به مناسبت ۴۵ اُمین سال درگذشت فروغ فرخزاد

گل و گیاه در اشعار فروغ فرخزاد* 

دکتر بهرام گرامی**

فروغ فرخزاد در 15 دی ماه سال 1313 خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. پدرش نظامی و سختگیر و مادرش خانه دار و کمابیش سنّتی بود. چهار برادر و دو خواهر داشت و خود فرزند سوّم خانواده بود. با تمام کردن دبستان، به دبیرستان خسروخاور رفت. شانزده ساله و در کلاس نهم بود که با پرویز شاپور، نوۀ خالۀ مادرش که تقریباً  14 سال از او بزرگتر بود و دانشگاه را تمام کرده بود، ازدواج کرد. در 29 خردادماه 1331 که هفده سال و نیم داشت پسرش کامیار را به دنیا آورد و در 17 آبان 1332 که هنوز نوزده ساله نشده بود از شوهرش جدا شد (1،2) و حقّ سرپرستی فرزندش را برای همیشه از دست داد (3). در سال 1335 سفری 14 ماهه به ایتالیا و آلمان کرد تا به قول خودش بهتر بتواند نفس بکشد، فریاد بزند و بخندد. در سال بعد به چند کشور دیگر اروپایی رفت. از شهریور 1337 به فیلم‌سازی روی آورد و زیر نظر ابراهیم گلستان به تولید فیلم های کوتاه پرداخت که برخی از آنها برندۀ جوایزی معتبر گردید. در سال 1341، پسر خردسال یک زوج جذامی در جذامخانۀ تبریز را بفرزندی خواند و به تهران آورد. سه چهار سالی قبل از مرگش با خوردن قُرص دست به خودکُشی زد. سرانجام در بعد از ظهر 24 بهمن 1345، در سی و دو سالگی، هنگام رانندگی، براثر تصادف جان خود را از دست داد و در گورستان ظهیرالدوله، بالاتر از تجریش در جادۀ دربند، به خاک سپرده شد (1،2). "فروغ بضاعتی اندک از شعر کهن و تسلّطی بسیار بر اوزان عروض داشت" (4). اشعار او بیشتر دربارۀ خودش است: یاد کودکی و نوجوانی، تلخی‌های خانواده، و فاش‌گویی در عشق‌ورزی. "حجاب رمز و راز از گِرد خود برگرفت تا از مرد کشف حجاب کند و به او حیاتی نو بخشد" (5). فروغ با شکستن قیدهای همسری و مادری به آزادی دلخواهش رسید و تازه فهمید که این آزادی چقدر پوچ و مبتذل بوده است و برای رهایی از رنج اینگونه زیستن به پاخاست و تولدی دیگر یافت (6). از فروغ پنج مجموعه شعر برجای مانده: اسیر (1331، با تغییرات 1334)، دیوار (1335)، عصیان (1336)، تولّدی دیگر (شامل سروده های 1338 تا 1342) و ایمان بیاوریم به آغاز فصل سرد، که پس از درگذشت او انتشار یافت. در این نوشتار، به سَبک و روال دیگر کارهای این نگارنده در مورد گل‌ها و گیاهان در اشعار شاعران، ابتدا نام و مشخصات گونۀ گیاهی و ویژگی های مورد توجّه شاعر، و سپس بخشی از شعر، حاوی نام گونۀ گیاهی، آورده شده، در حدّی که معنی مُحَصّلی از آن بخش به دست آید. برخی از واژه‌ها معنی شده و در بعضی موارد شواهدی از شعر قدیم فارسی نیز ارائه گردیده است. در زیر هر شعر، نام مجموعه در سمت راست، نام شعر در وسط، و شمارۀ صفحه در سمت چپ آورده شده است (1). گونه های گیاهی به ترتیب الفبایی آمده اند (7). 

گزارش آیین یادبود فرهاد ارژنگی

نقش فرهاد رونمایی شد

بزرگداشت نابغه‌ موسیقی، ۵۰ سال پس از درگذشتش 

  

هما ارژنگی در آیین یادمان برادرش فرهاد ارژنگی

 ۵۰ سال پیش، تهران شاهد جوانمرگی هنرمندی ارزنده بود. فرهاد ارژنگی (۱۳۱۷- ۱۳۴۰) -آهنگساز، نوازنده تار و نقاش- چونان اختری از آسمان فرهنگ و هنر ایران گذر کرد و آثار پُر ارزش خویش را، هر چند اندک، برای آیندگان به یادگار نهاد. به گزارش قانون، 50 سال پس از درگذشت این هنرمند نابغه، هنرمندان و اندیشمندان کشورمان، یکشنبه 24 مهرماه در فرهنگسرای ارسباران، گردهم آمدند تا یاد او را گرامی دارند و از کتاب «نقش فرهاد» که دربردارنده آثار نُت‌نویسی‌شده اوست، رونمایی کنند.

