شکاف در دو قدمی نقش رستم

تنِ لرزان نقش رستم!

گزارش انجمن جوانان سپید پارس از پدیده شکافت زمین در نزدیکی نقش رستم

پس از نگرانی‌های به میان آمده درباره پدیده شکاف در دامنه نقش رستم، «علی‌رضا صادقی امیری» دبیر انجمن جوانان سپید پارس به همراه یکی از هموندان این انجمن از محل این رخداد بازدید کرده و گزارشی فرستاده است که در ادامه خواهید خواند: پس از بررسی میدانی از شکاف‌های ایجاد شده در نقش رستم، این بحث به میان آمده است که شاید این شکاف‌ها نتیجه حرکت گسلی باشد که در دامنه و بدنه کوه که در پشت آرامگاه خشایارشاه وجود دارد. البته این موضوع را  نباید نادیده گرفت که در فاصله 17 کیلومتری نقش رستم به سمت شهرستان مرودشت انفجارهای متعددی برای تخریب و برداشت سنگ از کوه رخ می‌دهد؛ از آنجا که انفجارهای حاصل از TNT تا شعاع 20 کیلومتری محل انفجار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، حتا اگر شکاف های ایجاد شده کنونی پیوندی با این لرزه‌ها نداشته باشد، این انفجارها ممکن است که در آینده خطراتی را برای این اثر ارزشمند به‌وجود آورد و این در حالی است که در فاصله 1200 متری از نقش برجسته‌های نقش رستم، راه آهن نیز عبور کرده که حرکت قطار بر این لرزه‌ها می‌افزاید. متاسفانه مسئولان سازمان میراث فرهنگی،  در یک اقدام  ناشیانه شکاف‌های بیرونی (در فاصله 20متری نقش برجسته‌ها) ایجاد شده در نزدیکی نقش رستم را به وسیله بلوک و سنگ‌های اطراف، پُر نموده‌اند که این کار برای بازدیدکنندگان به ویژه کودکان و سالمندان می‌تواند خطرناک باشد، چرا که به خاطر عمیق بودن شکاف‌ها و سُست بودن خاک آن، با فشار پا فرو می‌ریزند و این مساله خطر آفرین است. 

گزارش دکتر دهقانی از استان بوشهر

دیداری از استان بوشهر، دیار رئیس علی دلواری

دکتر محمود دهقانی

هر چند بندر بوشهر یکی از بنادر تاریخی ایران است اما  نام بوشهر بیشتر با نام رئیس علی دلواری و مبارزه او بر علیه استعمار انگلیس گره خورده است. استان بوشهر با داشتن 600 کیلومتر کرانه دریایی خلیج فارس، به استان‌های هرمزگان، فارس، خوزستان و کهگیلویه و بویر احمد چسبیده است. شهرستان‌ها و شهرهای مهم استان بوشهر، برازجان، دلوار، سعدآباد، سیراف، کنگان، دیلم، جم، دیر، دشتی، گناوه، اهرم، خورموج، ریگ، امام حسنی، عسلویه، و شهر نوپای «عالی شهر» می باشند. از میان جزایر نیز جزیره پرآوازه خارگ، خارگو و جزایر کوچکی از جمله تحیلو، شیف، گرم و عباسک و جزایر ریز و درشت دیگری هستند که برخی از آن ها را می‌شود بسیار زیبا کرد. مردم استان بوشهر شیعه و سنی هستند. از میان غذاهای عمده استان به دلیل داشتن شهرهای بندری غذاهای دریایی به ویژه قلیه ماهی، کباب ماهی، خورشت میگو، ماهی دودی با دال عدس را می‌توان نام برد و از میان دسرها رنگینک که با خرمای بدون هسته و آرد بوداده و دارچین درست می‌شود به دلیل نخلستان‌های گسترده، ریشه سنتی دارند. از میان سبزی‌های خوردنی این استان «کاکل» و «منگک» در نقاط دیگر کشور دیده نمی‌شوند. با آن که شهرهای سرحدی با طبیعت خود دارای میوه‌های رنگارنگ هلو، گیلاس، سیب، انگور و انار هستند ولی بوشهر هم با خارک‌های سرخ و زرد کبکاب و زینی، پنیر نخل، کنار، لیل و «گاروم زنگی» در طبیعت خود، دست خالی نیست. 

