران: کورش و فردوسی

بخشی از سروده پرفسور حسن امین برگرفته از دانشنامه منظوم ایران*

دو مَردند ایرانیان را پدر / که شد شام ایران از ایشان سحر

یکی کورش، آن شاه ایران‌مدار / دگر نیز فردوسی نامدار

بنا کرد کورش گر آیین داد / سخن نیز فردوسی آیین نهاد

یکی در سخن و آن به قانون نیک / ندارند در کار خودشان شریک

یکی مرد نامی ز جنگ‌آوران / دگر در سخن پیر رامشگران

یکی سرکشان را کشیده به بند / دگر داده بر مردم اندرز و پند

از او چون وطن از سخن زنده گشت / «زمین شش شد و آسمان گشت هشت»

فتح بابل و فرمان حقوق بشر کورش

به اقلیم بابل در آن سال و ماه / نبونید بیدادگر بود شاه

چو کورش خبر شد ز کردار او / بس اندیشه فرمود در کار او

ز ایران سپاهی فراهم نمود / به جنگ نبونید بشتافت زود

نبونید تسلیم شد در نبرد / شهنشاهش از شهر تبعید کرد

هم آن‌گاه دستوری از سر، نوشت / برای ملل حکم دیگر نوشت

به فرمان او حکمی انجام شد / که منشور آزادی‌اش نام شد

یکی استوانه ز کورش به‌جاست / حقوق بشر خوانی‌اش گر رواست

شهنشاهی کورش پاک دید / ز قفقاز و جیحون به عمان رسید

هم از داردانل رفت تا رود سند / فراتر به هندوکش و مرز هند ...

 

 * دانشنامه منظوم ایران، منظومه‌ای حماسی است به پارسی، در هفت هزار بیت، در باره تاریخ، ادبیات، فلسفه، دین، حقوق، و سیاست ایران از آغاز تا امروز. این منظومه را پرفسور حسن امین به تقلید از شاهنامه حکیم ابوالقاسم فردوسی (مبشر خرد، داد، میهن‌پرستی، و ایران‌دوستی) سروده و طی آن نام بیش از ده هزار تن از بزرگان و مفاخر ایران‌زمین را در زمینه‌هایی به صورت منظوم ثبت و ضبط کرده است. «دانشنامه» عنوانی عام است که می‌تواند عمومی یا تخصصی، منظوم یا منثور باشد. دانشنامه منظوم ایران نیز با تکیه ویژه بر ایران و ایرانیان، شامل مباحث مختلفی از فرهنگ ایران است، از جمله: استوره‌ها، تاریخ، ادبیات، فرهنگ، هنر، دین، حقوق، سیاست، شخصیت‌شناسی، و بسیار مطالب دیگر. بنابراین، اطلاق عنوان « دانشنامه» بر این منظومه، شاید با تسامح، قابل گذشت باشد. دانشنامه منظوم ایران در بحر متقارب سروده شده و تاثیر شاهنامه بر آن آشکار است.

حسن امین در سال 1327 خورشیدی دیده به گیتی گشود. وی در سال 1345 وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و پس از به پایان رساندن دوره‌های کارشناسی حقوق قضایی و کارشناسی‌ارشد حقوق خصوصی برای ادامه تحصیل به انگلستان رفت. وی پس از دریافت درجه دکترای تخصصی، به تدریس در دانشگاه پرداخت و سپس به سمت استاد صاحب کرسی (پرفسور) در دانشگاه گلاسکو ارتقا یافت. پرفسور امین در حال حاضر سرپرست دایرة‌المعارف ایران‌شناسی و مدیر مجله توقیف شده حافظ است که هنوز منتشر می‌شود. از او تاکنون 60 عنوان کتاب و 200 مقاله به فارسی  و انگلیسی چاپ شده است.