نگاهی به زندگی و آثار فرهاد ارژنگی

به یاد فرهاد ارژنگی

ستردن غبار پنجاه ساله، شمایل نابغه‌ای جوانمرگ

نوشته: علیرضا میرعلی نقی 

بهار1390، خاموشی فرهاد، پنجاه ساله می‌شود. شاید نوبت شکستن این سکوت رسیده باشد؛ و صدای او را از ورای ساخته‌ها و نواخته‌هایش بشنویم. او در عمر کوتاه بیست و دو ساله‌اش، در زندگانی هنری‌اش که بیشتر از پنج سال فعال نبود، همچنان خاتم فیروزه‌ی بواسحاقی، به قول لسان الغیب، خوش درخشید، ولی دولت مستعجل بود. فرهاد ارژنگی، در مجموعۀ انتشارات موسیقی ایرانی، که در این ایام بسی حجیم‌تر از دهه‌های پیش هم شده، کوچکترین ردپایی؛ و یا سایه‌ی دستی ندارد. نه کسی صدای تار او را از همان نوارهای تکه پاره‌ی قدیمی شنیده، و نه حتی قطعه‌ی کوتاهی از او، در این همه نوار و سی دی و کنسرت اجرا شده است. خاطره‌ی او به شکلی دردناک، پرغرور، معصوم و همیشه جوان، فقط در ذهن همسالانش زنده است، یادهایی پر از علاقه و احترام و حسرت، برای نبوغی که در آستانه‌ی جوانی ناگاه به تیر بلا پرپر شد؛ و هیچکس به درستی ندانست که کمانکش، چه کسی بود و از چه رو، او را هدف گرفته بود.

یاد و نام دکتر ورجاوند گرامی باد!

به یاد دکتر پرویز ورجاوند

سروده استاد توران شهریاری 

پرویز ورجاوند ناگه دیدگان بست / دردا دریغا ناگهان چشم از جهان بست 

عشق وطن با خون به‌رگ‌هایش روان بود/ آن عشق ورجاوند و جاویدش از آن بود 

گویی که این ایرانی بخرد از آغاز / با مهر میهن کرد چشم خویش را باز 

ایران و ایران‌باوری شد عشق پرویز / عشقی بزرگ و آسمانی و دلاویز 

هر جای ایران بهر او بهتر ز زر بود / زیرا که ایران مهد فرهنگ و هنر بود 

بهر نگهداری ز میراث نیاکان / باید به راهش کارها کرد از دل و جان 

میراث فرهنگ بشر، از بهر پرویز / بودی هویت‌ساز و هم خاطر برانگیز 

باید از او آموخت ایران باوری را / در راه فرهنگ وطن روشنگری را 

او اوستادی بخرد و صاحب‌نظر بود / او از بسی آگه‌دلان آگاه‌تر بود 

آن بخرد میهن‌پرست و راد و آگاه / الهام‌بخش همرهانش شد در این راه 

هر چند بگرفت او ز سوربن دکترایش / کم بود این عنوان به چشم دل، برایش 

او زین سپس جزیی بود از خاک ایران / آسوده در دامان خاک پاک ایران 

پرویز را ایزد بیامرزد به مینو / مام وطن فرزند کم آرد چنان او 

ما هم به سوگیم و غمین، با خاندانش / بادا درود دوستداران بر روانش 

عکس از: کورش ایران نژاد

به مناسبت 12 اردیبهشت، روز معلم:

روز معلم، پنجاهمین سالروز خیزش معلمان گرامی باد!

۱۲ اردیبهشت ماه، پنجاهمین سال‌روز مبارزات درخشان زنان و مردان معلم برای دست‌یابی به حقوق پایمال شده خود است که در تاریخ مبارزات آزادی‌خواهی و حق طلبی ملت ایران در یک‌صد سال اخیر، جایگاهی ویژه دارد. در روز 12 اردیبهشت ماه سال 1340، معلمان ایران در برابر حکومت استبدادی حاکم که می‌خواست با درهم کوبیدن جنبش معلمان حقوق آنان را نادیده بگیرد و پایمال کند، تسلیم نشدند و قهرمانانه مقاومت کردند و حکومت را به واپس‌نشینی واداشتند و موفق شدند در راه کسب حقوق صنفی خویش گامی به پیش بردارند. در 12 اردیبهشت‌ماه 1340 تجمع مسالمت‌آمیز معلمان در میدان بهارستان (مقابل مجلس شورای ملی) برای بیان نارضایتی از حقوق مادی و معنوی خود و بی عدالتی در جامعه، به کتک زدن معلمان و شهید شدن ابوالحسن خانعلی دبیر جوان فلسفه و عربی دبیرستان جامی تهران که در زمان شهادت دانشجوی دوره دکترای فلسفه دانشگاه تهران بود، منجر شد و آن تجمع مسالمت آمیز به خاک و خون کشیده شد.   

