پیشنهاد تشکیل اتحادیه نوروز

 

 اتحادیه نوروز

Nowruz Union

شاهین سپنتا

[e-mail]

آنچه که در ادامه خواهید خواند پیش نویس طرح پیشنهادی  « اتحادیه نوروز » است که به نظر نویسنده می تواند در صورت تشکیل شدن در گستره نفوذ فرهنگی نوروز تحولات مهمی را در بین ملت هایی با ریشه های تاریخی و فرهنگی مشترک ایجاد کند. نگارنده ضمن ارائه این پیش نویس، با اذعان به مقدماتی بودن و نیاز به بازنگری مکرر و بررسی همه جانبه این پیشنهاد، از همه صاحب نظران در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی و به ویژه کارشناسان روابط بین‌الملل خواستار است تا با نقد منصفانه و ارزیابی فنی به تکمیل و تدوین دقیق‌تر آن جهت ارائه به نهادهای مربوط در آینده، یاری رسانند:

سرانجام قطعنامه ای که با همکاری مشترک کشورهای ایران، آذربایجان، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان آماده شده بود، مورد حمایت عمومی کشورهای عضو سازمان ملل قرار گرفت و به اتفاق آراء در مجمع عمومی به تصویب رسید و برای نخستین‌بار در تاریخ این سازمان، نوروز ایرانی را به‌عنوان یک مناسبت بین‌المللی رسمیت داد. در روز رای گیری این قطعنامه، سه کشور هند، آلبانی و مقدونیه نیز به کشورهای تهیه کننده این قطعنامه پیوستند. در این نشست تاکید شد که « نوروز » همچون زبان مشترک میلیون ها انسان در آسیا، شبه قاره هند، آسیای مرکزی، خاورمیانه، قفقاز، بالکان، حوزه دریای سیاه و بسیاری از نقاط دیگر جهان در آمده و امروز بیش از 300 میلیون نفر نوروز را در سراسر جهان گرامی می‌دارند.

این خبری بود که به آسانی نمی توان از کنار آن گذشت. اگر نوروز چنان توانمندی دارد که بیش از 300 میلیون نفر را در گستره جغرافیایی پهناور، از ملت ها و  اقوام گوناگون و با زبان، دین و اعتقادات و سنت‌های متفاوت بر سر یک سفره بنشاند پس آیا می توان از از این پتانسیل کم مانند برای ارتقاء سطح زندگی مردمان این گستره بهره گیری کرد و زمینه همگرایی بیشتر برای دست یابی به توسعه پایدار فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی این کشورها را در چارچوب یک اتحادیه همه جانبه بر بنیان این اشتراک منحصر به فرد پایه گذاری نمود؟

میزان جمعیت و وسعت کشورهایی که در حال حاضر ارائه دهنده این قطعنامه بوده اند (گروه یک) و هچنین کشورهایی که احتمال پیوست آن ها به این جمع بیشتر است ( گروه دو ) از ظرفیت بالایی که از همگرایی این کشورها ایجاد خواهد شد، سخن می گوید. 

 البته نمی توان کتمان کرد که اکثر این کشورها در مسیر توسعه گام بر می دارند و تولید ناخالص داخلی پایینی دارند، و با گرفتاری های داخلی و روش های حکومتی غیر دموکراتیک دست و پنجه نرم می کنند. اما به نظر می رسد که همگرایی منطقه ای می تواند زمینه رفع یا کاهش برخی از این نارسایی ها را فراهم آورد.

گروه	کشور	مساحت ( کیلومتر مربع )	جمعیت ( نفر )
1	ایران	۱٬۶۴۸٬۱۹۵	۷۰٬۴۷۲٬۸۴۶
1	تاجیکستان	۱۴۳٬۱۰۰	۷٬۲۱۵٬۷۰۰
1	افغانستان	۶۴۷،۵۰۰	۳۲٫۷۳۸٫۳۷۶
1	آذربایجان	۸۶،۶۰۰	۸٫۷۳۰٫۰۰۰
1	ترکیه	۷۸۳٬۵۶۲	۷۱٬۵۱۷٬۱۰۰
1	قرقیزستان	۱۹۹,۹۰۰	۵,۳۵۶,۸۶۹
1	ترکمنستان	۴۸۸٬۱۰۰	۵٬۱۱۰٬۰۲۳
1	قزاقستان	۲٬۷۲۴٬۹۰۰	۱۵٬۲۱۷٬۷۱۱
2	پاکستان	۸۰۳٬۹۴۰	۱۷۲٬۸۰۰٬۰۰۰
2	ازبکستان	۴۴۷،۴۰۰	۲۷,۳۷۲,۰۰۰
2	ارمنستان	۲۹٬۸۰۰	۳,۲۳۱,۹۰۰
2	بحرین	۶۶۵	۱,۰۴۶,۸۱۴
2	عراق	۴۳۷٬۰۷۲	۲۷٬۱۰۲٬۹۱۲
2	سوریه	۱۸۵٬۱۸۰	۱۹٬۴۰۵٬۰۰۰
3	هند	۳٬۱۶۶٬۴۱۴	۱٬۰۲۷٬۰۱۵٬۲۴۸
3	آلبانی		3.563.112
3	مقدونیه	۲۵,۷۱۳	۲,۰۶۱,۳۱۵

جای خالی برخی از کشورها:

 جای برخی از کشورها ( گروه دو ) که میراث‌دار تمدنی مشترک هستند و آیین های نوروزی نیز در میان بخشی از جمعیت آن ها همچون کردها یا فارسی زبانان ایرانی تبار یا  تاجیک گرامی داشته می شود، در میان امضا کنندگان قطعنامه نوروز خالی بود که از این میان می توان به عراق، سوریه، ازبکستان ارمنستان، پاکستان و بحرین اشاره نمود.

