راهنمای حفاظت و نگهداری از صدف ها و اشیاء صدفی

کتاب راهنمای حفاظت و نگهداری از صدف ها و اشیاء صدفی نوشته مهدی رازانی پژوهشگر جوان و دانشجوی سال آخر کارشناسی ارشد مرمت اشیا فرهنگی و تاریخی دانشگاه هنر اصفهان از سوی انتشارات علمی آبزیان منتشر شد. مهدی رازانی در پیشگفتار، این کتاب را به عنوان مقدمه ای برای جستجو و مطالعه بیشتر موزه داران، مرمت گران و باستان شناسان و آن هایی که صدف ها و اشیاء صدفی را جمع آوری می کنند، دانسته و درباره اهمیت موضوعی که وی برای نخستین بار به آن پرداخته، نوشته است: حفاظت و مرمت آثار فرهنگی، تاریخی و همچنین میراث طبیعی امروزه به عرصه های نو و کاملا تخصصی گام نهاده است. حفاظت و مرمت اشیاء مرتبط با دریا، چه آنهایی که مرتبط با طبیعت دریا هستند و چه آنهایی که توسط انسان ساخته شده و از محیط های دریایی به دست می آیند، امروزه به عنوان زمینه های جدید مطالعات دانش حفاظت و مرمت شناخته شده اند.

از جمله مواردی که به سبب زیبایی ظاهری و از منظر کار هنری ای که بر رویشان انجام می شود، از دوران پیش از تاریخ تا به امروز مورد توجه بوده اند، می توان پوسته های آهکی نرم تنان را نام برد. بسیاری با نگهداری صدف ها و دیگر نرم تنان دارای پوسته آهکی ، مجموعه های بسیار زیبایی فراهم آورده اند.

در دوره های مختلف تاریخی ، از نرم تنان دریازی برای مصارف خوراکی و از پوسته های آهکی آنان برای ساخت آثار و آلات تزئینی استفاده شده است. نمونه های این آثار هنری با ارزش در موزه ها و مجموعه های شخصی نگهداری می شوند. از این رو تمام کسانی که با صدف ها و اشیاء صدفی سر و کار دارند، می بایست نسبت به ماهیت ماده و چگونگی حفاظت، نگهداری و مشکلاتی که در مراحل مختلف برای صدف ها به وجود می آید، اطلاعات کافی داشته باشند.  

دکترمحمدعلی جعفریان، استاد دانشگاه اصفهان و مؤسس موزه­ی تاریخ­ طبیعی اصفهان در دیباچه درباره این کتاب می نویسد:  اثر حاضر که به­عنوان اولین نوشته­ی اختصاصی در آشنایی عمومی با صدف­ها و به ویژه حفاظت و مرمت آن­ها و اشیاء صدفی در زبان فارسی به رشته­ی تحریر درآمده، بازتاب علاقه­مندی و فعالیت­های ذوقیِ پژوهشگر ممتاز دانشجوییِ دانشگاه هنر اصفهان می­باشد که در اصل برای گروه­های مختلف باستان­شناسی، مرمت­، موزه داران، مجموعه­داران و افرادی که به جمع­آوری صدف­ها در سواحل دریاها و نگهداری آن­ها علاقه­مند هستند نگاشته شده، اما زبان برگزیده شده در نوشتار متن به­گونه­ای با حفظ جنبه­های علمی­اش، آن را برای کلیه­ی متخصصین و اشخاص آماتور قابل استفاده کرده است.

    این اثر در هشت فصل به همراه ضمائم و واژه­نامه­ی فارسی به انگلیسی و انگلیسی به فارسی ، در واقع از دو بخش اساسی تشکیل شده است؛ در بخش نخست که شامل چهار فصل اولیه است به مواردی از قبیلِ شناسایی صدف­های مهم از لحاظ تزئینی و کاربردی، بررسی مواد تشکیل دهنده­ی آن­ها، چگونگی جمع آوری و آماده­سازی این موجودات و موارد استفاده در صنایع دستی و هنرها از جمله جواهرسازی، خاتم کاری، حکاکی، ترصیع، نقاشی به همراه بررسی نمونه­ی شاخص صدف مرواریدساز ایران پرداخته شده و در بخش دوم که بقیه­ی کتاب را در بر می­گیرد به مباحثی از قبیلِ بررسی­آسیب­شناسی و چگونگی حفاظت و درمان صدف­ها در سایت­های باستان­شناسی، موزه­ها و مجموعه­ها به­ علاوه­ی­ روش­های نگهداری بهینه در مخازن به همراه نحوه­ی مستندسازی و نمایش آن­ها پرداخته شده است. از این رو محتویات کلی و جالب توجه­ این اثر که توسط آقای مهدی رازانی به رشته­ی تحریر درآمده از هر لحاظ ارزشمند و قابل ستایش بوده و استفاده از آن را به علاقمندان توصیه می­نماید. 

                                            تصاویری از صفحات داخلی کتاب