تالش یکپارچه خواهان بازگشت به آغوش مام میهن
علی اکرم همت زاده، یکی از کوشندگان جنبش ملی تالشی های اران (جمهوری آذربایجان ) است. سرهنگ همت زاده پس از فروپاشی شوروی و به دنبال روی کار آمدن رژیم باکو و پس از آغاز طرح های جدی آن برای محو قوم کهن و تاریخی تالش و نابودی فرهنگ، هویت و موجودیت آنها، کوشید تا بخشی از سرزمین های ایران شمالی را با اعلام موجودیت سیاسی " جمهوری خودمختار تالش - مغان " به مرکزیت "لنکران" با کمک مردم تالش و بدون وابستگی به کشورهای خارجی آزاد کند. هرچند که این حکومت دمکراتیک در نهایت با یورش نیروهای نظامی شکست خورده رژیم باکو در جنگ قره باغ به لنکران، سقوط کرد اما سرهنگ همت زاده مقاومت کرد و از منطقه "تالش - مغان" خارج نشد و در نهایت به اسارت نیروهای رژیم باکو در آمد و بعد از 13 سال اسارت در سیاه چال های رژیم باکو، آزاد و از اران ( جمهوری آذربایجان ) تبعید شد و هم اکنون در هلند به سر می برد. به تازگی و به دنبال دور جدید تلاش های رژیم باکو علیه مردم تالش، سرهنگ همت زاده رهبر جنبش ملی تالش های ایران شمالی، نامه ای با عنوان « ملتت امروز از تو کمک می خواهد، ایران ! » به ملت و دولت ایران منتشر کرد که در بخشی از آن می خوانیم:
سرنوشت این گونه رقم زده است که بخشی جدایی ناپذیر از دولت قدرتمند ایران و مردم تالش به عنوان یکی از اقوام کهن ایرانی تقریبا به مدتی نزدیک به 200 سال در نتیجه خیانت سلسه قاجار که در قرن 19 میلادی سلطنت ایران را به دست آورده بود با سیم خاردار به دو نیم تقسیم شد. در تمامی این مدت تالش ها با تبعیض قومی - ملی بی سابقه ای مواجه شدندبه ویژه پس از فروپاشی شوروی و پیدایش دولت باکو طی 17 سال اخیر تقریبا با خطر محو شدن از صحنه تاریخ مواجه شده اند.حاکمیت کنونی باکو که ترک گرایی و شوونیسم را به سطح ایدئولوژی دولتی ارتقا داده است علیه تاریخ، فرهنگ،دین،معنویات و فولکور تالش و علیه امروز و فردای این قوم ریشه دار وارد جنگی بی رحمانه شده و محو مردم تالش را به عنوان هدف خود انتخاب کرده است.
در کتب درسی رژیم باکو نام تالش به طور کامل حذف شده است. نمونه های فرهنگ و هنر خلق تالش که آن را به همراه سایر خلق های ایران طی هزاران سال پدید آورده است با بی حیایی بی نظیری متعلق به سایرین اعلام شده است. ما از تاریخ خود، از فرهنگ خود، از عادات و سنن خود محروم شده ایم! این حکومت نه تنها دشمن خلق تالش، بلکه به طور کل دشمن ایران است. تصادفی نیست که بسیاری از بلایایی که بر سر تالش ها آورده می شود مربوط به این است که خلق تالش بخشی از ملت و تمدن ایران است، به گونه ای که حکومت کنونی باکو که از روزهای نخست اعلام استقلال، فعالیت علیه تمامیت ارضی ایران را هدف قرار داده است. بسیاری از ظلم ها و فشارهای این حکومت علیه ما نیز با وفاداری و محبت قوی موجود در قلب تالش ها به ایران مربوط است به گونه ای که مقامات حکومت باکو تمامی کسانی را که در راه دفاع از حقوق مردم مظلوم تالش تلاش می کنند به جاسوسی برای ایران متهم می کند و انها را سرکوب می کند .
در بخش دیگری از این نامه آمده است : ما تالشی ها افتخار می کنیم که ریشه مان ایرانی است و خودمان را از ایران و وطن تاریخی مان نمی توانیم جدا تصور کنیم. به رغم همه تعقیب ها و سرکوب ها ,محبت به ایران در دل های ما ابدی است .اما جای تاسف دارد که چنین محبتی را از طرف حکومت ایران در قبال خودمان مشاهده و احساس نمی کنیم. با در نظر گرفتن تمامی این ها، ما امروز مملکت ایران و حکومت آن را به دفاع از مردم مظلوم تالش و ریش سفید این ملت، "نوروز علی محمد اف" فرا می خوانیم .
گفتنی است ، از زمان امضاء قرارداد ننگین ترکمن چای و تجزیه ولایات قفقاز از پیکر ایران و دو نیمه شدن سرزمین تالش، در بیناقوام ساکن در ولایات جنوب قفقاز، تالشان به هوای وصل به مام میهن اصلی، بارها به اشکال مختلف و حتا با خیزش عمومی ، صدای اعتراض خود را به مفاد عهد نامه مذکور به گوش جهانیان رساندهاند.
در سال 1993 نیز در منطقه تالش نشین آن سوی آستاراچای وقایعی با هدف تشکیل جمهوری خود مختار تالش - مغان رخ داد که مضمون اجتماعی و فرهنگی اش را در سه عبارتِ: نیل به آزادی های دمکراتیک در شرایط پساز فروپاشی شوروی، مقابله با اندیشههای پان تورکیستی و حفظ هویت قومی میتوان خلاصه کرد.
وقایع مذکور صرف نظر از ماهیت و مباحث نفی یاتأیید آن، به عنوان فصلی از تاریخ معاصر تالش ثبت گردیده است و ازآنجایی که قوم یاد شده با وجود 150 سالجدایی، هرگز ایرانیبودن خود را فراموش نکرده، میتوان گفت: وقایع تالش - مغانبه نحوی به تاریخ ایران مرتبط است و باید مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
برای دستیابی به آگاهی های بیشتر درباره جنبش تالش – مغان می توانید به نشانی زیر بروید:
بسیار عالی بود. دستتان درد نکند
نقشه جالبی است. در پیش از پیدایش شیخ نشین امارات
درود بر شما ، نژادگان ایران زمین همگی اینگونه می اندیشند
حتا اگر نسلها وقرنها از مام میهن دور باشند . درود بر ایرانیان آزاده پیروز باشید
سلام
موافقم اما کافی نمیدانم !