ایران نامه
ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهیایران نامه
ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهیاصفهان و توسعه ناپایدار
درهای توسعه پایدار به روی اصفهان بسته است!
ایران‌نامه- شاهین سپنتا: شهر تاریخی اصفهان به لحاظ جمعیت پس از تهران و مشهد سومین شهر بزرگ ایران است؛ اما با وجود پتانسیل‌های فراوان، این شهر همچنان در شمار شهرهای در حال توسعه ایران باقی مانده است و درهای توسعه پایدار همچنان به روی اصفهان بسته است.
20 سال از زمانی که در سال ۱۹۹۲ در «کنفرانس زمین» توسعه پایدار تعریف شد، می‌گذرد. پایداری وضعیتی است که در آن مطلوبیت امکانات موجود در طول زمان کاهش نمی‌یابد و به توانای اکوسیستم‌ها برای تداوم کارکرد در آینده نامحدود مربوط می‌شود، بدون آنکه به کاهش منابع و یا بار بیش از حد بر منابع منجر شود. بنابراین توسعه پایدار فرایندی همه جانبه است در استفاده از منابع، هدایت سرمایه گذاری‌ها، و سمت‌گیری توسعه فن‌آوری که با نیازهای حال و آینده سازگار باشد. توسعه پایدار سعی دارد به پنج نیاز اساسی پاسخ گوید: تلفیق حفاظت و توسعه، تامین نیازهای اولیه زیستی مردم، دست‌یابی به عدالت اجتماعی، تنوع فرهنگی، و حفظ یگانگی اکولوژیکی.
چند سال است که یکم آذرماه از سوی اصفهان شناسان به عنوان روز اصفهان نامگذاری شده است و هرساله در چنین روزی در گوشه و کنار شهر جلساتی برای بررسی و ریشه یابی مشکلات و مسائل شهر توسط سازمان‌های مردم نهاد برگذار می‌شود و دیدگاه‌های مختلف کارشناسان در موضوعات مختلف شهری بیان می‌شود. اما این که چقدر مدیران شهری به این انتقادها و دیدگاه‌ها توجه می‌کنند و تا چه اندازه توسعه پایدار شهر در دستور کار آنان قرار دارد، موضوع مهمی است که باید مورد بررسی قرار گیرد.
ادامه مطلب ...پیام دکتر دهقانی به مناسبت روز اصفهان
اصفهان، پایتختی چند فرهنگی بوده است
دکتر محمود دهقانی
به عنوان یک ایرانی عاشق اصفهان، به دلسوزانی که در اصفهان خدمت می‌کند به ویژه به همه دست اندرکاران "همایش هفته اصفهان" درود می فرستم. اصفهان از دیر باز آبروی ایران بوده و هست. از همین شهر اصفهان بود که نام ایران در سراسر جهان پیچید و پرآوازه تر شد. معماری اصفهان زبانزد خاص و عام و مورد بازدید گردشگران درونی و جهانگردان سراسر جهان است.
این شهر آوردگاه فرهنگ ها و ادیان بود و روزگاری اروپاییان هنرمند در این شهر گالری هنر بر پا کرده بودند و پیروان ادیان گوناگون نیایشگاه های خود را به دلخواه خود تزئین می کردند.
اهمیت اصفهان از آنجاست که حتا اروپاییان نیز با تاریخ برجسته خود در مورد هارمونی فرهنگی در این شهر زبان به تحسین گشودند. تاورنیه در مورد اصفهان می گوید : "در مجمعی رسمی حساب کردم به سیزده زبان اصلی از جمله لاتینی ،فرانسه، آلمانی، هلندی، ایتالیائی، پرتقالی، فارسی، ترکی، عربی، هندی، شامی و مالایی"، صحبت می‌کردند.
اگر امروز در کشورهایی چون ایالات متحده امریکا، استرالیا ، کانادا و نیوزیلند صحبت از جامعه چند فرهنگی می‌کنند، اصفهان در بیش از چهار سده پیش چند فرهنگی‌ترین پایتخت جهان بود و الگوبرداری‌های فرهنگی امروز در برخی کشورها در چهار گوشه جهان از روزگار پیشین این شهر زیباست.
مردم باهوش و پرتلاش اصفهان در امور بازرگانی و هنر و فرهنگ نه تنها زبانزد مردم سراسر ایران بلکه مورد تحسین اروپاییان نیز بوده‌اند. شاردن طلا فروش و جهانگرد فرانسوی می گوید: "هنگامی که شاهی (پیشوایی) عادل و زیرک بر اورنگ این کشور تکیه‌زده باشد و با پیشگیری از بیدادگری‌های راهزنانه وزیران، از قوانین مراقبت به عمل آورد، می‌توان گفت ایران خوشبخت‌ترین امپراتوری های جهان است".