زنان افغان در فیلم مستند نامرد

نامرد: داستان زندگی سه زن موفق افغان 

نامرد، عنوان فیلم مستند ۳۵ دقیقه‌ای به کارگردانی مصطفی کیا، عکاس و هنرمند افغان است. این فیلم به طور عام به بررسی وضعیت زن امروز افغان و چالش‌های آنان می‌پردازد و به طور خاص،  زندگی سه زن سرشناس افغان، سیما سمر (رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان)، ثریا دلیل (سرپرست وزارت صحت عامه) و شینکی کروخیل (وکیل پارلمان) را به تصویر می‌کشد. فیلم « نامرد»، در کل نگاه مثبتی به روند بهبود وضعیت زن افغان دارد و در پی آن است تا با یادآوری دوران رژیم کمونیستی- مجاهدین و دوران طالبان، به دختران و زنان امروز افغانستان یادآوری نماید که زنان در آن دوره‌ها با چه چالش‌هایی رو به رو بوده‌اند اما با این همه دست از تلاش بر نداشته و همچنان برای دستیابی به حقوق طبیعی خود در همه زمینه‌ها از جمله سیاسی اجتماعی و … مبارزه کرده‌اند و می‌کنند. همکار گرامی، مریم‌بانو خزائلی با کارگردان این فیلم گفتگویی اختصاصی داشته است و پرسش‌هایی را درباه  فیلم نامرد با او در میان گذاشته است. متن فارسی این گفتگو را در این نشانی و متن انگلیسی آن را در این نشانی بخوانید.

نگرانی سازمان میراث فرهنگی اصفهان از نمایش حقیقت

نقش نهان به روی پرده نرفت!

فیلم مستند نقش نهان به کارگردانی محمد معماریان، با فشار معاونت سازمان میراث فرهنگی اصفهان از اکران عمومی در اصفهان بازماند. نقش نهان، فیلم برگزیده بخش ترویج فرهنگ در چهل و یکمین جشنواره فیلم رشد، راه یافته به بخش رقابتی پنجمین جشنواره بین المللی فیلم مستند ایران (سینما حقیقت) که با موضوع بررسی وضعیت بحرانی میراث فرهنگی اصفهان به ویژه میدان نقش جهان ساخته شده است، قرار بود عصر روز پنجشنبه 15 دی ماه در تالار هنر اصفهان به نمایش عمومی درآید که ساعتی قبل از پخش فیلم، مدیریت تالار هنر اعلام کرد که از پخش این فیلم معذور است. از آنجا که در ساعت مقرر شمار زیادی از دوستداران میراث فرهنگی که برای تماشای فیلم آمده بودند در مقابل ورودی تالار هنر تجمع کرده بودند و خواستار نمایش فیلم بودند، محمد مهدی مغروری رئیس تالار هنر اصفهان علت اصلی به نمایش درنیامدن فیلم را نقص فنی برق تالار هنر اعلام نمود و در پاسخ به حاضران که خواستار رفع نقص بودند گفت: «به دلیل تحریم های بین المللی علیه ایران، قطعات لازم برای تعمیر سیستم برق تالار هنر در اصفهان پیدا نمی شود و شهرداری بعد از دو روز هنوز نتوانسته این سیستم را تعمیر کند.». این در حالی است که پس از انتشار خبر نمایش عممومی فیلم نقش نهان، ناصر طاهری معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی اصفهان ضمن ابراز نگرانی از به نمایش درآمدن وضعیت تاسف‌بار میراث فرهنگی اصفهان، از کارگردان فیلم خواسته بود که قبل از نمایش فیلم نسخه‌ای از آن را در اختیار او قرار دهد تا در صورت موافقت و صلاح‌دید او  فیلم نقش نهان به نمایش عمومی درآید. سرانجام، با اعمال نفوذ سازمان میراث میراث فرهنگی، مدیریت تالار هنر از نمایش عمومی فیلم منع شد. این در حالی است که به درخواست سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان قبل از اعلام نمایش فیلم، بخش‌هایی از آن نیز سانسور شده و به صورت شطرنجی درآمده بود. در همین ارتباط، عوامل اجرایی فیلم نقش نهان بیانیه‌ای صادر نمودند که متن آن به شرح زیر است:

یادداشتی از دکتر محمود دهقانی

نقدی بر بازسازی و نگهداری آثار باستانی خوزستان

دکتر محمود دهقانی (از دانشگاه تکنولوژی سیدنی استرالیا)

