موزه‌داری در اصفهان در گفتگو با هنر نیوز

اصفهان موزه‌ای درخور ندارد !

 اصفهان یک شهر موزه است که حیات و بقای آن در گرو حفظ بسیاری از آداب، سنت‌‌ها، پیشه‌ها و هنرهای دستی است که از هزاران سال پیش تداوم یافته و هنوز قابل مشاهده است. شاهین سپنتا در گفت و گو با "مریم اطیابی" خبرنگار "هنرنیوز" با بیان این مطلب گفت: با توجه به این موضوع و حضور گردشگران داخلی و خارجی، این شهر نیازمند موزه‌ای بزرگ و مجهز است تا اشیای تاریخی مرکز ایران را در خود نگهداری کند اما در حال حاضر اصفهان فاقد این مهم است. وی گفت: نزدیک به 30 موزه تخصصی کوچک در زمینه‌های مختلف در اصفهان دایر است. قدیمی‌ترین موزه اصفهان، «کلیسای وانک»، به دست ارامنه اصفهان اداره می‌شود که شامل آثاری از تاریخ و فرهنگ ارامنه و تجهیزات چاپ و تابلوهای نقاشی است. وی افزود: از دیگر موزه‌های مطرح این شهر موزه «تاریخ طبیعی»، موزه مردم‌شناسی «حمام علی‌ قلی آقا» و «کاخ- موزه چهل‌ستون» هستند. این موزه‌ها از امکانات و شرایط بهتری برخوردارند اما به طور کلی مانند سایر موزه‌های کشور از استاندارد‌های جهانی عقب‌ترند.

سپنتا در پاسخ به این پرسش که آیا در موزه‌های اصفهان از سیستم‌های پیشرفته‌تر مثل گوشی برای ارائه توضیحاتی به بازدیدکنندگان استفاده می‌شود؟ و کدام موزه از وضعیت بهتری برخوردار است؟ گفت: من فقط در موزه مردم‌شناسی روستای کندلوس در استان مازندران این گوشی‌ها را دیده‌ام اما به نظر می‌رسد که کلیسای وانک موفق‌ترین موزه اصفهان است که حتی از تلویزیون برای پخش فیلم در مورد قتل عام ارامنه، نحوه زندگی آنها، و اطلاع‌رسانی درباره تاریخچه اشیاء موجود در موزه استفاده می‌کند. همچنین موزه مردم شناسی «حمام علی‌قلی آقا» به عنوان یک حمام تاریخی نقش مؤثری در جذب گردشگر دارد.

وی ادامه داد: یک‌سری موزه تخصصی مثل موزه آب توسط شرکت آب، موزه آموزش و پرورش توسط اداره کل آموزش و پرورش، موزه روزنامه‌نگاران در تخت فولاد و موزه هنرهای دستی و موزه هنرهای معاصر نیز وجود دارند که معمولا زیر نظر ارگان خاصی هستند و بازدیدکنندگان کمتری دارند. برخی دیگر مثل "موزه خصوصی حسین پناه"هم  وجود دارند که به صورت مجموعه آثار عتیقه اداره می‌شوند، این‌ها، مجموعه‌های خصوصی هستند که نام موزه بر آنها گذاشته می‌شود اما قطعا قابلیت‌های یک موزه را ندارند و بیشتر کلکسیونی از اشیای تاریخی-فرهنگی ارزشمند هستند.
وی تشریح کرد: در بعضی شهرهای استان مثل نایین، ابیانه، انارک و برزک موزه مردم‌شناسی وجود دارد که معمولاً توسط شهرداری‌ها با مشارکت بخش خصوصی و سازمان میراث فرهنگی ایجاد شده است. همچنین «سیلک» کاشان به عنوان یک سایت-موزه به معرفی محوطه باستانی سیلک می‌پردازد و قدمتش به 7 هزار سال می رسد.

وی افزود: طبق گفته رئیس اداره کل میراث فرهنگی اصفهان، سایت- موزه تپه اشرف نیز پس از اتمام کاوش‌ها افتتاح می‌شود.