اینجانب به سهم خود از همه دست اندرکاران چهارمین همایش هفته اصفهان، به ویژه از استادان و مسئولان گرامی دانشگاه آزاد خوراسگان سپاسگزار بوده و امیدوارم مسئولان نهادهای دیگر نیز، برای برپایی این کار شایسته فرهنگی پیش قدم باشند.
با ارادت و اخلاص محمود دهقانی از سیدنی استرالیا
به فرخندگی روز اصفهان، یکم آذرماه
گلْ گشت ِ زنده رود
دکتر جلیل دوستخواه
بادا ز من به شهر ِ سپاهان بسی درود ! / بر باغ های خُرّم ِ گلْ گشت ِ زنده رود!
آن جا که می توان به بر ِ هم دلان نشست /دم زد ز مهربانی و خواند از وفا سرود
بانگ ِ جلال ١ و تار ِ جلیل ٢ و نی ِ حسن٣ / آرد هزار شور به سر، چون کسی شنود
گلْ بانگ شاهزیدی ٤ و شهنامه خوانی‌اش /زیر و بم ِ نوا و نغمه‌ی او، کان یگانه بود
رفتم به اصفهان و مرا گشت وقت خوش / بر من در ِ نشاط و طرب، زندگی گشود
با نخبگان اهل ِ هنر، همْ سخن شدم / دادند بهر ِ پویه، مرا شور و رهنمود
از فیض ِ روح بخش ِ کلام ِ سخنوران / از نو، تن ِ من از عَدَم آمد سوی ِ وجود!
آن گوهر ِ گران که ز کف داده بودمش، / گنجور برگرفت و به گنج ِ مَنَش فَزود
تا رفته بودم از وطن ِ خویشتن بِرون، / از بام ِ من، هُمای ِ سعادت پریده بود
شادم کنون که طایر ِ فرخنده پی، هُمای / بگشود باز شهپر و آمد بدان فرود!
فرخنده باد طالع ِ میمون ِ اصفهان٥ / کز اوست هستی‌ی من و زویست تار و پود.
_________________________________
١) زنده یاد استاد جلال تاج. ٢) استاد جلیل شهناز. ٣) زنده یاد استاد حسن کسایی. ٤) استاد اصغر شاهزیدی. ٥) اشاره است به نماد ِ برج قوس (ماه آذر) در احکام نجوم کهن که ترکیبی است از نیم تنه ی مردی تبر و کمان بر دست و در حال تیراندازی، پیوسته به تنه‌ی اسبی.. این نماد را در ادب فارسی، نیمسب نیز خوانده اند. ملک الشعرا بهار در چکامه ای به گویش توسی، گفته است: "نبمسب نصب ِ تن اَدمه ی تیرکمون به دست / نصب ِ دیگش به اسب مُعیتایه پَند ِری". نمودی از این نماد را بر کاشیکاری‌ی زیبای سردر ِ قیصریّه بر فراز ِ دروازه‌ی بازار ِ چیت سازها در شمال میدان ِ نقش جهان، می توان دید و تندیسی از آن نیز در گلگشت ِ کرانه ی زاینده رود ( در میانه ی دو پل ِ الله وردی خان و خواجو)، افراشته شده است.
روز اصفهان خجسته باد!
به مناسبت یکم آذرماه، روز اصفهان:
چهارمین همایش نکوداشت اصفهان، بامداد روز پنجشنبه دوم آذرماه 1391 به همت انجمن دوستداران اصفهان در تالار امیرکبیر دانشگاه خوراسگان برگذار می‌شود. سخنرانان در این همایش یک روزه، دکتر ترانه یلدا، مهندس مهرداد بهمنی، دکتر شادی عزیزی، دکتر فضل الله صلواتی، مهندس عبدالرسول قریشی، مهندس قهرمان صمیمی و مهندس احمد بهابادی خواهند بود. موضوع چهارمین همایش نکوداشت اصفهان، در نشست بامدادی «شهر خلاق» و در نشست نیمروزی «باغ‌شهر اصفهان» خواهد بود. یادی از اعضای درگذشته انجمن در سال گذشته زنده‌یادان استاد حسن کسایی و دکتر پرویز دبیری، برنامه موسیقی با حضور استاد اصغر شاهزیدی و استاد سعیدی، برگزاری دو میزگرد با حضور سخنرانان، نمایشگاه کتاب، و آیین سپاس از چهره‌های نامدار دوستدار اصفهان همچون استاد پورصفا، استاد لئون میناسیان، مهندس مهدی ابراهیمیان و استاد مرتضی تیموری نیز از دیگر برنامه همایش امسال خواهد بود.