پس از آن که با گروهی از دوستداران دانشنامه "ایرانیکا" توانستیم از دکتر "خاویر آلبارز-مون" استاد باستان‌شناس دانشگاه سیدنی، برای سخنرانی در سالن دانشگاه دعوت کنیم، در مورد تاریخ ایلام که رشته تخصصی اوست سخنرانی مبسوطی با نمایش اسلاید و فیلم برگزار نمود. ایشان چند بار به ایران سفر کرده و مدتی را در خوزستان، ایذه و ممسنی برای پژوهش به سر برده است. پس از سخنرانی بر سر میز شام به من که راهی ایران بودم توصیه‌اش این  شد تا از آثار باستانی خوزستان به‌ویژه معماری منحصربه‌فرد زیگورات چغازنبیل که رشته تخصصی او در باستان‌شناسی است بازدید کنم. تاکید و سخنرانی ایشان من را بیشتر به وسوسه انداخت و در تیرماه گرم تابستان، در هوای تب‌دار و شرجی به اهواز رسیدم. مشکل عمده‌ای که من در هنگام سفر به ایران شاهد آن بوده‌ام، گرما و سرما نیست بلکه، نبود نظم و تاخیرهای حوصله سوز در امور هوایی و زمینی است و بر این باورم که تا این مهم به سرانجام نرسد امور گردشگری در ایران پایش لنگ است و ره به جایی نخواهد برد.

کتاب شناخت: باتری اشکانی

باتری اشکانی ( الکتریسیته، دو هزار سال قبل در ایران)

 (The Parthian Battery)

گزارش: منصوره جعفریان سی­سخت ( کارشناس ارشد ایران شناسی)

این کتاب شامل 6 فصل با عنوان­های 1) مقدمه 2) اشکانیان 3)کشف بزرگ 4)فرضیه‌های کونیگ، منبع انرژی الکتریکی، آب‌کاری طلا، کاربردهای پزشکی 5) موافقین و مخالفین و 6) نتیجه‌گیری است. در مقدمه کتاب آمده است: «یکی از بزرگ‌ترین و گسترده‌ترین امپراتوری‌های تمام دوران که به ایران قدیم و کشورهای همسایه سلطنت کردند، توسط اشکانیان در 250 سال قبل از میلاد تا 250 سال بعد از میلاد بنیان‌گذاری گردید. آن‌ها خود را دارای تمدّنی با فرهنگ غنی و ثروت عظیم در این امپراتوری وسیع می دانسته‌اند. شواهد و مستندات بی‌شماری مانند: مسکوکات، ظروف نوشیدنی شاخ‌گونه و ظروف سفالی که تاکنون کشف شده‌اند دلالت بر تمدن عظیم اشکانیان دارد. اکتشافات باستانی توسط گروه‌های مختلف در شهر تیسفون در سال‌های 1930 و 1936 منجر به کشف اشیای شگفت‌ا‌نگیزی مانند ظروف گلی (سفالی)، استوانه‌ای مسی و میله‌های آهنی (شکل شماره 1) گردید تا سال 2003 ( موسوم به جنگ خلیج فارس در عراق) در تملک موزه ملی عراق در بغداد بود. در سال 1936، تعدادی اشیای خاص مانند یکی ظرف سفالی، با ارتفاع 14 و عرض 8 سانتی‌متر، یک استوانه مسی و یک میله آهنی باریک در منطقه خیوت ربوعه (Khujut Rabboua) در نزدیکی شهر تیسفون کشف گردید. از آنجایی که این محدوده، یک منطقه مسکونی اشکانی محسوب می‌گردید، یافته‌های باستانی را متعلّق به دوران امپراتوری اشکانیان می‌دانستند.»

سیر سور فرخنده باد!

سیر سور، جشنی برای تندرستی

شاهین سپنتا 

جشن‌های ایرانی پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارند، از این روی پیوسته شادابی و سرزندگی را برای مردمان به ارمغان می‌آورند. یکی از این جشن‌های زیبا که امروزه کمتر نامی از آن در میان است اما شایسته توجه بیشتر است، «سیر سور» نام دارد.

«سیر سور» یا «جشن سیر» پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می‌شده است. به نوشته ابوریحان بیرونی¹ در کتاب « آثارالباقیه»، ایرانیان جشن سیر یا «سیر سور» را در «روز چهاردهم» یا «روز گوش» از دی ماه برگزار می‌کنند و در این جشن که از «زمان جمشید» بازمانده بود، ایرانیان همراه با «سیر و شراب» خوراک‌هایی از «سبزی و گوشت» می‌خورند تا «اندوه و بیماری‌ها» را از خود دور کنند و خود را «شفا» بخشند.

 «ابن خلف تبریزی»² در «برهان قاطع»  «سیر سور» را با « روز گوش» یکی دانسته و آن را نام «روز چهاردهم از هر ماه شمسی» می‌داند و می‌گوید که « فارسیان در این روز عید کنند» و «در این روز گوشت و سیر، برادر پیاز، خورند» تا خود را ایمن دارند.

بیرونی در کتاب «قانون مسعودی» نیز به سیرسور اشاره نموده و  «گردیزی»³ در کتاب «زین الاخبار» از «سیر سور» یاد می‌کند و می‌نویسد که در این جشن «مغان طعام‌ها سازند و بخورند و چنین گویند که آن طعام‌ها مضرت دیوان را دفع کند ... سنت بر آن بود که در این روز از خوردن چربی خودداری کنند...»

فرصتی استثنایی برای ثبت آثار تاریخی اصفهان

با ثبت بلندترین محور تاریخی - فرهنگی جهان

399 اثر تاریخی اصفهان، همزمان ثبت جهانی خواهند شد

با اضافه‌شدن محور طبیعی به محور فرهنگی - تاریخی اصفهان، بلندترین محور فرهنگی - تاریخی - طبیعی جهان به طول 6 کیلومتر با دربرگرفتن حدود 400 اثر تاریخی - فرهنگی به نام ایران در جهان ثبت خواهد شد. به گزارش ایسنا، فرخ زنوزی با بیان این مطلب در خصوص ویژگی آثار تاریخی برای نامزدشدن در فهرست ثبت آثار جهانی یونسکو گفت: «طبق دستورالعمل یونسکو آثار و ابنیه‌ای که برای ثبت در فهرست جهانی نامزد می‌شوند باید از چند وجه کم‌نظیر یا حتی بی‌نظیر باشند؛ در درجه اول باید واجد ارزش‌های تاریخی، اجتماعی، هویتی، فرهنگی و سرزندگی باشند به گونه‌ای که جریان زندگی به طور پیوسته در طول زمان در آنها جاری باشد». مسؤول تهیه طرح تفضیلی محور تاریخی شهر اصفهان ادامه داد: «صرف داشتن ارزش‌های موزه‌ای برای ثبت یک اثر در فهرست جهانی مطرح نیست، بلکه مجموعه بافت‌ها و محورهایی که تاکنون در فهرست جهانی ثبت شده‌اند واجد مجموعه ارزش‌های ذکر شده هستند.»  زنوزی با اشاره به تلاش برای آماده شدن پرونده محور فرهنگی تاریخی اصفهان برای ثبت در فهرست آثار جهانی یونسکو گفت: «محور فرهنگی تاریخی اصفهان در مقایسه با سایر بافت‌ها و محورهای ثبت شده جهانی یک وجه تمایز دارند و آن اضافه شدن محور طبیعی رودخانه زاینده رود به محور تاریخی است که با اضافه شدن محور طبیعی به محور فرهنگی تاریخی اصفهان در واقع بلندترین محور فرهنگی تاریخی طبیعی جهان به طول 6 کیلومتر با قرار گرفتن حدود 400 اثر تاریخی فرهنگی به نام ایران در جهان ثبت خواهد شد.»

ثبت ملی ۲۸ اثر تاریخی از اصفهان

محور فرهنگی - تاریخی اصفهان، ثبت ملی شد

با ثبت بخش جنوبی محور فرهنگی - تاریخی اصفهان، از امتداد خیابان چهارباغ تا باغ هزار جریب، آرامستان ارامنه، منطقه جلفا و تخت فولاد ثبت ملی شد. علی‌رضا خواجویی با بیان این که در چهارمین همایش ملی شورای سیاست‌گذاری میراث فرهنگی که در قشم بر گزار شد، 28 اثر از استان اصفهان ثبت ملی شد، گفت: سال گذشته بخش شمالی محور تاریخی - فرهنگی اصفهان که از دروازه طوقچی شروع و پس از طی کردن محله جویباره، بازار، میدان نقش جهان، دولتخانه صفوی، خیابان چهارباغ و سی و سه پل، بازارچه حسن آباد، تا چهارباغ خواجو و پل خواجو  ادامه می‌یابد و همچنین محور طبیعی از پل مارون تا پل شهرستان ثبت ملی شده بود که در نهایت امسال با ثبت بخش جنوبی، کل محور فرهنگی تاریخی اصفهان به طول حدود 6 کیلومتر ثبت ملی شد. مسئول گروه ثبت و حریم اداره میراث فرهنگی استان اصفهان ادامه داد: محور فرهنگی تاریخی اصفهان، بازار رنگرزها، خانه اسقف و مدرسه اتحاد در اصفهان، خانه‌های استوار، کاج، آب ماهی، منصوری و کوشک مزرعه مبارک آباد در کاشان، آب انبار خسرو و مقبره پیر اویس در اردستان، خانه یغمای جندقی، خانه کافی، مسجد بیاضه و فرخی در خور و بیابانک و 8 محوطه و تپه تاریخی در سمیرم را از جمله آثاری نام برد که در چهارمین همایش ملی شورای سیاست‌گذاری میراث فرهنگی از سوی استان اصفهان در فهرست آثار ملی ثبت شدند.