هسته اولیه تشکیل اتحادیه نوروز:

کشورهایی که در حاضر در شمار پیشنهاددهنگان قطعنامه روز جهانی نوروز به مجمع عمومی سازمان ملل هستند، می توانند هسته اولیه این اتحادیه را تشکیل دهند (گروه یک). اما به تدریج با پیوستن کشور های دیگر (گروه دوم) و  کشورهای داوطلب امکان توسعه آن وجود دارد. اما در هر حال پیوست هریک از اعضا با نظر مثبت مردم آن کشور که از طریق همه پرسی رسما اعلام می‌شود، امکان پذیر خواهد بود.

گام اول، تشکیل اتحادیه نوروز بر بنیان اشتراکات فرهنگی:

به نظر می رسد که وجه تفاوت شاخص اتحادیه نوروز، نسبت به اتحادیه های بزرگ مشابه این باشد که پایه و بنیان این اتحادیه در ابتدا بر اشتراکات فرهنگی گذاشته می شود و تنوع زبانی و قومی از ویژگی های بارز آن خواهد بود. به سخن دیگر، اتحادیه نوروز در گام اول یک اتحادیه فرهنگی خواهد بود و کشورهای عضو اتحادیه نوروز می توانند در برنامه های مشترک فرهنگی، حفظ محیط زیست و تنوع زیستی، حفظ میراث فرهنگی و مطالعات باستان شناسی، توسعه اجتماعی، توسعه فن آوری و موارد دیگر  مشارکت و همکاری نزدیک داشته باشند. در این راستا، توانمندسازی نهادهای جامعه مدنی و سازمان های مردم نهاد از اولویت برخوردار خواهد بود.

گام های بعدی:

اتحادیه نوروز، در گام های بعدی با توجه به پتاسیل های بالای کشورهای عضو می تواند به یک اتحادیه اقتصادی و حتی سیاسی و دفاعی - امنیتی نیز تبدیل شود.

اتحادیه نوروز، در گام دوم یا گام اقتصادی با ایجاد یک بازار واحد مشترک و اتخاذ سیاست های مشترک در امور کشاورزی، شیلات، گمرک، بازرگانی،گردشگری و تبادل منابع انرژی، زمینه را برای ایجاد بانک مرکزی اتحادیه و امکان استفاده از یک واحد پولی مشترک نیز میسر نماید.

موقعیت اعضا در اتحادیه نوروز:

اتحادیه نوروز، پایتخت رسمی نخواهد داشت و نهادها و ارگان های آن در شهرهای مختلف کشورهای عضو مستقر خواهند شد. اتحادیه نوروز باید بر بنیان اصول دموکراسی و حقوق بشر و پذیرش سکولاریسم و اصلاحات اقتصادی و اجتماعی اعضا ضمن حفظ استقلال آن ها عمل کند.

اتحادیه نوروز این قدرت را نخواهد داشت که بدون توافق اعضا و از طریق پیمان ‌های بین المللی، از کشورهای عضو سلب قدرت کند و به قدرت خود اضافه کند. اگرچه شیوه تصمیم گیری در مسائل مختلف به روش چند ملیت گرایی خواهد بود اما در بسیاری از حوزه‌های کلیدی مانند امور خارجی و دفاع، کشورهای عضو همچنان استقلال و اقتدار ملی خود را حفظ خواهند نمود اما به همکاری‌های مشترک خود ادامه می‌دهند.

برنامه های آینده برای اتحادیه نوروز :

عضویت کشورهای دیگر، تغییر ساختار، ترمیم فرآیندها و اصلاح مداوم سیاست ها، انتخاب پرچم و نماد مشترک، تدوین قانون اساسی، فرهنگستان زبان و ادبیات کشورهای عضو، تشکیل دادگاه عالی اتحادیه، مسائل مربوط به تابعیت، مسافرت، کار و سرمایه گذاری شهروندان اتحادیه نوروز و اتفاق نظر در پیوست و اجرای معاهدات بین المللی و سیاست مشترک خارجی از برنامه های مهمی خواهد بود که نیاز به مشارکت همه اعضا دارد.

وضعیت عضویت برخی از کشورهایی که عضو یا داوطلب عضویت در اتحادیه های دیگر مثل اتحادیه اروپا هستند و همچنین از امضاء کنندگان قطع نامه نوروز هستند مثل ترکیه، مقدونیه و آلبانی، از مسائل مهمی خواهد بود که نیاز به بررسی بیشتر دارد.

چشم انداز آینده:

اتحادیه نوروز می تواند از توان فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و دفاعی خود برای برقراری صلح، دموکراسی و جلوگیری از تجزیه و در گیری‌های قومی و فروکش کردن قومیت گرایی ضمن توجه بیشتر به هویت قومی و زبان مادری اقوام مختلف کشورهای عضو موثر باشد. همچنین می تواند به عاملی موثر در جلوگیری از مهاجرت بی رویه و فرار مغزها و توسعه پایدار کشورهای عضو تبدیل شود. 

                                                                                                شاهین سپنتا ۵/ ۱۲/ ۸۸

 دیدگاه‌ها درباره پیشنهاد تشکیل « اتحادیه نوروز »