یادبود دکتر فاطمی
سالگرد شهادت دکتر فاطمی را گرامی می‌داریم
مهندس کورش زعیم
ملت ایران در
راه آزادی کم شهید نداده است، و حسین فاطمی* یکی از سالاران شهیدان ملی ماست. نه
اینکه او به بزرگداشت ما نیاز داشته باشد؛ این ما هستیم که نیازمند وابستگی به او و
آرمان‌های او هستیم، و به آنچه او بود و آنچه او می‌خواست ما در چنین روزهایی
باشیم. او از گونه شهیدانی است که راه تاریک ما را روشن نگه میدارند و به ما راستی
و آزادگی می‌آموزند. او سیاوش زمان ما بود. گاهی در درازنای
تاریخ مردانی پدیدار می شوند که در راه دفاع از آزادی ملتشان، و در راه رهایی مردم
از ستمگری، دیکتاتوری و فساد شهید می شوند. آنان را دیکتاتورها نامردانه به قتل
میرسانند تا آوای وجدان جامعه را خاموش کنند، تا مردم صدای حق را نشنوند، و تا مردم در راه آزادی و گرفتن حقوق شهروندی خود از رهبری آنان
محروم شوند. این‌ها شهیدان ملی هستند. آنچه ما ملت ایران را هزاران سال پابرجا و سربلند
و آزاده نگه داشته، شهیدان ملی ما هستند. از مرگ سیاوش که نخستین شهید ملی ما بود
و ما هنوز درمرگ او سوگوار هستیم،
تا امیرکبیرها و فروهرها و آنان که اکنون برای استقلال سیاسی کشور و آزادی مردم، و علیه ستم، خودکامگی و فساد
مبارزه می کرده اند، تا من و شما امروز این گونه سربلندانه از تاریخ و فرهنگمان یاد
کنیم. شهیدان ملی ما این ملت را زنده نگه داشته اند و جاویدان کرده اند، و ما هرگز آنان را فراموش نخواهیم کرد.
تخریب دوباره توسط شهرداری اصفهان
جنازه سقاخانه صفوی بر دوش بازار امام علی!
حمله بلدوزرهای شهرداری در حریم مسجد جامع اصفهان ادامه دارد؛ این تخریب‌ها که با هدف ایجاد بازار امام علی انجام می‌شود چندی پیش حمام قاجاری را هم از هستی ساقط کرد. حالا نوبت به سقاخانه صفوی رسیده است، هرچند که سپر این اثر تاریخی در برابر بلدوزرها کاملا بی‌دفاع است. به گزارش معصومه شهباز در خبرگزاری میراث‌فرهنگی، شهرداری اصفهان پروژه بازار امام علی را تا سقاخانه صفوی که در حریم مسجد جامع اصفهان قرار دارد پیش برده است. کارشناسان معتقدند این سقاخانه سد راه بازاری است که قرار است در حریم اثر جهانی مسجد جامع ساخته شود. درست در آستانه برگزاری مراسم پاسداشت ثبت جهانی مسجد جامع اصفهان، سقاخانه صفوی مورد تهدید قرار گرفت. این سقاخانه در حریم جنوبی مسجد جامع و دقیقا در مکانی قرار دارد که شهرداری ادامه حفاری و شمع‌کوبی را منوط به حذف این اثر تاریخی می‌داند. پیش از این با تخریب حمام کرسی و خانه تاریخی که در مجاورت آن قرار داشت، صدماتی به سقاخانه صفوی وارد شد. در این میان سازمان میراث‌فرهنگی بارها نسبت به حفظ این اثر هشدار داده بود اما عاقبت شهرداری این سازمان را متقاعد کرد تا سقاخانه‌‌ای که سد راه حفاری‌ها بود را برچیده و با ایجاد بازار ،مجددا آن را بدون جابه جایی احیا کند. مطابق با آنچه که ناظر سازمان میراث فرهنگی در عملیات میدان عتیق میگوید، پلان سقاخانه مزبور جهت احیاء مجدد نقشه برداری شده و پنجره گره‌چینی و ازاره‌های سنگی سقاخانه به محل مطبوع سازمان میراث فرهنگی منتقل شده‌اند .
نگاهی به تاریخچه اردوی عمران ملی
ایران‌نامه- شاهین سپنتا: اردوهای عمران ملی، از تابستان سال 1353 خورشیدی تا 1357 خورشیدی زیر نظر نخست‌وزیر وقت با هدف پرکردن اوقات فراغت دانشجویان و هنرجویان در طول مدت تعطیلات تابستان و آشنایی آنان با واقعیت‌های طبیعی و اجتماعی روستاها و ایجاد حس مسؤولیت در آنها و مشارکت در عمران و آبادانی میهن عزیزمان، در استان‌های مختلف کشور برگذار می‌شد.
در آن سال‌ها، بین دانشجویان و هنرجویان برای رفتن به اردوی عمران ملی رقابت زیادی بود که بر اساس سهمیه هر استان، به صورت سراسری از طریق ستاد این اردوها برنامه‌ریزی می‌شد و تعدادی از متقاضیان، امکان شرکت در اردو را می‌یافتند.