چهلمین روز درگذشت استاد مهریار

آیین چهلمین روز درگذشت استاد مهریار 

 

به مناسبت چهلمین روز خاموشی چشم و چراغ فرهنگ و ادب اصفهان

استاد محمد مهریار

روز جمعه 26/1/1390 از ساعت 3 تا 5 بعدازظهر در مسجد المهدی واقع در مرداویج، چهارراه رسالت گردهم می آییم و سپس بر سر مزارش در قطعه 33 باغ رضوان به سوگ می نشینیم.

خانواده استاد مهریار و شاگردانش، انجمن دوستداران اصفهان، انجمن دوستداران فردوسی، انجمن فرزانگان، انجمن مثنوی پژوهان، بنیاد فرهنگی فردوسی، جمعیت دوستداران محیط زیست.

آغاز به کار تارنگار استاد هما ارژنگی

هما ارژنگی از ایران می گوید

مجوعه‌ای از آثار استاد هما ارژنگی و خاندان هنرمندش در تارنگاری که به تازگی آغاز به کار نموده، در دسترس علاقه‌مندان به این آثار ارزشمند قرار گرفت. تارنگار «با من از ایران بگو ...» که توسط دوستداران و علاقه‌مندان آثار بانو هما ارژنگی راه‌‌اندازی شده، دربرگیرنده تازه‌ترین سروده‌‌ها و پنج آلبوم از سروده‌های میهنی، حماسی، عرفانی و عاشقانه هما ارژنگی با صدای خود شاعر و با عنوان‌های «فلات ایران»، «راز نرگس»، « کوچه‌های عاشقی»، «گل هزارپر» و «سرو کاشمر» است.  افزون بر این، گزیده آثار استاد رسام ارژنگی، پدر بانو هما ارژنگی و نمونه‌هایی از هنر موسیقی زنده‌یاد فرهاد ارژنگی، برادر او نیز به عنوان نمونه‌ای از آثار برجسته هنری خاندان ارژنگی در این تارنگار منتشر شده است. از هما ارژنگی، شاعر و نویسنده و مترجم ایرانی تاکنون سه مجموعه شعر و سه عنوان ترجمه منتشر شده است. نخستین مجموعه شعر هما ارژنگی با عنوان «پرواز عاشقان» در سال 1373 و دومین دفتر شعرش با عنوان «گل هزار پر» در سال 1379 و سومین دفتر شعرش به نام «راز پرواز» در سال 1385 به چاپ رسیده است. هما ارژنگی در سروده‌هایش به فرهنگ و تاریخ پر افتخار ایران‌زمین نگرشی ویژه دارد و مهر میهن در سروده‌های حماسی‌اش موج می‌زند. از تارنگار استاد هما ارژنگی در نشانی زیر دیدن کنید:  

http://arzhangi.blogfa.com

آخرین وداع یاران با مهریار!

مهریار در کنار یار آرمید! 

ایران‌نامه: روز آدینه 20/12/89 گروه‌های مختلف مردم اصفهان، استاد محمد مهریار را از خانه تا باغ رضوان همراهی کردند و پیکر این استاد نام‌آور را به جای آن که در قطعه نا‌‌م‌آوران باغ رضوان به خاک بسپارند به قطعه 33 بردند و در کنار همسرش که چندی پیش درگذشته بود به خاک سپردند تا آخرین وصیت استاد را که خواسته بود خانه ابدی‌اش در کنار همسرش باشد، اجابت کرده باشند. حضور چهره‌های دانشگاهی، فرهنگی و هنری برجسته اصفهان و دیگر اقشار مختلف مردم در آیین خاکسپاری استاد مهریار، از محبوبیت گسترده او در میان همشهریانش سخن می‌گفت. آیین یادبود استاد مهریار، صبح فردا دوشنبه 23/12/89 در مسجدالمهدی مرداویج و آیین هفتمین روز درگذشت او نیز صبح روز آدینه 27/12/89 در همان محل برگزار خواهد شد. در ادامه تصاویری از آخرین وداع یاران مهریار با او را خواهید دید:

آیین یادبود استاد مهریار

فراخوان شرکت در آیین یادبود استاد مهریار  

ایران‌نامه: دوستداران اصفهان و فعالان فرهنگی این شهر، به مناسبت درگذشت استاد محمد مهریار، اصفهان‌شناس نامدار، با انتشار پیامی‌، ضمن ارج نهادن به جایگاه والای او در پهنه دانش و فرهنگ، هم‌سخن با خانواده وی، همه یاران و  همراهان او  را فراخواندند تا در آیین یادبودش که روز دوشنبه 23/12/89 از ساعت 9 تا 30/11بامداد در مسجد المهدی خیابان مرداویج در اصفهان برگزار می‌شود، حضور یابند و یاد و نام استاد را گرامی دارند. متن پیام شماری از انجمن ها و خانواده استاد به شرح زیر است: