ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

ایران نامه

ایران نامه، پایگاه آگاهی رسانی میراث فرهنگی و طبیعی ایران و جستار های ایران پژوهی

خروس سپید به دیده بان حقوق حیوانات رسید!

 

دیده‌بان حقوق حیوانات، برنده جایزه ملی حمایت از حیوانات شد

پایگاه خبری "دیده‌بان حقوق حیوانات"،  به پاس یک سال تلاش بی‌وقفه برای اطلاع‌رسانی صحیح در خصوص وضعیت حیوانات ایران به عنوان برنده جایزه ملی حمایت از حیوانات (خروس سپید) در سال 1390 از سوی انجمن حمایت از حیوانات اصفهان انتخاب شد. دیده‌بان حقوق حیوانات ایران، به عنوان نخستین پایگاه خبری ثبت شده با موضوع حیوانات در یک سال گذشته کوشیده است اطلاع‌رسانی دقیق و جامعی نسبت به وضعیت حیوانات ایران و جهان داشته باشد به نحوی که در حال حاضر به مرجع خبری حامیان و دوستداران حیوانات برای فارسی زبانان سراسر جهان تبدیل شده است10 .سال پیش، انجمن‌ حمایت از حیوانات اصفهان، با نگرش به بُن‌مایه‌های تاریخی و فرهنگی، جشن بهمنگان را به عنوان روز ملی حمایت از حیوانات پیشنهاد نمود و طی سال‌های گذشته انجمن‌ها، گروه‌ها و حامیان حیوانات در سراسر ایران این روز را گرامی می‌دارند. «خروس سپید» از نشانه‌های روز بهمنگان است و این نشان از سال 1385 همه ساله به کوشاترین فرد و گروه فعال در زمینه حفظ و حمایت از حیوانات تعلق می‌گیرد. در این سال‌ها، این نشان به ترتیب به محیط‌بان شهید یحیی شاهکومحلی، انجمن یوزپلنگ ایرانی، بیژن فرهنگ دره‌شوری و ژاله فتوره‌چی تقدیم شده است.  در ایران کهن، ایرانیان همزمان با جشن باستانی بهمنگان، لباس‌های سفید می‌پوشیدند، غذاهای گیاهی مانند آش بهمنگان می‌پختند، به کوه و در و دشت می‌رفتند و می‌کوشیدند تا از ریختن خون حیوانات بی‌گناه پرهیز نموده و در این روز به حقوق تمام زیست‌مندان به‌ویژه جانوارن توجه‌ ویژه می‌کردند.

ادامه مطلب ...

حقوق کردها را محترم بشمارید!


پشتیبانی بیش از 50 تن از فعالان فرهنگی ایران از حقوق کردهای ترکیه

کشتن انسان‌های بی‌گناه در نوار مرزی ترکیه و عراق را محکوم می‌کنیم

 در اسناد و منابع تاریخی گفته شده که کردها هزاران سال است با دیگر تیره‌های ایرانی در تمدن و فرهنگی یگانه نشو و نما یافته‌اند؛ تمدنی که خود نیز در شکل‌گیری‌اش نقش داشته‌اند. هر چند میان بخشی از سرزمین این تیره‌ ایرانی با دیگر بخش‌های ایران‌زمین، دست‌کم از هنگام قدرت‌گیری عثمانی‌ها بر آناتولی، دیوار جدایی گذاشته شده است اما آنان هیچ‌گاه پیوندهای فرهنگی‌شان را با ایران و ایرانیان نگسسته‌اند.چندی پیش، گروهی از این هم‌خانمانان، در پی یورش جنگنده‌های ارتش ترکیه، هدف بمباران قرار گرفته و کشته شدند. هرچند، چنین وضعیتی برای کردها پیشینه دارد و دست‌کم در تاریخ معاصر نمونه‌های بسیاری را می‌شود در امپراتوری عثمانی، دولت‌های ملی‌گرای ترکیه و دولت بعث عراق گواه گرفت اما امید می‌رفت پس از سقوط صدام‌حسین -که بانی فجایع انسانی بزرگی چون رویداد حلبچه بود ـ و تلاش دولت‌های ترکیه برای پیوستن به اروپا این روند متوقف شود.

ادامه مطلب ...

سیر سور فرخنده باد!


سیر سور، جشنی برای تندرستی

شاهین سپنتا 

جشن‌های ایرانی پیوندی ناگسستنی با طبیعت دارند، از این روی پیوسته شادابی و سرزندگی را برای مردمان به ارمغان می‌آورند. یکی از این جشن‌های زیبا که امروزه کمتر نامی از آن در میان است اما شایسته توجه بیشتر است، «سیر سور» نام دارد.

