نگار زن

نگارستانِ پنج هزار سال تن پوش زن ایرانی

یکی از آثار ماندگار استاد توران شهریاری سروده هایی است که برای نگاره هایی از پنج هزار سال تن پوش زنان ایرانی سروده است. این مجموعه بی مانند که « نگار زن » نام دارد در نخستین سال های دهه پنجاه خورشیدی بر بنیان نگاره هایی از « نمایش پنج هزار سال لباس زن ایرانی از زمان ایلامیان تا زمان معاصر» سروده شد. این نمایش لباس به کوشش "انجمن بین‌المللی زنان" برپا شد. بیش از 20 نمونه از نگاره ها برگرفته از آثار برجای مانده در موزه‌های بزرگ جهان مانند لوور، آرمیتاژ، بریتانیا، آلبرت و ویکتوریا، هنرهای زیبای بوستون، بالتیمور، پنسیلوانیا، کتابخانه ملی پاریس ، موزه‌ ایران باستان و کتاب‌های پرفسور پوپ و گیرشمن است. نخستین نگاره این کتاب از « ناپیراسو » همسر « اونتاش‌کال » پادشاه ایلام است که پیش از ورود آریاها در غرب حکومت می‌کردند و نگاره های پسین یادآور رودابه ( هزاره دوم پیش از میلاد)، ماندانا ( دوران ماد )، رکسانا و آرته ستونا ( دوران هخامنشی )، آمیتا و اوبال ( دوران پارتیان )، سپینود و پوراندخت ( دوران ساسانی ) است. پس از آن نگاره هایی از تن پوش زنان ایرانی در دوره های دیگر تاریخ ایران را خواهیم دید که به نام های زیبای زنان ایرانی در همان دوره ها نامزد شده اند.  

 برای نمونه گلشن و گلزار ( به نشانه شاهزاده خانم های ایرانی پس از اسلام )، گوهرشاد ( دوران تیموری)، پری خان خاتون، چهلستون ، دستار بند و پریشاد ( دوران صفوی )، شاخ نبات و دلبر (دوران زند )، گل آرا، جیران، عباسه، دلشاد، مریم بانو  و چادر کمری ( دوران قاجار ) و مروارید خلیج فارس ( پهلوی) از برابر دیدگان خواهد گذشت. در بخش دیگر این مجموعه، سروده های زیبای دیگری از توران شهریاری را همراه با نگاره هایی از تن پوش زنان زرتشتی ( خورشید بانو  و پری ناز ) و زنان ایرانی ارمنی (  شیرین و آناهید ) خواهید دید و سپس نگاره هایی از تن پوش محلی زنان گرگانی، گیلانی، خراسانی، کردستانی، قشقایی، بلوچی، بختیاری، رشتی و اصفهانی با رنگ های شاد و طرح های زیبا به نمایش در می آیند.

توران شهریاری در « نگار زن » درباره نگاره هایی نامزد به رودابه، ماندانا و رکسانا چنین سروده است:

 

رودابه

رودابــــه بزرگ و راد و آزاد زن است

آزاد زنـــــی ز دوره‌های کـهن است

او همســـــر زال زر شد و پوری زاد

کو رستم پهلـــوان، یل پیلتــن است

 

ماندانا

این بانوی نامدار مانـــدان بوده اســت

مه بانوی ماد و فخر ایران بــوده است

پــــــرورد به نیکــــی و خرد کـورش را

او بانوی بانــــــوان ایران بــــوده است

 

رکسانا

بنگـــر تو فـــــــروزه‌ی زن دانا را

بانوی بزرگ پارس رکســـــانا را

آراست‌به‌آزادگی و دانـــش و داد

رخســــــاره آرام و دل برنـــــا را

* نگار زن و دیگر آثار توران شهریاری را در تارنمای او به نشانی www.tooran.ir ببینید.