آینده مبهم نقش جهان
به سرنوشت جهان‌نما و مترو گره خورد!
ایران‌نامه- معصومه شهباز: در حالی که همچنان پرونده نقش جهان در خصوص برج جهان نما باز است، عبور خط شرقی ـ غربی متروی اصفهان از زیر این میدان،بر دامنه نگرانی‌ها افزوده و بیم آن می‌رود با اصرار مسئولان قطارشهری در اجرای این پروژه، دومین میدان بزرگ جهان از لیست میراث جهانی خارج شود. عبور قطار شهری از میدان نقش‌جهان درحالی تهدیدی جدی از سوی معاون میراث‌فرهنگی کشور قلمداد شده که رئیس شورای شهر اصفهان این گفته را تبلیغی هدفدار عنوان کرده است. پیش از این بارها در همایش‌ها و کنفرانس‌های خبری کارشناسان و روزنامه نگاران نگرانی خود را از عملیاتی‌شدن این پروژه و خطراتی که برای ابنیه تاریخی این میدان تاریخی خواهد داشت اعلام کرده بودند. اما این بار علویان صدر معاون میراث‌فرهنگی کشورخود به میدان عمل آمده و تاکید کرده که اگر این طرح ادامه پیدا کند حذف میدان نقش جهان و مجموعه اطراف آن جدی می‌شود. با این‌حال رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان می‌گوید که قطار تا 5 سال دیگر از زیر میدان عبور نمی‌کند و سخنان معاون میراث فرهنگی تبلیغات هدفدار علیه اصفهان و کشور است.
رئیس شورای شهر اصفهان هم به رسانه‌ها گفته است: « با وضعیت فعلی 5 سال طول می‌کشد تا قطار شهری از محور غربی و شرقی عبور کند و هنوز کلنگ خط 2 زده نشده است. ضمن آنکه اگر قطار بخواهد از این مسیر عبور کند قطعا با نظرسنجی و تایید کارشناسان یونسکو انجام می‌شود.»
از سویی بنا بر آنچه که بالاترین مسئول اجرایی دولت در اصفهان گفته قرار است هیاتی متشکل از کارشناسان یونسکو و استانداری اصفهان و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور برای تصمیم گیری و نظارت در این مورد تشکیل شود.
استاندار اصفهان گفته بود پیش از آن که یونسکو برای حذف میدان نقش جهان از فهرست میراث جهانی اقدام کند خودمان این موضوع را حل می کنیم.
با این وجود با توجه به تجربه‌ای که اصفهان در خصوص خط شمالی ـ جنوبی و خیابان چهارباغ داشت، کارشناسان و دوستداران میراث اصفهان از تکرار این رخداد برای خط شرقی ـ غربی و میدان نقش جهان در هراسند. حدود 5 سال پیش مدیران شهری اصفهان بدون توجه به نظرات کارشناسی سازمان میراث فرهنگی وقت، تونل متروی شمالی ـ جنوبی را از چهارباغ گذراندند. این در حالی بود که در آن زمان گزینه عبور از خیابان شمس‌آبادی مطرح بود.
ازسویی دیگر دستگاه حفار مترو بعد از گذر از چهارباغ، در اثر انحراف و بیم خطراتی که برای سازه سی و سه پل داشت تا مدت‌ها در کنار رمپ جنوبی سی و سه پل متوقف ماند. توقفی که هزینه‌هایی زیادی را به پروژه متروی اصفهان تحمیل کرد و بعد از آن با شروع مجدد کار دستگاه حفار مترو، منجر به نشست‌های پی در پی در نزدیکی سی و سه پل شد.
پیش‌تر، سازمان میراث فرهنگی اعلام کرده بود که دانشگاه علم و صنعت عبور مترو ازخیابان چهارباغ را بررسی خواهد کرد و در صورت عدم تایید عملیاتی شدن این پروژه، تونل مترو با وجود صرف هزینه های سنگین به موزه عبرت تبدیل خواهد شد. اما این موضوع و همه حواشی آن همچنان در سرخط خبرهای رسانه ای است و تاکنون یک تیم مهندسی به مساله متروی اصفهان به صورت جامع نپرداخته است.
با توجه به جنس خاک و سطح آب‌های زیر زمینی در اصفهان و با وجود بارگذاری‌هایی که در اثر حفاری، ساخت و بهره برداری از تونل مترو ایجاد می‌شود، خطر نشست زمین همچنان که اصفهان در یک سال گذشته شاهد پیش درآمدهای آن بودیم، وجود دارد. همه این‌ها در حالی است که خطوط متروی اصفهان دقیقا در مسیرهایی در نظر گرفته شده‌اند که محورهای تاریخی شهر محسوب می‌شوند. نشست زمین از یک سو و لرزش‌ها و خطرات ناشی از حفاری و بهره‌برداری از سویی دیگر، بناهایی تاریخی چون مدرسه چهارباغ، سی و سه پل در چهارباغ و همچنین بازار قیصریه، کاخ چهل‌ستون را در گزینه مسیر نقش جهان در معرض خطرات جدی قرار می‌دهد.
با این وصف علاوه بر سنگین بودن هزینه اخراج میدان نقش جهان از لیست میراث جهانی برای کشور، یکی از اصلی‌ترین بافت‌های تاریخی شهر اصفهان که میراث متعالی و اوج معماری و شهرسازی ایران محسوب می شود، متزلزل خواهد شد.
گزارش پیشین ایران‌نامه در همین موضوع:
مخالفت سازمان میراث فرهنگی با عبور مترو از میدان نقش جهان