«سیر سور» یا «جشن سیر» پیش و پس از اسلام در نواحی مختلف ایران در روز چهاردهم دی ماه برگزار می‌شده است. به نوشته ابوریحان بیرونی1 در کتاب « آثارالباقیه»، ایرانیان جشن سیر یا «سیر سور» را در «روز چهاردهم» یا «روز گوش» از دی ماه برگزار می‌کنند و در این جشن که از «زمان جمشید» بازمانده بود، ایرانیان همراه با «سیر و شراب» خوراک‌هایی از «سبزی و گوشت» می‌خورند تا «اندوه و بیماری‌ها» را از خود دور کنند و خود را «شفا» بخشند.

 «ابن خلف تبریزی»2 در «برهان قاطع»  «سیر سور» را با « روز گوش» یکی دانسته و آن را نام «روز چهاردهم از هر ماه شمسی» می‌داند و می‌گوید که « فارسیان در این روز عید کنند» و «در این روز گوشت و سیر، برادر پیاز، خورند» تا خود را ایمن دارند.

بیرونی در کتاب «قانون مسعودی» نیز به سیرسور اشاره نموده و  «گردیزی»3 در کتاب «زین الاخبار» از «سیر سور» یاد می‌کند و می‌نویسد که در این جشن «مغان طعام‌ها سازند و بخورند و چنین گویند که آن طعام‌ها مضرت دیوان را دفع کند ... سنت بر آن بود که در این روز از خوردن چربی خودداری کنند...»

ادامه مطلب ...

جشن یلدا فرخنده باد!


شب یلدا ریشه کریسمس

سروده استاد توران شهریاری

 

مهر رخشا، نکوترین چهر استشب یلدا تولد مهر است
چون که از روز اول دی ماه / روز گردد بلند و شب کوتاه
گرچه یلدا شب دی آمده است  /نیست پیدا که از کی آمده است؟
این همایون شب خیال‌انگیز  /هست در آخرین شب پاییز
بیخ و بن در حماسه گسترده است / در نهادش حماسه پرورده است
لفظ یلدا اگرچه سُریانی ستشب مهرآفرین ایرانی ست
به دَری معنی‌اش بود زادن / زندگانی به دیگری دادن
این شب تیره و بلند و دراز / صدفی هست پر ز گوهر راز
ره به استوره برده آغازش / پر از استوره‌ها بود رازش
همچو تاریخ ما، کهنسال است / مهر و شادی و جذبه و حال است

ادامه مطلب ...

گزارشی از همایش جشن های ایرانی

 

محورهای اصلی بیانیه پایانی همایش جشن‌های ایرانی:

ثبت جشن‌های ایرانی، رسمی شدن نشان شیر و خورشید سرخ

برپایی اتحادیه نوروز و حفاظت از دریاچه ارومیه

همایش جشن‌های ایرانی که به مناسبت جشن مهرگان، به‌کوشش انجمن فرهنگی ایران‌زمین برگزار شد با انتشار بیانیه‌ای به کار خود پایان داد. در این بیانیه، باشندگان خواستار ثبت جشن‌های ملی در فهرست میراث معنوی کشور و فراهم آوردن زمینه برای برپایی گسترده آن‌ها شدند و تاکید کردند: « ... گوشزد می‌کنیم که هر یک روز کوتاهی در برگزاری گسترده جشن‌ها، در واقع گستراندن فرصت برای حضور هر چه وسیع‌تر جشن‌ها و مناسبت‌های ساخته‌شده به دست دیگرانی است که اگر دلایل سیاسی پشتِ آنها هم در نظر گرفته نشود دست‌کم با فرهنگ ما بیگانه‌اند و با درون‌مایه‌های سستی که دارند شایسته ملت بزرگ ایران، با چنین فرهنگی غنی و ریشه‌دار، نیستند؛ آن هم در حالی که تمامی جشن‌های باستانی ایران در دل خود معنایی عمیق را نهفته دارند ...» شرکت کنندگان در این همایش، در بخش دیگری از این بیانیه همچنین خواستار ثبت و رسمی شدن دوباره نشان ملی «شیر و خورشید سرخ» شدند و به مسئولان یادآوری نمودند: « ... نشان ملی شیر و خورشید، نشانی کاملا فرهنگی و نه سیاسی و سلطنتی است و پاسداری از نشان شیر و خورشید سرخ برای نهاد امدادرسانی کشور، باید جزو افتخارات ما باشد؛ از این‌رو، ضمن درخواست برای ثبت ملی این میراث معنوی از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، خواهشمندیم نسبت به بازگرداندن و رسمی شدن آن اقدام فرمایند...» حاضران در این همایش همچنین خواستار شدند که مسئولان برای برپایی اتحادیه فرهنگی حوزه نوروز برنامه‌ریزی نمایند و به خواستِ دیرینه ایران‌زمینیان جامه‌ عمل بپوشانند و اتحادیه بزرگ اقوام ایرانی را شکل دهند...» در بخش پایانی این بیانیه، ضمن اشاره به وضعیت بحرانی محیط زیست ایران، دست‌اندرکاران جشنواره به نمایندگی شماری از سازمان‌های مردم‌نهادِ دوستدارِ میراث فرهنگی خواستار رسیدگی مسؤولان کشوری به وضعیت دریاچه ارومیه شدند و از آنان خواستند که پی‌گیر نجات این دریاچه‌ استوره‌ای ایران باشند.

