پل شهرستان هم به درد پل خواجو مبتلا شد

پُل ارتباط  قبل و بعد از اسلام به نم نشست

پل تاریخی شهرستان به‌دلیل ترک‌خوردگی پایه‌ها و رطوبت دیوارها وضعیت نگران‌کننده‌ای پیدا کرد. این درحالی‌است که پل شهرستان یکی از کهن‌ترین پل‌های اصفهان محسوب می‌شود و تاریخ آن مربوط به دوره‌های متعدد است. گویی نقش پلی را ایفا می‌‎کند که ارتباطی میان قبل و بعد از اسلام زده‌است.

خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ ریزش آجرها، ترک‌خوردگی پایه‌ها و رطوبت دیوارهای پل‌های تاریخی اصفهان گویی تمامی ندارد. درحالی یکی دیگر از پل‌های تاریخی اصفهان به نم نشست که پیش از این دوستداران و فعالان‌میراث‌فرهنگی این شهر وضعیت پل تاریخی خواجو را نگران‌کننده اعلام کردند.

«شاهین سپنتا»، یکی از دوستداران میراث فرهنگی اصفهان در این مورد به CHN گفت: «پل تاریخی شهرستان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین پل‌های تاریخی ایران وضعیت مطلوبی ندارد و با این که از یک سال پیش این آسیب‌ها بر بدنه پل مشهود بوده و چندبار وضعیت آن به اطلاع مسئولان اداره میراث فرهنگی اصفهان رسیده، ولی با وجود شرایطی که به خاطر بی‌آبی زاینده‌رود برای مرمت این پل فراهم است، این اداره تاکنون اقدامی برای مرمت آسیب‌های موجود نکرده است». 

سپنتا افزود: «در حال حاضر، شاهد ریزش آجرها، ترک خوردگی‌پایه‌ها و ریزش سنگ‌های آن، نم کشیدگی دیوارها، یادگاری نویسی و نصب آگهی بر بدنه پل، عدم جمع آوری رسوبات و نخاله‌های زیر پل، رویش گیاهان بر بدنه و پایه‌های پل، آتش افروزی افراد ناگاه در زیر پل و تبدیل آن محل به مکانی برای از بین بردن پلاک و اسناد و خودروهای مسروقه توسط سارقان هستیم».

این دوستدار میراث‌فرهنگی ادامه داد: «هم‌اکنون به‌دلیل خشکی طولانی مدت زاینده‌رود، ضرورت پایش مرتب وضعیت پل‌های تاریخی اصفهان را نباید فراموش کرد تا از هرگونه نشست و آسیب بیشتر بر این آثار ارزشمند پیشگیری شود».

پل شهرستان قدیمی‌ترین پل بر زاینده‌رود و یکی از کهن‌ترین پل‌های ایران است. قدمت شالوده اصلی این پل به دوران هخامنشیان (330- 550 پیش از میلاد ) بازمی‌گردد. اما ساختار امروزی آن از دوران ساسانی (651- 224 میلادی ) برجا مانده و در دوره های تاریخی بعدی مثل دیلمیان، سلجوقیان و صفویان مورد بازسازی قرار گرفته است. پل شهرستان 108 متر طول و 13 دهانه اصلی دارد. پایه‌‏های این پل روی سنگ‌های طبیعی کف رودخانه استوار شده ‌است.

 پل شهرستان در کنار قدیمی‌ترین بافت تاریخی اصفهان به نام "جی " و در نزدیکی تپه باستانی اشرف قرار دارد. از روی این پل یکی از زیباترین چشم اندازهای زاینده رود را می توان تماشا کرد.

 پیش‌از این نیز گزارش‌هایی از وضعیت نگران کننده پل تاریخی خواجو منتشر شد.  دوستداران میراث فرهنگی اعلام می‌کنند که وضعیت این پل تاریخی اصفهان که اکنون بر بستر خشکیده زاینده رود به حال خود رها شده است، دست کمی از وضعیت پل خواجو ندارد.

سپنتا همچنین با توجه به گزارش‌های پیشین درباره وضعیت نگران کننده پل خواجو و واکنش سازمان میراث فرهنگی اصفهان به آن گزارش‌ها گفت: «اداره کل میراث‌فرهنگی اصفهان درخصوص نم‌زدگی ناشی از سرریزشدن آب از روی سطح پل خواجو به سایر قسمت‌ها اعلام کرده است که "این قسمت چند سال پیش توسط شهرداری ساخته شده که البته شیب‌بندی مناسب و خروجی آب‌های سطحی درست تعبیه نشده، در حالی که سازمان میراث فرهنگی، مرجع قانونی و متولی مرمت و حفاظت ابنیه تاریخی طبق آخرین روش‌های علم مرمت است و معمولا پیش از اجرای هرگونه طرحی در یک اثر تاریخی، طرح مورد نظر باید زیرنظر مشاوران و کارشناسان سازمان میراث فرهنگی و همچنین منطبق بر اصول و ضوابط فنی آغاز و اجرا شود؛" اما با توجه به جوابیه این سازمان، در هنگام افزودن بخش‌های الحاقی به پل خواجو، شهرداری خودسرانه عمل کرده و سازمان میراث فرهنگی نیز نظارتی بر آن پروژه نداشته است».

 سپنتا افزود: «با این حال، بخش‌های الحاقی اگرچه از قدمت زیادی برخوردار نیست اما نباید فراموش کنیم که بر اساس مستندات تاریخی بازسازی شده و اکنون بخشی از پیکره یک پل تاریخی است و هرگونه نابسامانی و ناهنجاری در آن، چشم انداز پل تاریخی خواجو را مخدوش می‌کند».

 سپنتا افزود: «این که گفته شود "آلودگی‌های بصری پل، یک مورد اجتماعی است و اداره کل میراث‌فرهنگی بر چگونگی عبور و مرور مردم روی این پل‌ها نظارت مستقیم ندارد" در حقیقت فرافکنی و شانه خالی کردن از بار مسئولیتی است که بر عهده این سازمان است و شایسته به نظر می‎‌رسد که با اجرای برنامه‌های فرهنگی و آموزش شهروندان و گردشگران از میزان این ناهنجاری‌های اجتماعی کاسته شود».

 وی با اشاره به جوابیه اداره کل میراث فرهنگی اصفهان درخصوص ترک‌‎های مشاهده شده بر بدنه پل خواجو گفت: «در جوابیه اداره کل میراث فرهنگی اصفهان آمده که این ترک‌ها "حدود 3 سال است که نشانه‌گذاری شده و گزارشات حاکی از غیرفعال بودن آن دارد و دو ماه قبل مجددا توسط کارشناسان میراث‌فرهنگی و همچنین کارشناسان سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته" اما در بازدیدهای مجددی که با همراهی کارشناسان میراث فرهنگی از پل خواجو به عمل آمد، هیچ اثری از آنچه که "نشانه گذاری در 3 سال قبل " مشاهده نشد و تنها علائم محدود و ناقصی مربوط به سال 82 مشاهده شد که اکنون قابل استناد نیست».

این فعال‌میراث‌فرهنگی افزود: «طبق جوابیه این سازمان، برخی از آسیب‌ها چند سال است که بر بدنه این پل مشاهده می‌شود و "در وضعیت قبلی بدون تغییر باقیمانده" اما از سوی دیگر این سازمان تاکید می‌کند که "مرمت مواردی از این دست در تقویم کاری این اداره کل گنجانیده شده و روزانه انجام می‌شود". اما پرسش اینجاست که اگر سازمان میراث فرهنگی برنامه و تقویم کاری مدونی برای مرمت آثار تاریخی دارد پس چگونه است که این آسیب‌ها چند سال است که بدون تغییر بر بدنه این پل باقی مانده و بعد از گذشت چند سال هنوز نوبت به مرمت این آسیب‌ها نرسیده است؟ آیا در صورت وجود چنین تقویمی برای مرمت آثار تاریخی، بهتر نیست که آن را برای آگاهی مردم منتشر نمایند تا مشخص شود که به چه میزان مورد عمل قرار می گیرد؟

 تاکنون گزارش‌های فعالان میراث فرهنگی و دوستداران اصفهان از وضعیت نگران کننده آثار تاریخی این شهر، مستند بوده است اما متاسفانه حتی در گزارش اخیری که مرمت یک روزه دیوار فروریخته پل خواجو منتشر شد، هیچ گونه مستنداتی ارائه نشده است.

 سپنتا در پایان با اشاره به بی توجهی سازمان میراث فرهنگی به انتقاداتی که از عملکرد این سازمان می شود، تاکید کرد: «در حال حاضر، کارشناسان این سازمان از مصاحبه با رسانه‌ها منع می‌شوند و حتی فشارهای پیدا و پنهان از سوی این سازمان بر رسانه‌ها وارد می‌شود تا از بازتاب نظرات دوستداران میراث فرهنگی خودداری کنند و از سوی دیگر، توصیه می‌شود که تنها به بازتاب بیانیه‌ها و نظرات رسمی این سازمان مبادرت ورزند اما به نظر می‌رسد که سازمان میراث فرهنگی به جای فرافکنی و توجیه کاستی‌های خود بهتر است که با استقبال از همه دیدگاه‎ها و انتقادات و جمع‌بندی آنها نسبت به انجام مسئولیت‌های خود بیش از پیش کوشا باشد.»

عکس‌های بیشتر را از وضعیت پل خواجو در ادامه ببینید: