سرودها و ترانه های ایران زمین: 26) ایران جوان

 

«ایران جوان» نخستین سرود ملی ایران نیست!

ایران‌نامه- شاهین سپنتا: کشور ایران در طول تاریخ معاصر خود، تنها یک سرود ملّی داشته‌ است و آن هم سرود «ای ایران» است که هرگز سرود رسمی هیچ یک از دولت‌های ایران نبوده است و می‌توان آن را مردمی‌ترین سرود میهنی در ایران دانست. سرود «ای ایران» را «روح‌اله‌ خالقی» بر روی شعری از حسین گل‌گلاب در سال ۱۳۲۳ خورشیدی ساخت. اما به‌تازگی در برخی از تارنماها و شبکه‌های تلویزیونی به اشتباه از سرود «ایران جوان» یا «وطنم، وطنم» به عنوان «نخستین سرود ملی ایران» نام می‌برند. «ایران‌جوان» در اصل یک مارش نظامی‌ یا «رزم آهنگ» بر بنیان قطعه کوتاه «سلام شاه» ساخته «موسیو لومر»، موسیقی‌دان و نظامی فرانسوی اعزامی به ایران در دوره قاجار است و نخستین بار هنگام ورود مظفرالدین‌‌شاه قاجار و در حضور وی در پاریس اجرا شد. چند سال پیش به پیشنهاد «پیمان سلطانی» رهبر ارکستر ملل، ترانه‌ای توسط «بیژن ترقی» برای آن سروده شد و با اصلاحاتی در هارمونی با افزودن بخش‌های تازه با صدای «سالار عقیلی» اجرا شد. گرچه برخی افراد از این سرود با عنوان «نخستین سرود ملّی ایران» یاد می‌کنند امّا «پیمان سلطانی» سازنده نسخه کنونی آن، با تاکید بر الهام گیری‌اش از ساخته کوتاه و بی‌کلام «مسیو لومر» فرانسوی و نیز اشاره به موضوعیّت نداشتن مقوله‌ای به عنوان «سرود ملّی» در دوران قاجار، این شایعه را رد کرده است. اجرای تازه‌تری نیز از سرود «ایران جوان» با تغییرات اندکی در شعر، با صدای «شقایق کمالی» هنرمند ایرانی مقیم آلمان در دسترس است. اجرای شقایق را در اینجا بشنوید. علاقه‌مندان همچنین می‌توانند اجرای اولیه این مارش را که از زمان قاجار برجای مانده در اینجا بشنوند.