نسل سنجاب ایرانی در حال انقراض!

جنگل‌های کردستان، خانه‌ای روی آب برای سنجاب ایرانی!

ایران‌نامه - شاهین سپنتا از کردستان: سنجاب ایرانی، به خاطر صید و همچنین تخریب زیستگاه‌اش در مناطق غرب کشور در معرض خطر انقراض نسل قرار دارد. سنجاب ایرانی با نام علمی Sciurus anomalus گونه‌ای از جوندگان و از خانواده سنجابیان است که در جنگل‌های بلوط مناطق غرب ایران از جمله در استان‌های آذربایجان غربی و کردستان زندگی می‌کند و از آنجا که بلوط یکی از منابع غذایی سنجاب به شمار می‌رود، تخریب جنگل‌های بلوط موجب کاهش چشمگیر جمعیت این گونه جانوری شده است. از سوی دیگر چون سنجاب ایرانی بر اساس غریزه دانه‌هایی مانند بلوط را در زیر خاک پنهان می‌سازد، این رفتار غریزی کمک فراوانی به گسترش و حفظ جنگل‌های بلوط در غرب ایران می‌نماید که کم شدن جمعیت سنجاب‌ها نیز موجب از بین رفتن پوشش گیاهی طبیعی منطقه خواهد شد. همچنین، در سال‌های اخیر به خاطر صید و قاچاق این جانور جهت فروش آن به عنوان حیوان خانگی، بسیاری از این سنجاب‌ها یا به هنگام حمل و نقل نادرست از بین می‌روند یا به خاطر نگهداری غلط جان می‌سپارند. همین عوامل باعث شده که این گونه زیبای جانوری کشورمان در معرض انقراض نسل قرار گیرد.

                       

                      

یکی از کانون‌های صید و قاچاق سنجاب ایرانی استان کردستان است. سنجاب‌های کوچک صید شده در جنگل‌های بلوط استان کردستان برای مدتی نگهداری می‌شوند و پس از آن که به اصطلاح «دستی» شدند به قاچاقچیان فروخته می‌شوند تا به قیمت‌های مختلف در بازار سیاه شهرهای مریوان و تهران و اصفهان فروخته شوند یا در مخفی‌گاه‌ها نگهداری شوند و از طریق آگهی اینترنتی به دست خریداران در سراسر کشور برسند.

«ژیوان» یکی از جوانان مریوان است که به صید سنجاب در جنگل‌های بلوط غرب کشور می‌پردازد. او در مورد نحوه کارش به خبرنگار "ایران‌نامه" می‌گوید:  

«در جاهایی که سنجاب‌ها زندگی می‌کنند به سراغ بچه سنجاب‌ها می‌رویم و آنها را دنبال می‌کنیم تا خسته شوند و در داخل حفره‌های تنه درختان پنهان شوند، بعد ما در داخل سوراخ درخت آب می‌ریزیم و سنجاب که در حال خفه شدن است، مجبور می‌شود از سوراخ بیرون بیاید و بعد ما آن را می‌گیریم. ما معمولا پچه سنجاب می‌گیریم تا زودتر (حدود 10 تا 15 روز) دستی شود و در این مدت به آن‌ها گردو و بلوط می‌دهیم و بعد آن را در بازار مریوان یا تهران می‌فروشیم یا به گردشگرانی که به کردستان می‌آیند، می فروشیم.»

اگرچه در سال‌های اخیر حامیان حیوانات و دوستداران محیط زیست بارها تاکید کرده‌اند که با صید، قاچاق، حمل و نقل، فروش و نگهداری سنجاب به عنوان حیوان خانگی به شدت مخالف هستند و با توجه به قوانین جاری کشور فروش و نگهداری آن در خانه و اسارت جرم محسوب می‌شود اما هنوز بازار فروش سنجاب ایرانی گرم است و سازمان محیط زیست هم اقدام قاطعی برای جلوگیری از آگهی‌های اینترنتی و فروش علنی آن‌ها در بازار حیوانات خانگی در شهرهای مختلف کشور به عمل نمی‌آورد و فروشندگان نیز با اعلام این موضوع که این سنجاب‌ها پرورشی یا وارداتی هستند به توجیه عمل خود می‌پردازند و ادعا می‌کنند که خرید فروش این سنجاب‌ها باعث کاهش جمعیت و انقراض نسل‌سنجاب ایرانی نمی‌شود.

 اما روشن است که این ادعاهای فروشندگان، پوششی برای صید، قاچاق و فروش غیرقانونی سنجاب ایرانی و دور زدن قانون است. پس اگر صید و فروش سنجاب ایرانی در سکوت و بی‌تفاوتی سازمان محیط زیست ادامه یابد به زودی ردپای سنجاب ایرانی را -همچون شیر ایرانی و ببر مازندرانی- تنها در کتاب‌های جانورشناسی می‌توانیم بیابیم.

شاید اگر نمایندگان مجلس به جای این که وقت خود را صرف طرح بی‌فایده «الحاق یک ماده با عنوان ماده 688 مکرر به قانون مجازات اسلامی» برای ممنوعیت نگهداری و گرداندن سگ در خیابان به عنوان حیوان «نجس العین» کردند، کمی در اندیشه نگهداری از گونه‌های جانوری و گیاهی در معرض خطر انقراض بودند، امروز وضعیت گونه‌های جانوری کشور بهتر از این بود.

هرچند تا زمانی که قوانین کشور ضمانت اجرایی ندارند و دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی توان مقابله با قانون‌شکنان را ندارند، هیچ قانونی نمی‌تواند در عمل از صید و قاچاق گونه‌های جانوری همچون سنجاب ایرانی جلوگیری کند.  

                                         

    

       

                              آگهی‌های غیر قانونی فروش سنجاب ایرانی در اینترنت