بیان‌نامه دانش­آموختگان باستان­شناسی

بیانیه گروهی از دانش­آموختگان باستان­شناسی کشور

درباره  نامه استادان دانشگاه درمورد چندپاره­شدنِ سازمان میراث فرهنگی و لزوم تخصص‌گرایی

پس از نامه گروهی از استادان دانشگاه درباره پرهیز از چندپاره­شدنِ سازمان میراث فرهنگی و لزوم تخصص‌گرایی و پاسخ سازمان میراث فرهنگی که در برخی از پایگاه های اینترنتی بازتاب یافت، اکنون جمعی از دانش­آموختگان باستان‌شناسی کشور به نقد هر دو نامه پرداخته‌اند و نکاتی را به بازتاب دهندگان نامه و همچنین مسئولان سازمان میراث فرهنگی یاد آوری نموده‌اند. این گروه از باستان شناسان در بخش نخست بیان‌نامه خود با اشاره به تخریب‌های گسترده میراث فرهنگی کشور بر حساس بودن شرایط فعلی تاکید نموده و نوشته اند: « اقدام آگاهانه و مسؤلانه جمعی از استادان فرهیخته و چراغ­های فروزان آسمان فرهنگ و دانش کشور دربارة لزوم هوشیاری و توجه به نگهداری و صیانت از حریم میراث و فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی مایة خرسندی است. انتشار این نامه در ماه­هایی که پیوسته خبر تخریب و نابودی تپه­ها، محوطه­ها، امامزاده­ها، آرامگاه­ها و بناهای تاریخی -همچون اصفهان عهد صفوی، امامزاده یحیای کاشان، بندر مهروبان، سرای دلگشا و خروج 35 اثر از فهرست آثار ملّی کشور- به گوش می­رسد، اهمیت دوچندان دارد. انتظار می­رود همچنان که این صاحب‌نظران و استادان خواستار توجه مضاعف مدیران و مسؤولان به حساسیت­های فرهنگی کشور شده­اند، این اعلام نظر به مثابه فرصتی تاریخی نگریسته شود و خصوصاً شاهد توجه به مسأله "تخصص‌گرایی" در حوزه مهم و حساسی چون میراث فرهنگی باشیم».

دانش­آموختگان باستان­شناسی کشور در ادامه ضمن اشاره به اهمیت حفظ میراث فرهنگی به عنوان مقوله­ای بشری، بر غیر سیاسی بودن "نامه گروهی از استادان دانشگاه دربارة پرهیز از چندپاره­شدنِ سازمان میراث فرهنگی"  و تاکید نموده و نوشته اند که « ... هرگونه برداشت سیاسی و غیر فرهنگی از آن نامه را شدیداً محکوم می­نماییم»

باستان‌شناسان در ادامه ابراز امیدواری کرده اند که « ... پیام دلسوزانه و روشنگر این نامه شنیده شود و دست­های یاری و حمایت برای حراست از حریم میراث فرهنگی گشوده گردد تا در پرتو برنامه­های کلی کشور و با همت جمیع مسؤولان و صاحب­نظران، اصلاحات مقتضی در زمینۀ شیوۀ مدیریت و برنامه­ریزی در این عرصه­ها به کار گرفته شود. امروزه مدیریت مطلوب در زمینه­های میراث فرهنگی و طبیعی در صف مقدم ملاحظات کشورها و دولت­ها جای دارد و غفلت از آن و اتخاذ تصمیم­های نسنجیده و ناکارشناسانه، از کارآمدیِ این سرمایة ارزشمند در مواجهه با مشکلات جهانِ معاصر می­کاهد؛ امری که هرگز به صلاح کشور نیست. این نامه نشان داد که نگرانی دربارة وضع بحرانی میراث فرهنگی فقط مختص کارشناسان باستان­شناسی، مرمت، موزه­داری و سایر متخصصان و دست­اندرکاران این حوزه نیست، بلکه بسیاری از فرهیختگان با چشمی نگران، نظاره­گر اوضاع میراث فرهنگی کشور هستند و تغییر و تحول در رویکرد مدیریتی این حوزه را خواستارند».

نویسندگان این نامه در بخش پایانی به نقد جوابیه سازمان میراث فرهنگی پرداخته و نوشته اند: « مدیریت سازمان میراث فرهنگی در جوابیه­اش به آن نامة معنوی، روشنگر و راهگشا، بیش از آن­که پیام نامه را به دیدة یک فرصت تاریخی بنگرد و تلاش نماید تا از آن به عنوان فتحِ بابِ مشارکت اهل نظر و صاحبان اندیشه در عرصه­های کلان میراث فرهنگی بهره­مند شود، پاسخی ناپخته، فرافکنانه و بی­بهره از ادبیاتی فرهیخته و عالمانه داده است و "نقد" را به "مخالفت و دشمنی" تعبیر کرده است. بدیهی است که این­گونه رفتارها و گفتارهای مدیریت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای جامعه پذیرفتنی نیست».

دانش­آموختگان باستان­شناسی کشور در پایان به مدیریت سازمان میراث فرهنگی پیشنهاد کرده اند: « ... با استقبال از همفکری و همدلی استادان، از چنین فرصت­هایی بهره ببرد و با تشکیل سمینارها و گردهمایی­های تخصصی و عمومی – و بی­آنکه کارشناسان ممنوع­المصاحبه و خبرنگاران ممنوع­الحضور شوند- با مشارکت کارشناسان، صاحب­نظران و اصحاب اندیشه، به بررسی کاستی­ها پرداخته و برای رفع آنها اقدام نماید. بی­تردید یکی از نگرانی­های جدی در نامة استادان توجه به موضوع تخصص­گرایی و شأن مدیریت تخصصی و پاسخگو بودن مسؤولان و مدیریت آن سازمان است. انتظار می­رود که پیام روشن و صریح آن نامه در عرصة مدیریت کلان میراث فرهنگی کشور شنیده و به کار بسته شود» .