سپنتا خاطرنشان کرد: همچنین این اداره کل اعلام کرده که در زمانی نه چندان دور یکی از کارخانجات ریسندگی مربوط به دوره پهلوی، واقع در چهارباغ به عنوان نماد معماری صنعتی اصفهان حفظ و بعد از انجام مرمت و نوسازی این ساختمان به موزه بزرگ اصفهان اختصاص می‌یابد.

وی افزود: در عین حال هنگامی که گردشگران وارد استان اصفهان می‌شوند همچنان از دیدن یک موزه بزرگ و در خور شان فرهنگی – تاریخی اصفهان محروم هستند.

این فعال میراث فرهنگی یادآور شد: وقتی در بازار اصفهان قدم می‌زنیم مراحل ساخت یک اثر هنری، زندگی و تداوم و استمرار فرهنگ سنتی را می‌بینیم. به عنوان مثال چگونگی مراحل ساخت ظروف مسی، یا پارچه قلمکار قابل رویت است، پس این واقعیت که اصفهان یک شهر موزه است، بار مسئولیت مسئولان شهری و فرهنگی این شهر را سنگین‌تر می‌کند.

وی اضافه کرد: هنگامی که مسافران از طریق شرکت‌های خدمات گردشگری وارد اصفهان می‌شوند این شانس را دارند که از طریق راهنمایان تور به مراکز تاریخی و فرهنگی برده شوند و اطلاعاتی را دریافت ‌کنند اما متاسفانه هیچ برنامه مدونی برای گردشگرانی که به صورت انفرادی به دیدن اصفهان می‌آیند، وجود ندارد و دریافت اطلاعات به ابتکار و تلاش خود گردشگر بستگی دارد، در صورتی که استفاده از حضور گردشگران به عنوان سفیران فرهنگی و هدایت درست آنها برای بازدید از پتانسیل‌های گردشگری در شهری مثل اصفهان از ضروریات است.

وی ضمن اشاره به اینکه موزه‌ها در نگهداری فرهنگ و تمدن یک منطقه و کشور نقش موثری ایفا می‌کنند، خاطرنشان کرد: در بخش آموزشی، هرچند دانش آموزان از باغ پرندگان و پروانه‌ها بازدید می‌کنند، اما به ندرت دانش‌آموزان به سایت - موزه‌ها، موزه‌های مردم‌شناسی و تخصصی مثل آب و سکه و غیره جهت بازدید هدایت می‌شوند.

به گفته این فعال میراث فرهنگی، استفاده درست از موزه‌ها برای آموزش مردم، دانشجویان، دانشجویان و دانش‌آموزان نیازمند برنامه‌ریزی، بکارگیری کارشناسان خبره، استفاده درست از زیرساخت‌ها و ورود و حضور افراد و گروه‌های فعال فرهنگی است.

وی توضیح داد: به‌کارگیری صحیح و مناسب از ظرفیت موزه‌ها نیازمند استفاده از وسایل دیداری و شنیداری مثل فیلم و لوازم صوتی، نقشه، ماکت‌ها و مولاژها، ایجاد سالن نمایش برای پخش فیلم و جلسات در راستای آموزش و بهینه‌سازی موزه‌ها است.

سپنتا تاکید کرد: فراهم کردن شرایط برای آموزش افراد در موزه‌ها از طریق آشنایی با گذشته و پیوند آن با زمان حال زمینه‌ساز ایجاد ایده نو برای طراحی آینده است تا آنجا که دانشجویان معماری، صنایع دستی و هنرهای زیبا با الهام از گذشته و آنچه در حال وجود دارد، می توانند دست به ابداع طرح‌های جدیدی بزنند.

وی ابراز تاسف کرد: چنین دیدگاهی در موزه‌های ایران وجود ندارد. این موزه‌ها صرفا به مکانی برای نگهداری اشیاء تبدیل شده‌اند که گاه گاه افراد به آنها سری می‌زنند و راهنمایان موزه بدون کوچکترین رغبتی سعی می‌کنند در سکوت، این افراد سرگردان را با چشم‌هایشان مشایعت کنند. 

http://honarnews.com/index.aspx?siteid=1&pageid=281&newsview=27122