به مناسبت گشایش کمیته نجات پاسارگاد

پاسداشت میراث ملی

با بیداری فرهنگی تا نوزایی فرهنگی

این روزها چهارمین سالگشت آغاز به کار کمیته بین المللی نجات پاسارگاد را در حالی گرامی می داریم که تاثیرات مثبت و درخشان این حرکت فرهنگی برکسی پوشیده نیست. حرکتی که از مخالفت منطقی وعلمی با آبگیری سد سیوند آغاز شد و در بستر جنبش بیداری فرهنگی ، رفته رفته دامنه اثرات آن در بسیاری از زمینه های مرتبط با میراث فرهنگی و طبیعی ایران زمین گسترش یافت و تاثیرات مثبت آن نمایان شد و امروز با تحقق یافتن نتایج بسیاری از هشدارهای کارشناسی اش ، نزد همگان اعتباری روز افزون یافته است. یکی از دلایل موفقیت این حرکت فرهنگی ، شکل گیری آن در یک مقطع زمانی مناسب و بهره گیری درست از توانمندی های کارشناسان ، صاحب نظران، هنرمندان و رسانه های گروهی و ایفای نقش مطلوب در هماهنگی بین آن ها در راه آگاهی رسانی برای پاسداشت میراث ملی ایرانیان بوده است.

نشانه های بارز جنبش بیداری فرهنگی ایرانیان را در گرایش روز افزون و آگاهانه مردم و به ویژه جوانان به پاسداشت میراث ملی می توان یافت که به صورت تشکیل ده ها سازمان غیردولتی دوستدار میراث فرهنگی و طبیعی، برپایی همایش های علمی در رشته های مختلف فرهنگی، تاریخی و زیست محیطی ، انتشار نشریات علمی و خبرنامه های تخصصی ، ایجاد پایگاه های اینترنتی آگاهی رسانی و مدافع میراث ملی، برپایی تجمع های اعتراضی ، برگزاری اردو های علمی و فرهنگی و برپایی جشن های ملی نمود یافته است. امروز کمتر سازمان دوستدار میراث فرهنگی ، پایگاه اینترنتی یا نشریه را می توان دید که همزمان با جشن های ملی نوروز، مهرگان، تیرگان، سده و ...  از کنار آن ها بگذارد و جشنواره ای  پرشور یا جشن نامه ای پربار فراهم نیاورد. روزنامه ها بیش از گذشته، صفحات یا ستون هایی را به اخبار و گزارش های مربوط به میراث فرهنگی و طبیعی کشور ویژه نموده اند و با همه فشارهای موجود و اعمال سانسور، کتاب های خوبی با عناوین متنوع در رشته های تاریخ ، باستان شناسی ، فرهنگ و ادب ، و محیط زیست - هرچند با شمارگان کم - منتشر می شود.

این همه در حالی است که بسیاری از سازمان های غیردولتی دوستدار میراث ملی طی چند سال اخیر با مشکلات زیادی مواجه شده اند. بسیاری از آن ها به تعطیلی کشانده شدند و یا مجوزهای آنها را باطل کرده اند یا از تمدید آن جلوگیری کرده اند. در برخی از شهرها خانه تشکل های غیر دولتی و یا شوراهای هماهنگی تشکل های غیر دولتی را که با کمترین بودجه مکانی را برای برگزاری جلسات سازمان های غیردولتی فراهم آورده بودند تعطیل نمودند و گاه از حضور برخی چهره های شناخته شده فرهنگی و دانشگاهی در این سازمان ها برای سخنرانی ممانعت به عمل می آید.

همچنین شاهد اقداماتی برنامه ریزی شده و هدفمند برای تخریب میراث ملی ، و تضعیف و به بیراهه کشاندن  جنبش بیداری فرهنگی هستیم:

چاپ کتاب هایی زیر عنوان تاملی در بنیان تاریخ ایران و یا ارائه کاربری های جعلی برای بناهای تاریخی و باستانی ایران به منظور زودن آثار آیین بهی از آن ها و زمینه سازی برای ترویج تعابیر ساختگی از گرایش های دینی ایران باستان زیر پوشش نام ایران شناسی و باستان شناسی ، ساختن برنامه های تلویزیونی با هدف تحقیر هویت ملی، بازگذاشتن دست حفاران غیرمجاز و قاچاقچیان، تحقیر حرکت های فرهنگی اعتراضی ایرانیان و همزمان سرکوب و مجازات معترضین به بهانه نزدیکی آن ها به گروه های سیاسی ، توقیف مطبوعات مستقل ملی که به تشریح مصالح ملی و تبیین حاکمیت ملی می پردازند، بازگذاشتن دست شکارچیان غیر مجاز و عدم برخورد قاطع با متجاوزان به مناطق حفاظت شده، عدم گشایش اعتبارات لازم و تامین بودجه کافی برای سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی و اتلاف اعتبارات موجود به خاطر بی مسئولیتی و بی برنامگی ، تخریب میراث فرهنگی و طبیعی با انجام پروژه های به ظاهر عمرانی و به روش های غیر اصولی و با شعار توسعه و با اهداف ساختگی و بی پایه ای همچون آب رسانی به کشاورزان  و یا احداث نیروگاه برقابی ، راهسازی در محوطه های تاریخی و مناطق حفاظت شده طبیعی ، احداث راه آهن شهری و بین شهری و گذراندن آن از مسیر های تاریخی، احداث سد و برنامه ریزی برای ایجاد دریاچه در حریم محوطه های تاریخی و فراهم کردن محیط  تجاری و قایقرانی و هتل داری برای سودجویی زیر پوشش نام توسعه گردشگری، تخریب چهره های فرهنگی در اینترنت و نشریات سراسری با اتهام های مختلف و مشغول نمودن آن ها با درگیری ها لفظی و نامه پراکنی به بهانه روشنگری و انتقاد ادبی و فرهنگی ، تنها نمونه هایی ازاین اقدامات است. 

همچنین دیدیم که گردهمایی های اعتراضی جوانان از سوی محافل های کوچک دو یا چند نفری با نق زدن های بی مورد و بی هنگام مورد تمسخر و تحقیر قرار گرفت و کوشش شد که این جوانان را شعارزده و سوار بر موج ملی گرایی احساسی و یا باستان گرایی افراطی و بیگانه با فرهنگ مطالعه و کتابخوانی وانمود کنند و از سوی دیگر همان حلقه های کوچک کوشیدند که با انتشار برخی مقالات و ارائه فرضیه های پوچ ، مبانی فکری دوستداران میراث ملی را مخدوش و مشوش کنند.

از سوی دیگر شاهدیم که متاسفانه نهادهای دولتی با همه شعارهایی که طی این مدت داده اند کمترین کارها را برای پاسداشت سرمایه های مادی و معنوی انجام داده اند و برخی از سیاست های غلط آن ها هم منجر به نابودی این سرمایه ها شده و تاسف بار تر این که مسئولان نه تنها به هشدار های دوستداران میراث ملی توجهی نمی کنند و بر روش های خود پافشاری می کنند بلکه برمبنای تصورات غلط ، با حربه های گوناگون افراد یا سازمان های غیردولتی دوستدار میراث ملی را که با صدای رسا اخبار و گزارش های این روند مخرب را منتشر نموده اند از میدان به درکرده و صدای هرگونه انتقادی را با برچسب کار سیاسی یا سیاسی کاری خاموش می کنند.

 همزمان با این اقدامات شاهد انتشار مقالات توهین آمیز در مطبوعات بین المللی ، ساخت فیلم های سینمایی توهین آمیز ، چاپ کتاب های موهن، ادعاهای واهی نسبت به جزایر سه گانه ایرانی ، توطته علیه یکپارچگی سرزمینی ایران، به کارگیری نام جعلی به جای خلیج فارس ، تضعیف و تحریف حقوق تاریخی ایران در دریای مازندران، و حملات دیپلماتیک شبه ژورنالیستی پرهزینه در رسانه های بین المللی به تاریخ و تمدن ایرانیان در پاسخ به سیاست های خارجی دولت هستیم.

با این همه، کنش های نامطلوب بدخواهان باعث واکنش های مطلوبی از سوی مردم و به ویژه جوانان شده و ایرانیان را از هر طیف و گروه ، در درون مرز و برون مرز، برای پاسداری از هویت ملی هم اندیش و هم بسته نموده است و به نظر می رسد هرچه در مسیر زمان به پیش می رویم، جنبش بیداری فرهنگی که بر بنیان پاسداشت میراث ملی ایرانیان شکل گرفته، نه تنها از حرکت بازنخواهد ایستاد ، بلکه پر شتاب تر از گذشته به پیش خواهد رفت و من بر این باورم که این جنبش بیداری فرهنگی در بدنه جامعه نهادینه شده و زمینه نوزایی فرهنگی و اجتماعی ایرانیان را در آینده ای نه چندان دور فراهم خواهد آورد.