به این ترتیب که در تعطیلات تابستان، دانشجویان دختر و پسر پس از گروه‌بندی جداگانه و دریافت اطلاعات لازم برای آشنایی بیشتر با اهداف اردوی عمران ملی، به اردوگاه که معمولا در محل یکی از مدارس روستایی بود، منتقل می‌شدند.
چه کسانی مساجد را مرمت می کنند؟
بهشت فیروزه‌ای در نقش جهان
کتیبه‌هایی که مرمت آثار تاریخی را سفارش می کنند!
ایران‌نامه- مهدی فقیهی: مسجد جامع عباسی از جمله آثاری است که با برخورداری از معماری اصیل و بی مانند همواره به عنوان یکی از باشکوه‌ترین مساجد ایرانی عصر صفوی مطرح بوده است. بنای مذکور که با اسامی دیگری همچون مسجد شاه، مهدیه و سلطانی نیز شناخته می‌شود، در زمان شاه عباس اول و توسط استاد معمار «علی اکبر اصفهانی» در فاصله سال‌های 1020 (ه.ق) تا سال 1025 (ه.ق) به سبک و سیاق چهار ایوانی، ساخته شد. در ابتدای ورود به مسجد، سردری را مشاهده می‌کنیم که با استفاده از آرایه‌ها و کتیبه‌های کاشی‌کاری تزئین‌شده، هر فرد صاحب ذوقی را به درون بنا فرامی‌خواند. در بخش‌های داخلی نیز مجموعه‌های مختلفی با معماری پرکار و دیدنی مشاهده می‌گردد که در زمان جانشینان شاه عباس اول خصوصاً شاه‌صفی، شاه عباس دوم و شاه سلیمان تا سال 1077 (ه.ق) به انجام رسیده‌اند. از بخش‌های مهم این اثر ماندگار گنبدخانه عظیم 54 متری و مناره‌های رفیع 48 متری است که به همراه صحن وسیع مرکزی، دو مدرسه جانبی سلیمانیه و ناصریه، ایوان‌های چهارسوی بنا و شبستان‌ها و رواق‌های فصلی همچنین محراب و منبر نفیسی از سنگ مرمر است که زینت‌بخش این اثر جاودانه شده‌اند. آنچه که در این بنا قابل ذکر و توجه می باشد وجود کتیبه‌های متعددی است که با مضامین مختلفی نظیر آیات قرآن، احادیث و برخی فرامین حکومتی با خط خوش اساتیدی چون عبدالباقی تبریزی، محمدرضا امامی، محمد صالح اصفهانی، علیرضا عباسی، ادیب محبی، محمد غنی و محمد شریف شیرازی به نگارش درآمده‌اند.
سالمندان را ارج نهیم: 2
خانه سالمندان!
ایران‌نامه – مهدی فقیهی: امروزه آن چه که در مورد زندگی سالمندان مد نظر تمام صاحب‌نظران و کارشناسان می‌باشد، طریقه همزیستی سالم همراه با نشاط و آرامش است. همزیستی که با در نظرگرفتن تدابیر صحیح در کنار خانواده میسر و شیرین تر از هر مکان دیگری است. سالمندان منبعی از تجارب و خاطرات تلخ و شیرین گذشته هستند که نباید بلااستفاده باقی بمانند. نقل تجارب و خاطرات گذشته توسط سالمندان، علاوه بر اینکه نسل حاضر را در جریان وقایع و تجربیات گذشته قرار می دهد، موجب رضایتمندی سالمندان نیز می گردد نیاز به سخن گفتن و مستمع داشتن در افراد سالمند بسیارضروری است، زیرا بخش عمدهای از حمایتهای روانی انسان از طریق تعاملات کلامی با دیگران تأمین می گردد. متأسفانه علی رغم سودمندی تعامل کلامی برای سالمندان، آنها به دلیل مشکلاتی از قبیل محاوره کلامی، آلزایمر (کندی در سخن گفتن و فراموشی) مستمعان خود را از دست می دهند و افراد جامعه کمتر با آنها به گفت و شنود می پردازند. آموزش خانواده و جامعه در نحوه تکلم با سالمندان و صبر و حوصله گوینده می تواند به میزان قابل ملاحظه ای سطح تشویش ذهنی سالمندان را در تعاملات اجتماعی کاهش دهد تحقیقات متعدد بیانگر این مطلب است که وجود حداقل یک نفر از سالمندان در کنار دیگر اعضاء خانواده می تواند به میزان قابل توجهی به برقراری فضای سالم زندگی کمک نماید و حتی برای فرزندان خردسال آن ها مایه علاقه مندی و دلگرمی باشد.