ادامه مطلب ...

سروده‌ هما ارژنگی: مهرگان

 

مهرگان

سروده شورانگیز بانو هما ارژنگی را با صدای سراینده در اینجا بشنوید

 

چو مهر می دمد از بام  قله البرز،

و نور می چکد از شاخه‌های زرین بال،

شکوه و حشمت این قبله گاه جان افروز،

دوباره می کشدم تا فراخنای خیال ...

 

به مهرگان که همه گاه یاری و مهر است،

گیاه و آب و هوا از امید سرشارند،

غرور خاک، به رگ های تاک می جوشد،

و آسمان و زمین  رای آشتی دارند،

به عزم  پویه، به صحرای یاد می تازم ...

 

به جشن مهر در این دشت بی‌کران بینم،

سپاه ژنده دلیران مُلک ایران را

که بر سَمند غرور آفرین آزادی،

عنان گشاده بپویند راه یزدان را ...

 

ادامه مطلب ...

مهرگان روز پیمان

 

مهرگان روز ملی پیمان

مهندس کورش زعیم

مهرگان جشن بزرگ ملی ایرانیان، روز دادگری و راستی، و روز چیرگی سرشت نیک و درست ایرانی بر ستم‌گری و چیرگی دروغ و بیگانه‌اندیشی است. مهرگان روز پاسداری پیمان‌های اجتماعی و روز هشدار به پیمان‌شکنان است که در فرهنگ ایرانی، پیمان چه با راستی بسته شده باشد و چه با دروغ، آن یک پیمان است. مهرگان روز پاسداری از استقرار قانون بر پایه رای مردم و هشدار به قانون‌شکنان است. دو سال پیش در چنین روزی پیشنهاد کردم که این روز مهر و وفای به پیمان را به نام "روز ملی پاسداری پیمان" گرامی داریم. یک ملت از پیمان مردمان به یکدیگر به‌وجود می آید، و وفای به این پیمان است که ملت‌ها را پایدار نگه می‌دارد؛ و وفای دولت‌مردان و نمایندگان مردم به پیمان خود که خدمتگذار ملت باشند. این وفای به پیمان با ملت است که آنان را بر سر کار نگه می دارد. شکسن پیمان با ملت، سرانجامی بسیار سخت دارد، چه در زندگی چه در تاریخ. در روز فرخنده مهرگان بود که فرشتگان به یاری کاوه آهنگر شتافتند تا مردمان ایران زمین را از گزند ضحاک پیمان شکن ستم‌گر، که مغز جوانان برومند ایرانی را خوراک مارهای برآمده از شانه‌هایش می‌کرد، برهانند. ما ایرانیان، در هر کجای جهان که باشیم، این روز خجسته را جشن می گیریم و پاک‌شویی تن و روان می‌کنیم. پاک‌شویی می‌کنیم تا خود را از هرگونه آلودگی ناایرانی چون دروغ و حسد و آز و کینه و خشونت‌گرایی بزداییم. امروز بار دیگر با یکدیگر هم‌‌پیمان می‌شویم که سه شعار ایرانی پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک را راهنمای زندگی خود کنیم. هم‌پیمان می‌شویم تا دروغ و فساد را از میهن خود برانیم و راستی و درستی و شایسته‌سالاری را جانشین نماییم. هم‌پیمان می‌شویم که در این راه هرگز در برابر زور و زر و تهدید و فساد تسلیم نشویم. هم پیمان می‌شویم که هیچ فریب خورده بیگانه اندیش را که علیه یکپارچگی و منافع ملت و میهنمان اقدام می‌کند نپذیریم؛ و هم‌پیمان می‌شویم که بخواهیم فقط ایرانی باشیم چنان‌که همه مردم جهان آرزو کنند ایرانی باشند. ما همه با هم پیمان می‌بندیم که تا حق آزاد و آزاده زیستن را که آیین زندگی ما ایرانیان است بازپس نگیریم آرام ننشینیم.  کورش زعیم . 14 مهر 1390 . 

ادامه مطلب ...

دکتر خورشیدیان: مهرگان روز مهرورزی و پیمان


فرنشین انجمن موبدان تهران در جشن مهرگان:

مهرگان روز عشق و مهرورزی و تحکیم دوستی‌ها

مهر در فرهنگ زرتشتی با مهربانی مترادف است. ایزد مهر که در وجود همه ما انسان‌ها به ودیعه گذارده شده است، خواستار و پاسدار برابری حقوق همه انسان‌ها و نهادینه شدن عدل و داد در سرتاسر گیتی می‌باشد. مردم نیز با بخشش یک شاخه گل یا برگی سبز یا هدیه‌ای مناسب  و با پراکندن سخنان زیبا و اندیشه‌برانگیز  و مثبت و سازنده، به یکدیگر مهر می‌ورزند و مهربانی می گسترانند و عطر عشق می‌پراکنند. به گزارش تارنمای امرداد (پایگاه خبری زرتشتیان) موبد اردشیر خورشیدیان، فرنشین انجمن موبدان تهران در جشن مهرگان امسال (١٣٩٠) که در مارکار تهران‌پارس برگزار شد، با بیان این مطلب گفت: «...بی تردید هرملتی حق دارد که برپایه موازین فرهنگی خود، روزی ویژه را تعیین و آن‌را سخت گرامی دارد. برپایه پرسشی که از سوی هم میهنان شده بود، چون جشن مهرگان، روز مهربانی کردن و پایبندی به همه اصول عشق ورزی می باشد، بنا به مصوبه انجمن موبدان تهران "روز عشق و مهرورزی و تحکیم دوستی‌ها"،  روز مهر از ماه مهر و جشن فرخنده مهرگان تعیین شد. امید که همه ایرانیان از هر دین و مذهب و فرقه و ملیتی که هستیم، به فرهنگ پربار نیاکانی و باورهای مشترک پشت این آیین‌های نیکو و سرشار از دانش و خرد کهن، بیش از پیش بازگشته و ضمن پاسداری از همه ارزش‌های نیک و انسانی موجود در باور و فرهنگ خویش، این روز بزرگ و جشن ملی را جایگزین جشن والنتاین کنیم.  و امید بیشتر این که روز به روز از عشق های دروغین، توام با تزویر و ناراستی و عدم احساس مسئولیت در برابر معشوق، کاسته گشته، و عشق راستین و مهر اهورایی، در دل‌ها بیدارتر و ما بین مردمان گیتی به ویژه افراد جامعه بهدینان، بیش از پیش پراکنده گردد. » متن کامل سخنرانی موبد اردشیر خورشیدیان را در ادامه بخوانید: 

ادامه مطلب ...

نازبو نماد شهریورگان

 

گل شاه‌اِسپَرغم (نازبو)، نماد جشن شهریورگان

«شهریور» در فارسی، «شهرور» در پهلوی و «خشترویریه» در اوستا به معنای «شهریاری آرمانی»، در گات‌ها یکی از فروزه‌های اهورامزدا و در اوستای نو، یکی از امشاسپندان است و او را مینوی جوانمردی نیز خوانده‌اند. در گاه‌شماری ایرانی، ششمین ماه سال و چهارمین روز از هر ماه «شهریور» نام دارد، از این‌روی در روز شهریور از شهریور ماه یا چهارم شهریورماه «جشن شهریورگان» را برپا می‌کنیم. جشن شهریورگان پیوندی نیز با استوره‌ نبرد نخستین بشر (کیومرث)، با اهریمن دارد. در این استوره، کیومرث با یاری امشاسپند شهریور بر اهریمن پیروز شده و دوران پیروزی و شهریاری بشر بر زمین آغاز شده است. روز جشن شهریورگان از سوی انجمن موبدان به نام « روز پدر ایرانی» نام گذاری شده است. در اندرزنامه «آذرپاد مهر اسپندان» نیز آمده است : « در شهریور روز شاد باش زیرا که شادی ویژه مردمانی ست که شهریار گزیده خوب داشته باشند.» بیرونی همچنین روایت می کند که «...در شهریورگان آتش های بزرگ می افروختند و عبادت خدا و ستایش او را زیاد می‌کردند و برای خوردن و دیگر شادمانی‌ها به گرد هم جمع می‌شدند». در کتاب پهلوی «بندهش»، آنجا که «درباره چگونگی گیاهان» سخن به میان می‌آید، از میان گل‌ها، « شاه اِسپَرغم » گل ویژه شهریور معرفی شده و آمده است: «... این را نیز گوید که هر گلی از آن امشاسپندی است؛ و باشد که گوید: شاه اِسپَرغم، شهریور را ... خویش است...» که بر این اساس از میان گل‌ها، شاه اسپرغم نمادی زیبا برای شهریورماه و جشن شهریورگان خواهد بود. 

ادامه مطلب ...